Avrupa terörü bitirmede zorlanıyor

İspanya'da ayrılıkçı Bask terör örgütü ETA'nın ateşkese son verdiğini ilan etmesi, müsait sayılan şartlarda dahi, terörizm sorununun kolay çözümlenemediğini gösteriyor. İspanya'nın kuzeyindeki Bask bölgesinin bağımsızlığını sağlamak amacıyla 40 yıldır faaliyette bulunan ETA, bundan 15 ay önce şiddete başvurmaktan vazgeçtiğini bildirmiş, hatta silahı bırakırken bunun "daimi bir ateşkes" olacağını da belirtmişti.O sırada Sosyalist Başbakan Zapatero, sorunu kökünden halletmek umuduyla, ETA ile temas kurmuştu. Temsilciler aracılığıyla bu diyalog bir süre devam etti.Ancak geçen aralık ayında Madrid Havaalanı'na yapılan bir saldırının ETA tarafından planlandığı anlaşılınca, Zapatero bu temasları kesti. Başbakan geçenlerde yapılan yerel seçimlere de ETA'nın siyasi kanadı sayılan Batasuna'nın katılmasını engellediği gibi, diğer "milliyetçi" bir Bask partisi olan ANV'nin aday sayısını -bir mahkeme kararıyla- dondurdu.ETA bu durumda "uzlaşma süreci"nin devam edemeyeceğine karar verdi ve "ülke çapında yeniden faaliyete geçeceğini" ilan etti.Şimdi İspanya'da herkes ETA'nın nerede, ne zaman saldırılarda bulunacağını kaygıyla bekliyor...Bağımsız Bask hayaliAslında İspanya, son yıllarda "Bask sorunu"nun barışçı yollardan çözümü yolunda çok önemli adımlar atmıştı. Nitekim Franco rejiminin son bulmasından sonra kurulan demokratik düzen içinde Bask bölgesine, diğer bölgelerden çok daha fazla özerklik verildi. O kadar ki bugün İspanya'nın bu zengin bölgesinin kendi meclisi ve yönetimi ve eğitimden vergi toplamaya kadar çeşitli alanlarda hatırı sayılır yetkileri var...Bask halkının çoğunluğu, açıkçası, elde edilen bu haklardan memnun. "Milliyetçi" politikacılar dahi ETA'nın şiddet eylemlerinden rahatsızlar.Oysa ETA geniş özerklikle yetinmeyip tam bağımsızlık hedeflerinden şaşmıyor. Hatta Fransa'nın kuzeybatısında etnik Bask kökenli Fransız vatandaşlarının yaşadığı bölgeyle beraber daha "geniş" bağımsız bir Bask devleti düşlüyor.ETA bu sonuca hükümetle müzakere yoluyla değil, ancak kendi şiddet yöntemleriyle varılabileceği kanısını taşıyor.Oysa, 40 yıllık tecrübe, bu yoldan bir yere varılamadığını, bunun sadece pek çok masum insanın hayatına mal olduğunu ve bu arada Bask bölgesi halkının da tüm huzurunu kaçırdığını -bu yüzden de pek çok Basklının ETA'yı lanetlediğini- öğretmiş olması gerekirdi...Belli ki bir avuç hayalperestin ve gözü dönmüş teröristin yönlendirdiği ETA için, bu deneyim yetmedi...Kuzey İrlanda örneğiÇeşitli ülkelerde terörist örgütlerin, kendilerine göre farklı amaçları, niyetleri ve ideolojileri olabilir. Ancak terörde bu farklılıklara rağmen, evrensel benzerlikler, hatta ortak nitelikler bulmak mümkün.Örneğin İngiltere de uzun yıllar ayrılıkçı IRA'nın terörist eylemlerine sahne oldu. Bu örgütün de bir zamanlar amacı Kuzey İrlanda'yı İngiltere'den tamamen koparmak, hatta bağımsızlığını ilan edip İrlanda Cumhuriyeti ile birleşmekti.Son dönemde IRA terör yoluyla bir yere varamayacağını anladı ve özellikle Blair hükümetinin açılımları üzerine uzun ve çetin bir müzakere sürecine girdi. Sonuçta geçen ay anlaşmaya varıldı ve Kuzey İrlanda'da -İngiltere'den kopmadan- bir bölgesel yönetim kuruldu.İspanya ise şimdi ETA'nın yeniden şiddete dönmesiyle çok farklı ve tehlikeli bir yola giriyor.Sami Kohen