Yavuz'un annesi Fatih'in annesi gibiydi

Çanakkale Zaferi'nin yıldönümünde, Atatürk'ün Osmanlı'nın küllerinden büyük bir cumhuriyet kurduğunu hatırladık. Yine onun büyük bir ferasetle Türk'ü, Kürt'ü, Laz'ı, Çerkez'i, Keldani'yi, Yezdani'yi vesaire Anadolu'daki etnik kimlikleri İslam hamuru ile yoğuran Hacı Bektâş-ı Veli gibi 'Müslüman Türk' kimliğini nasıl koruduğunu yâd ettik.
Lozan Anlaşması'nın temelindeki azınlıklar tarifini, müslim-gayrimüslim olarak belirleyen de Gazi'dir.
Esasen Gazi'nin bu inanç üzerinden yaptığı ayrım, onun Nutuk'unun ilk sayfasından itibaren altını çizdiği, farklı inançlara mensup olanların yaptığı bölücü faaliyetlerin önüne geçmek için mükemmel bir uygulama idi.
24 Temmuz 1923 tarihli Lozan Anlaşması'ndan önce 30 Ocak 1923'te Yunanistan ile Mübadele Anlaşması imzalandı. Karadeniz'de Rum Livera Köyü'ndeki Rumlar, "Pontus Devleti'ni kuracağız" diyerek 25 bin kişi ile ayaklanınca Mustafa Kemal bu anlaşmayı yaptı.
Anlaşmanın 1. maddesi, Türk topraklarında yerleşmiş Rum Ortodoks dininden Türk uyruklularla; Yunan topraklarında yerleşmiş Müslüman dininden Yunan uyrukluların zorunlu mübadelesine girişileceğini yazar.
Bu anlaşmadan tam 24 gün sonra Livera Rumları anlaşmaya sert tepki gösterdiler.
Livera Aya Yorgi Kilisesi çevresinde toplanan Rumlara hitaben Tursanoğlu Yorgo, "Olmaz öyle şey, biz Osmanlıyız, Yavuz Sultan Selim'in akrabalarıyız" (24 Şubat 1923 tarihli Rum Şalvaroğlu Horhor (Ğorğor) Hatıraları Tercümesi, Y. Bulut, 8 Ocak 2011 ) diyerek ahaliyi mübahale anlaşmasına karşı çıkmak için galeyana getirdi.
Rumların Karadeniz'i terk etmemek için, biz Yavuz Sultan Selim'in akrabalarıyız sözünün üzerinde ise durmak gerekiyor. 
Hani Osmanlı sultanları için, 'cennet mekân'dan başka bir sıfat kullanılmaz ya, dedesi bir papaz, annesi Rum olan Yavuz da onlardan biri?
Atatürk döneminde, isyana kalkışan Rumların yaşadığı köy Livera, Yavuz'un dedesi, Sümela Manastırı'nda görev yapan en katı papazlardan biri olan Hrisostomos'un köyüdür. Papaz Hrisostomos'un güzelliği ve sesinin etkileyiciliği ile nam salmış bir kızı vardı, Maria.
Bir bahar günü bölgeden geçen Osmanlı Padişahı 2. Beyazıd, Maria'ya hayran kalır ve hemen evlenir. Adını da Gülbahar olarak değiştirir, Rum Maria artık Gülbahar olmuştur.
Yunan tarih kitaplarında Rum Maria'nın Papaz Hrisostomos'un kızı olduğu ve 16-18 yaşlarında Osmanlı Sultanı ile şimdiki Maçka'nın bir ilçesi olan Livera'da tanıştığı belirtilir. (Mikrasiatikon Hemerologion ho 'Aster', Tipographika Katastamata G. D. Protopapa kai Sas, 1913, cilt 2 sayfa 68)
Maria, Gülbahar'ın, 2. Beyazıd'dan bir erkek çocuğu dünyaya gelir. Çocuğun ismi Yavuz Sultan Selim'dir.
Liveralı Rumlar, boşuna Yavuz ile akrabayız dememektedir. Yavuz, Liveralı Rum Maria'nın öz oğludur.
Rum Maria saraya yerleştikten sonra Livera köyü ve Osmanlı sınırlarındaki kiliselere ciddi bir saray yardımı başlayacaktır. "1. Selim'in annesi yani bazı kaynaklarda 2. Gülbahar Hatun, bazı kaynaklarda da Ayşe Hatun diye geçen Liveralı bir papazın kızı Maria'dır.
Bu yüzden de 1. Selim'in aynı Komnenoslar dönemi (Bizans) gibi Sümela Manastırı'nı çok fazla donattığı, ihya ettiği oraya bağışlar yaptığı söyleniyor." (T. Balaban, Pontus'un Anıtsal Simgesi Sümela Manastırı, 24 Ocak 2017)
1891 yılında ölen eski Osmanlı vatandaşı tarih profesörü Constantine Paparrigopoulos'un Atina Üniversitesi, İngiltere Birmingham Üniversitesi'nden Prof. Dr. Anthony Bryer gibi (Anthony Bryer, Heath Lowry, Dumbarton Oaks, The University of Birminngham,Centre for Byzantine Studies, 1986, sayfa 82) çok sayıda akademisyenin Yavuz Sultan Selim'in annesi Maria'nın Rumluğu hakkında bilimsel çalışmaları bulunmaktadır.
Georgios th Kandelaptes Kanis'in 1931 baskılı tarih sözlüğünde Liveralı Papaz'ın kızı Maria'nın 2. Beyazıd'ın eşi olduğu yazmaktadır.
Bunların da ötesinde bizzat Yavuz Sultan Selim, annesinin vefatından sonra Trabzon ili Ortahisar İlçesi'nde annesi için yaptırdığı kabrin üstüne "Rum hanımı dünyadan ahiret semtine yüz döndürünce" yazdırmıştır.
Bizzat Sultan Selim, annesinin Rum olduğunu itiraf etmektedir.
Rum kızı Gülbahar Hatun'dan sonra Osmanlı'nın, özelde Livera Köyü'nü ve bir bakıma Hıristiyan ahaliyi koruyan yasaları ile kilise vakıflarının merkezleri de Livera'ya taşınmıştır.
Gülbahar Hatun'un köyü Livera'da iki büyük ve bir küçük kilise vardı. 
Sümela, Peristereota, Vazelon, Livera; Rodopolis metropolitliğine bağlandı. Livera, bölgede güçlü bir merkez haline geldi. 
"1879'da Maçka'nın bütün köylerindeki kilise sayısı 80 iken, sadece Livera'da 40 tane kilise vardı." (Trabzon Vilayet Salnamesi, 1879, cilt 11 sayfa 249, 128-129 no'lu tablo)
Bu rakam, yörenin (Gülbahar Hatun faktörü ile) Osmanlı eliyle papazlar merkezine dönüştürüldüğünü göstermektedir.
Üstelik sarayın bu tavrı, Müslüman tebaanın ve ordunun kiliseye bakışını da değiştirir.
"Osmanlı askeri karargâhı, denizin kenarındaydı. Kuzey tarafındaki dağın kayalıkları arasında kubbesi kızıl bakırla kaplı kilise vardı. O kilisenin papazları dahi Pazar ayinlerinde Osmanlı askerlerine dua ederlerdi. Bu durumu bilen komutan kiliseyi bir dost olarak hesaba katardı." (Y. Bulut, Ayı Dağı Efsanesi, 18 Nisan 2009)
Kısaca, Osmanlı padişahlarından 1. Selim'in annesi Rum Maria'dır, Hıristiyan idi.
Tıpkı Osman ve Orhan Bey'in dışındaki tüm sultanların anneleri gibi?