logo
14 HAZİRAN 2025

Anadolu’nun işgal yılları

30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Mütarekesi 1. Dünya Savaşı'nı bizim açımızdan yenik olarak bitirmiştir

19.03.2025 00:20:00
Haber Merkezi
Anadolu’nun işgal yılları
Anadolu’nun işgal yılları
Celal Bayar, hatıratında milletin her şeyden vazgeçtiği bir sırada Mustafa Kemal Paşa'nın nasıl her şeyi tersine çevirdiğini anlatır:

"Mustafa Kemal, kendisine tebliğ edilen şartların muğlak olduğuna, bundan düşmanların aleyhimize kolayca istifade edebileceğine işaret ederek Sadrazam ve Başkumandanlık Erkan-ı Harbiye Reisi İzzet Paşa'dan mütarekenin bazı maddelerini tasrihini istiyor.

(...) İzzet Paşa, mütarekenin şartlarına her ne pahasına olursa olsun uymak lazım geldiğini, muğlak kısımların tavzihine imkan bulunmadığını, İngilizlere cemilekâr muamele etmek icap eylediğini bildiriyor.

Mustafa Kemal'in bu cevaplara karşılığı şöyledir: Düşmanların her dediğine 'semina ve ata'na' demekle tevellüt edecek akıbet bütün memlekete müstevlileri sahip etmek olacaktır. Bir gün Osmanlı kabinesinin düşman tarafından tayin edileceğini göreceksiniz." 

Hakikaten de dediği gibi olacaktır.



Durumu değerlendirmek için Vahdettin ile görüşecek ancak neticenin değişmediğini görünce 18 Teşrinisani 1918'de Vakit'te bir beyanat verecek; bununla Vahdettin ve etrafındakilerle arasındaki görüş ayrılığını ortaya koyacaktır.

Mütareke sonrasında Yıldırım Orduları Komutanı Mareşal Liman von Sanders'in görevi mütareke ile sona erdi.

Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı'nı da Adana'da Mustafa Kemal devraldı. Fakat 7 Kasım 1918'de Yıldırım Orduları Grubu lağvedildiği için fiilen bu ordular yoktu.

Bundan sonra Mondros hükümlerine göre Anadolu coğrafyasında güvenlik endişesi duydukları yerleri işgal yetkisine sahip devletlerin memleketi istilası başlamıştı.

9 Kasım 1918'de İngilizler İskenderun'u işgal ettiler.



2 Aralık'ta Fransızlar Dörtyol'a çıktılar.

7 Aralık 1918'de Fransızlar Antakya'yı, müteakiben İskenderun'u,

15 Aralık 1918'de İngilizler Kilis'i,

17 Aralık'ta Mersin'i işgal ettiler.

26 Aralık 1918'e kadar Adana ili Toroslar bölgesinden Pozantı'ya kadar yine Fransızlar tarafından işgal edildi.

29 Aralık'ta Fransızlar Tarsus'u işgal etti.

Adana'ya bir Ermeni polis müdürü tayin edildi.

3 Ocak 1919'da İngilizler Antep'i, 15 Ocak'ta Antep'i, 26 Şubat'ta Maraş'ı, 9 Mart'ta Samsun'u, 24 Mart'ta Urfa'yı işgal ettiler.

5 Kasım 1919'da İngilizler, Suriye toprakları gibi, Urfa, Maraş ve Antep'i Fransızlara bıraktılar.

Bu işgal sürecinde düzenli ordu dağıtılmış olmakla beraber, dinini, namusunu ve vatanını düşünen Türkler, bölgesel ve birbirinden bağımsız olarak Kuvva hareketine başlamışlardı ve bölgesel kongreler ile vatan müdafaasına ilk adımı atmışlardı.

Mustafa Kemal'in başlattığı Kurtuluş Savaşı'nın temellerini halk hareketi ve işgal tepkisi olarak aşağıdaki gelişmelerde görüyoruz.

Hocalar, din adamları, müftüler, Müslüman Türk'ün ruhunda mevcut olan, işgale karşı koyma gücünü ortaya çıkarmış; adeta Mustafa Kemal'e ve Kurtuluş Savaşı'na zemin hazırlamışlardır.

İlk direniş Dörtyol'da Fransızlara karşı gerçekleşti.



15 Mayıs 1919'da, İzmir'in işgalinden sonra resmen başladı.

Yoksa bazılarının iddia ettiği gibi, Kuvva hareketi, Mustafa Kemal'in dini istismar ederek halkı galeyana getirdiği bir vaka değildir.

Tamamen tabandan; halkın içinden, zaten milletin sinesinde meknuz millî ve dinî hassasiyetlerle doğmuş ve gelişmiştir.

Kısaca, Mustafa Kemal'in kalbindeki iman nuru, Müslüman Türk'ün göğsündeki imanla birleşmiştir.

"Mesela Balıkesir Cephesi ilk kumandanı olan Kazım Paşa (Millet Meclisi Başkanı ve Millî Müdafaa Vekili Orgeneral Kazım Özalp) hatıralarında şöyle demektedir:

"Aynı muhit içinde birbiriyle tezat halinde neticeler alıyorduk. Bunun başlıca sebebi; bazı yerlerde halka hakikatleri açıkça anlatacak vatanperver, cesur şahsiyetler bulabildiğimiz halde, bazı yerlerde gaflet, tereddüt, hatta ihanetle karşılaşmamız idi.

En mükemmel ve emin neticeleri, halkın üzerine büyük tesir sahibi din adamlarımızın Millî Mücdeele'yi en geniş mana ve şümulü ile almalarıyla temin ediyorduk.

Bu meyanda vereceğim gurur verici misaller vardır.

Mesela, Burhaniye kazasında Şükrü ve Mehmet Hoca'lar, Müdafaa-i Hukuk Teşkilatı'nda evvel şahsî teşebbüsleriyle mukavemet teşkilatı kurmuşlardı.

Bu mübarek insanlar, hayatlarını istihkar (hiçe sayarak) ederek vatan kurtuluşu için her türlü fedakârlığı kendi irade ve kararlarıyla yerine getirmişlerdir." 



Genelkurmay yayınlarında, "Mustafa Kemal kurtuluş mücadelerine başlamadan evvel, Cebel-i Bereket Kuvay-i Milliye kumandanlığına Yörük Selim Beyi (süvari binbaşısıdır), Kozan, Kadirli, Kilikya, şark mıntıkası kumandanlığına Aydınoğlu Tufan Beyi (General Osman Tufan) Kilikya Kuvva-yi Milliye kumandanlığına Kozanoğlu Binbaşı Doğan Kemal Beyi görevlendirdi" şeklinde yazar. (Prof. Dr. Haydar Baş, Hoş Geldin Atatürk eseri sh: 229)
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
İşte nedeni
İBB'nin taksi plakalarına ilgi düşük kaldı
Ferdi Zeyrek'in ölümüyle ilgili soruşturmada yeni gelişme
3 şüpheli tutuklandı
90 şehit daha
Gazze'de soykırım sürüyor
'Müzakere anlamsız hale geldi'
İran'dan ABD ile nükleer müzakere açıklaması
Çin ve Rusya nerede duruyor?
İran'ın dostu yok mu?
İşte vize gerçekleri
Avrupa ülkeleri Türklere vizede tenkisata gitti
En gezgin meclis başkanı
Basın ordusuyla ülke ülke dolaşıyor
İsrail'de 3 ölü, yüzlerce yaralı var
İran İsrail'i füze yağmuruna tuttu
İran'ın karşı saldırılarında İsrail genelinde patlamalar
İsrail görüntü paylaşılmasını yasakladı
İsrail, İran'ın nükleer tesislerini vurmaya devam ediyor
Natanz'dan sonra İsfahan'daki tesis...
RTÜK'ten yayıncılara 'İran' uyarısı
"Toplumu ayrıştıran söylemler hız kazandı"
İşçi servisi yolun kenarında duran tıra çarptı
Çok sayıda işçi yaralandı
İran: İsrail'in saldırıları ABD desteğiyle gerçekleşti
"İstihbarat, operasyonel ve politik..."
UAEA Başkanı'ndan 'Natanz' açıklaması
"İsrail yer altındaki kısmını vuramadı"
İran'ın füzelerine karşı ABD İsrail'e destek veriyor
ABD basını açıkladı
İşte nedeni
İBB'nin taksi plakalarına ilgi düşük kaldı
Ferdi Zeyrek'in ölümüyle ilgili soruşturmada yeni gelişme
3 şüpheli tutuklandı
90 şehit daha
Gazze'de soykırım sürüyor
'Müzakere anlamsız hale geldi'
İran'dan ABD ile nükleer müzakere açıklaması
Çin ve Rusya nerede duruyor?
İran'ın dostu yok mu?
İşte vize gerçekleri
Avrupa ülkeleri Türklere vizede tenkisata gitti
En gezgin meclis başkanı
Basın ordusuyla ülke ülke dolaşıyor
İsrail'de 3 ölü, yüzlerce yaralı var
İran İsrail'i füze yağmuruna tuttu
İran'ın karşı saldırılarında İsrail genelinde patlamalar
İsrail görüntü paylaşılmasını yasakladı
İsrail, İran'ın nükleer tesislerini vurmaya devam ediyor
Natanz'dan sonra İsfahan'daki tesis...
RTÜK'ten yayıncılara 'İran' uyarısı
"Toplumu ayrıştıran söylemler hız kazandı"
İşçi servisi yolun kenarında duran tıra çarptı
Çok sayıda işçi yaralandı
İran: İsrail'in saldırıları ABD desteğiyle gerçekleşti
"İstihbarat, operasyonel ve politik..."
UAEA Başkanı'ndan 'Natanz' açıklaması
"İsrail yer altındaki kısmını vuramadı"
İran'ın füzelerine karşı ABD İsrail'e destek veriyor
ABD basını açıkladı
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.