logo
10 TEMMUZ 2025

27 Mayıs üzerine…

28.05.2020 00:00:00

Dün 27 Mayıs 1960 darbesinin 60. yıldönümüydü.

Bu askeri darbe sadece Demokrat Parti'ye (DP) zarar vermemiş, askeri darbelerin önünü açarak demokrasinin mağdur olmasına neden olmuştur.

Çok partili döneme geçildikten sonra bunu hazmedemedik. DP'nin tek başına iktidara geldiği 14 Mayıs 1950 sonrası dönemin Başbakanı Adnan Menderes yetkilerini, demokrasiyi örseleyecek şekilde kullanma yoluna gitmiştir. 

27 Nisan 1960 tarihi ise Menderes iktidarının kırılma noktalarından birini işaret ediyordu. Bu tarihte Tahkikat Komisyonu kurularak demokrasiye büyük darbe indirilmiştir. Sivil darbe de diyebileceğimiz bu hareketle Menderes, basını susturmak ve muhalefeti yok etmek istemiştir.

Anayasa hukukçusu büyük hoca Ord. Prof. Dr. Ali Fuat Başgil, Menderes'in daveti üzerine Ankara'ya gelmiş, Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve Başvekil Adnan Menderes'in de hazır bulunduğu toplantıda (29 Nisan 1960) Tahkikat Komisyonu'na verilen yetkilere karşı çıkarak şunları söylemiştir:

"Her şeyden önce, Menderes Kabinesi derhal istifa etmelidir. Bundan sonra, mümkün olduğu nispette, muhalefete de birkaç bakanlık vererek, Meclis'teki mutedil şahsiyetlerden yeni bir kabine kurmalıdır. Böylece, bir nevi koalisyon kabinesi, daha doğrusu milli birlik kurulmuş olacaktır. Bu yeni hükûmet, kendisinden öncekinin takip ettiği politikayı bir yana bırakarak tam serbesti içinde kararlarını alacak ve Meclis'e, Anayasa'ya aykırı olduğu iddia edilen kanunların bilhassa Salahiyetler Kanunu'nun tadilini teklif edebilecektir. Bu şekilde hareket edilince, artık muhalefet, hükûmeti itham etmek için bir bahane bulamayacak ve siyasi tansiyon düşecektir."

Başgil'in bu önerisine başta Bayar olmak üzere sıcak bakılmadı. Menderes, benim istifam gerekirse istifa ederim ama bu da sokak eylemleriyle hükûmet istifa etti anlamına gelir ve işler daha da kötüye gider, diyerek öneriye itiraz etti.

Aslında 1957 seçimlerinde zayıfladığını gören Menderes, 17 Nisan 1960'ta Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM), muhalefetin ve basının "yıkıcı, gayri meşru ve kanun dışı" faaliyetlerinin tahkik edilmesi için 15 milletvekilinden oluşan bir Tahkikat Encümeni (Komisyon) kurulması kararı alınmasını sağladı. 

27 Nisan'da da bu Encümen'in "Vazife ve Salahiyetlerine" ilişkin kanun yayımlandı.

Yasanın 1.maddesi, DP milletvekillerinden oluşacak Encümen'e hem askeri hem sivil mahkemelerin hem de, savcı ve hâkimlerin hak ve yetkilerini veriyordu. Yine yasaya göre Tahkikat Komisyonu'nun kararlarına karşı itiraz (Temyiz) yolu kapalıydı.

Keşke diyoruz, DP demokratik adımlar atsaydı da askeri darbeye zemin hazırlamasaydı. Ne 27 Mayıslar, ne 1971 ve ne de 12 Eylül darbe ve muhtıralarının yolu açılsaydı.

Tabii 1962 ve 1963'teki Talat Aydemir mecalsiz darbe girişimlerini de unutmayalım, ders alma adına.

Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
 
Prof. Dr. Ali Ünal Emiroğlu / diğer yazıları
'Sandıktan korkuyorlar'
Özel Sancaktepe'de konuştu
Suriye'de kirli ittifak
Şara, Abdi ve ABD'nin Suriye Temsilcisi Barrack ile bir araya geldi
'PKK/YPG değerli bir ortak'
'Soğanın kabuklarını soyar gibi yavaş yavaş..'
Fahrettin Altun'un yerine Burhanettin Duran atandı
İletişim Başkanlığı'nda değişim
Uzungöl: Karadeniz’in kalbinde bir doğa masalı
Erdoğan'dan erken seçim açıklaması
Özgür Özel'e cevap verdi
Trump çıldırdı
Moskova ve Pekin'i bombalama tehdidi
Dünyada 18. sıradayız
İşte Türkiye'nin nüfus gerçekleri
10 kişi daha gözaltına alındı
İBB'ye yeni operasyon
Erişime engellenen ilk yapay zekâ aracı
Grok hakkında soruşturma
'Ne anayasası yani'
'Muhaliflere düşman hukuku uygulanırken..'
Tartışmalı kanun yürürlükte
İşte İklim Kanunun tüm detayları
Dünya Gıda Programı'ndan (WFP) uyarı
"Gazze'deki durum en kötü seviyede"
Bin Selman ve Erakçi görüştü
İkili ilişkiler ele alındı
Bazı bakanlık ve kurumlara 2 bin 659 kadro ihdas edildi
Resmi Gazete'de yayımlandı
'Sandıktan korkuyorlar'
Özel Sancaktepe'de konuştu
Suriye'de kirli ittifak
Şara, Abdi ve ABD'nin Suriye Temsilcisi Barrack ile bir araya geldi
'PKK/YPG değerli bir ortak'
'Soğanın kabuklarını soyar gibi yavaş yavaş..'
Fahrettin Altun'un yerine Burhanettin Duran atandı
İletişim Başkanlığı'nda değişim
Uzungöl: Karadeniz’in kalbinde bir doğa masalı
Erdoğan'dan erken seçim açıklaması
Özgür Özel'e cevap verdi
Trump çıldırdı
Moskova ve Pekin'i bombalama tehdidi
Dünyada 18. sıradayız
İşte Türkiye'nin nüfus gerçekleri
10 kişi daha gözaltına alındı
İBB'ye yeni operasyon
Erişime engellenen ilk yapay zekâ aracı
Grok hakkında soruşturma
'Ne anayasası yani'
'Muhaliflere düşman hukuku uygulanırken..'
Tartışmalı kanun yürürlükte
İşte İklim Kanunun tüm detayları
Dünya Gıda Programı'ndan (WFP) uyarı
"Gazze'deki durum en kötü seviyede"
Bin Selman ve Erakçi görüştü
İkili ilişkiler ele alındı
Bazı bakanlık ve kurumlara 2 bin 659 kadro ihdas edildi
Resmi Gazete'de yayımlandı
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.