Sandıklı’da yetişen ürünleri ve karşılaşılan sorunlar

Afyonkarahisar'a bağlı Sandıklı ilçesi, Ege Bölgesi'nin İç Batı Anadolu kesiminde, verimli toprakları ve tarımsal çeşitliliğiyle dikkat çeken bir tarım merkezidir.

Antalya-Ankara karayolu üzerinde, Kumalar Dağı eteklerinde yer alan ilçe, iklim koşulları, jeotermal kaynakları ve coğrafi yapısıyla tarımsal üretimde önemli bir potansiyele sahiptir.

Ancak, bu potansiyeli tam anlamıyla değerlendirmeyi engelleyen bazı sorunlar da bulunmaktadır.

Sandıklı'nın Tarımsal Potansiyeli



Sandıklı, tarım ve hayvancılıkta köklü bir geçmişe sahiptir. Verimli ovaları (Kusura, Saltık, Sandıklı ve Karasandıklı ovaları), jeotermal kaynakları ve iklim çeşitliliği, ilçeyi tarımsal üretim için cazip kılmaktadır. İlçenin ekonomisi, tarım ve hayvancılığın yanı sıra termal turizmle de desteklenmektedir. Sandıklı'nın tarımsal potansiyelini artıran başlıca faktörler şunlardır:

Verimli Topraklar ve İklim: Sandıklı'nın alüvyonlu topraklara sahip ovaları, hububat, bakliyat, meyve-sebze ve sanayi bitkileri üretimine olanak tanır. Karasal iklimin etkisiyle sıcak ve kurak yazlar, soğuk kışlar tarımsal üretimi şekillendirir. Jeotermal kaynaklar, seracılık gibi modern tarım uygulamalarını destekler.

Tarımsal Çeşitlilik: İlçede tahıl, bakliyat, sanayi bitkileri, meyve ve sebze üretimi yaygındır. Ayrıca, küçükbaş ve büyükbaş hayvancılık, bölgenin ekonomik dinamizmini artırır.

Agro-Turizm Potansiyeli: Sandıklı'nın tarımsal ürünleri, termal turizmle birleştiğinde agro-turizm açısından büyük bir fırsat sunar. SWOT analizine göre, ilçenin zengin kültürel mirası ve doğal kaynakları, tarım temelli turizm faaliyetleri için elverişlidir.

Sandıklı'da Yetişen Ürünler

Sandıklı'da tarımsal üretim, çeşitliliğiyle öne çıkar. İlçede yetiştirilen başlıca ürünler şunlardır:

Hububat ve Bakliyat: Buğday, arpa, nohut, mercimek, mısır ve kuru fasulye, ilçenin temel tarım ürünleridir. Bu ürünler, hem yerel tüketimde hem de ihracatta önemli bir yer tutar.

Sanayi Bitkileri: Sandıklı, haşhaş üretiminde Türkiye'de Çivril'den (Denizli) sonra ikinci sıradadır. Haşhaş, yağ ve hayvan yemi olarak kullanılırken, kapsüllerinden kimya ve ilaç sanayinde faydalanılır. Şeker pancarı, patates ve ayçiçeği de ilçede yoğun olarak üretilir. Özellikle patates üretimi, ilçede cips fabrikasının kurulmasıyla daha da değerlenmiştir.
Meyve ve Sebze: Elma, armut, vişne, kiraz, ayva, badem, ceviz, erik, kayısı ve üzüm gibi meyveler Sandıklı'nın bağ ve bahçelerinde yetiştirilir. Sebze üretiminde ise domates, biber, patlıcan gibi ürünler ön plandadır.

Yem Bitkileri: Fiğ, burçak, yonca ve korunga gibi çayır ve mera bitkileri, hayvancılığı desteklemek için üretilir.

Doğal Bitkiler: Sandıklı'da 28 familyaya ait 71 bitki türü etnobotanik amaçlarla kullanılır. Bu bitkiler, insan ve hayvan hastalıklarının tedavisinde, gıda, çay, baharat, boya ve süs bitkisi olarak değerlendirilir.

Leblebi ve Geleneksel Ürünler: Sandıklı, leblebi üretimiyle de ünlüdür. Evliya Çelebi'nin 17. yüzyılda bahsettiği 40 leblebici dükkânı, günümüzde azalsa da modern imalathanelerde üretim devam etmektedir.

Tarımsal Sorunlar

Sandıklı'nın tarımsal potansiyeli yüksek olmasına rağmen, çeşitli sorunlar üretimi ve verimliliği kısıtlamaktadır:

İklim Değişikliği ve Kuraklık: Karasal iklimin etkisiyle yaz aylarında yaşanan kuraklık, sulama altyapısının yetersiz olduğu bölgelerde tarımı zorlaştırmaktadır. Çözüm olarak, Aras Nehri'nin sağladığı su kaynaklarının daha etkin kullanılması için sulama altyapısının geliştirilmesi önerilmektedir.

Tarımsal Arazi Parçalanması: Miras yoluyla arazilerin bölünmesi, küçük ve verimsiz parsellerin oluşmasına neden olur. Bu durum, modern tarım tekniklerinin uygulanmasını zorlaştırır. Arazi bankacılığı ve kooperatifleşme ile bu sorunun aşılması mümkündür.

Eğitim ve Teknoloji Eksikliği: Çiftçilerin modern tarım teknikleri ve teknolojileri konusunda yeterli bilgiye sahip olmaması, verimliliği düşürmektedir. Sandıklı Ziraat Odası'nın eğitim programları ve Tarım ve Orman Bakanlığı'nın fidan ve hibe destekleri, bu sorunu hafifletmek için önemli adımlardır.

Pazarlama ve Lojistik Sorunları: Sandıklı'nın tarımsal ürünleri, genellikle yerel pazarlarla sınırlıdır. Ürünlerin ulusal ve uluslararası pazarlara ulaşması için lojistik altyapının güçlendirilmesi ve e-ticaret platformlarının kullanımı önerilmektedir.

Doğal Afetler: Sel ve deprem riski, tarım arazilerine zarar verebilmektedir. Modern sera teknolojileri ve soğuğa dayanıklı türlerin teşviki, bu riskleri azaltabilir.