Mustafa Kemal'in ekonomi uygulamaları

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk herkesin bildiği gibi sadece iyi bir asker değil aynı zamanda iyi bir devlet adamıydı. Atatürk şu sözleriyle bir milletin ekonomisi olmadan hiçbir yere gelemeyeceğini gözler önüne seriyor; "Siyasi, askeri başarılar ne denli büyük olursa olsunlar ekonomik başarılarla taçlandırılmazlarsa sürekli olamaz, az zamanda söner."Görüldüğü gibi Atatürk gibi bir lider Türkiye Cumhuriyeti'ni sadece savaşarak kurmamıştır. Aynı zamanda kendi ürettiği ekonomik tezler ve projeler sayesinde ülkemizin bağımsızlığında büyük bir adım atmıştır.Şimdi örnek olarak Atatürk'ün 17 Şubat 1923'te İzmir İktisat Kongresi'nin açılış konuşmasında çiftçiyi, işçiyi, tüccarı, esnafı, sanayiciyi koruyup destekleyen ve ülkedeki tüm çalışanlara çok önemli haklar tanıyan projelerine bir göz atalım.Çiftçi konusunda alınan 95 maddeden sadece 8 tanesi;1- Bütün ilk ve orta dereceli okullarda sanayi ve tarımın uygulamalı olarak dersler öğretilmesi,2- Köylülere tarımın değişik konularında ücretsiz öğretici kitap ve dergiler dağıtılması,3- Her bölgede birbirine yakın köylerde; 5 dönümlük bahçesi, iki ineklik ahırı, kümesi ve iki odalı ayrı evi olan ilkokullar kurulması,4- Bucaklarda örnek çiftlik niteliğinde tarım okulları kurulması,5- Aşar vergisinin kaldırılması,6- Ormanların çoğaltıp korunması7- Ülkede bol yetişen ve içeride tüketilen hayvan ve tarım ürünlerinin devletçe korunması8- Yabancı uyruklulara toprakta mülkiyet hakkı tanınmaması.Ticaret ve tüccar sorunları konusunda alınan 120 maddeden 8 tanesi:1- Bir ticaret bankası kurulması,2- Devletin hisse senetlerinin Türklere ve Türk şirketlere satılması3- Devletin milli pazarı yabancı etkisinden koruyacak önlemler alması,4- Madenlerde yalnızca Türk teknik adamların çalışması5- Türk limanlarda kendi bayrağımızdan başkasının ticaret yapmasına izin verilmemesi ve kabotaj egemenliğimizin tam olarak kullanılması,6- Gümrük işlerinde hiçbir dış müdahalenin kabul edilmemesi,7- Tefeciliğin kesin olarak önlenmesi,8- Vergi oranlarının bütün küçük esnaf, işçi ve işyeri sahipleriyle tüccar ve sanayiciler için ağır olmayacak biçimde ve kazançla orantılı olarak değiştirilmesi.Sanayi ve sanayici sorunları konusunda alınan 24 maddeden 6 tanesi:1- Ülkede var olan hammaddelerin dışarıdan getirilmesinin yasaklanması,2- Sanayi yatırımları için gerekli olan araç gereçlerden gümrük alınmaması,3- Devlet alımlarında, yabancı mallardan %20 daha pahalı olsa bile yerli malların tercih edilmesi,4- Sanayi yatırımı yapacaklara devletin bedelsiz olarak 5 dönüm arazi vermesi,5- Kadın erkek bütün halkın, mülki ve askeri memurların yerli malı kullanmalarının zorunlu kılınması,6- Demiryollarının yabancı şirketlerden alınarak devletleştirilmesi,İşçi sorunlarına yönelik alınan 34 madden 12 tanesi:1- Kadın ve erkek emekçilere amele yerine işçi denmesi,2- Çalışma süresinin 8 saatle sınırlanması ve 8 saatten fazla çalıştırılan işçiye,4 saat için bir tam gündelik verilmesi, gece çalışan işçiye 8 saat karşılığı olarak iki kat ücret ödenmesi,3- Maden ocaklarında 6 saat çalışmaya bir tam ücret ödenmesi, ocaklarda 18 yaşından küçük çocuk ve kadınların çalıştırılmaması,4- Kadın işçilere doğumdan önce ve sonra 8 hafta ve her ay 3 gün ücretli ay hali izni verilmesi,5- Tüm işçilere haftada 1 gün dinlenme, evlendiklerinde 8 gün evlilik izni verilmesi ve hafta tatilinin Cuma günü olması,6- Hastalanan işçilere 3 ay boyunca ücretlerinin tam ödenmesi, çalışamaz duruma düşen işçilere işverenin ikramiye vermesi,7- Bir yıl çalışan işçiye bir ay ücretli izin verilmesi,8- İşçi çocuklarına kent çocuklarına göre öncelik tanınarak yatılı sanat okullarına parasız alınması,9- Tütün reji tekelinin kaldırılması, ayrıcalıklı yabancı kuruluşların devletleştirilmesi,10- İşçilerden kesinlikle gelir vergisinin alınmaması,11- Asgari ücretin, işçi temsilcilerinin de katılacağı belediye meclislerinde saptanması,12- Büyük işletmeler, şirketler, madenler ve tuzlalar yakınında işçiler için sağlığa uygun konutlar yapılması veya işçilere kira yardımı yapılması.Görüldüğü gibi Atatürk'ün önderliğinde yapılan İzmir İktisat Kongresi'nin bu kararları Türkleri dışlayan, onları fakirleştiren sömürü ekonomisi yerine köylüsü, çiftçisi, tüccarı, esnafı, sanayicisi ve işçisiyle tüm halkı zengin etmeyi amaçlamıştır.Cumhuriyet tarihinden bu yana Atatürk'ten başka hiçbir liderin bu şekilde halkını, işçisini, emekçi kesimi düşünüp böyle bir model ortaya koyamamıştır. Aksine dışa bağımlı siyaset izlemişlerdir. Yalnızca Bağımsız Türkiye Partisi Genel Başkanı Prof. Dr. Haydar Baş'ın Milli Ekonomi Modeli hariç.Onu da bir sonraki yazımızda anlatalım.