Ayasofya kararı Resmi Gazete'de
Danıştay 10. Dairesi, Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını iptal etti. Kararın hemen ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ayasofya'nın Diyanet İşleri Başkanlığı'na devrini ve ibadete açılmasını öngören Cumhurbaşkanlığı Kararı'nı imzaladı. Karar hemen Resmi Gazete'de yayımlandı.
10.07.2020 20:48:00
YENİ MESAJ / DETAY HABER
Danıştay 10. Dairesi, Sürekli Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği'nin Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine yönelik Bakanlar Kurulu Kararı'nın iptali istemiyle açtığı davay karara bağladı.
Söz konusu Bakanlar Kurulu kararını iptal edene Danıştay, kararın gerekçesinde "Ayasofya'nın Fatih Sultan Mehmet Han Vakfı mülkiyetinde olmasını ve cami olarak toplumun hizmetine sunulmasını" gösterdi.
Tarihi karar
Danıştay'ın kararı şöyle: "Dava konusu Bakanlar Kurulu Kararı, yukarıda yer verilen mevzuat, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay ve AİHM kararları kapsamında değerlendirildiğinde; Ayasofya'nın, statüsü muhafaza edilerek hukuk düzenimizle güvence altına alınan, özel hukuk tüzel kişiliğini haiz mazbut vakıf niteliğindeki Fatih Sultan Mehmet Han Vakfı'nın mülkiyetinde olduğu, Ayasofya'nın, vakfedenin iradesi gereği sürekli şekilde cami olarak kullanılması için toplumun hizmetine sunulduğu, bedelsiz olarak kamunun istifadesine terk edilmesi yönüyle hayrat taşınmaz niteliği taşıdığı, tapu belgesinde de cami vasfı ile tescilli bulunduğu, Vakıf senedinin, hukuk kuralı etki, değer ve gücünde olduğu, vakfedilen taşınmazın vakıf senedindeki niteliğinin ve kullanım amacının değiştirilemeyeceği, bu hususun tüm gerçek ve tüzel kişilerle birlikte davalı idare için de bağlayıcı olduğu, Devletin, vakıf varlığının, vakfedenin iradesine uygun olarak kullanılmasını sağlama yönünde pozitif yükümlülüğü, vakıf mal ve hakları ile ilgili olarak vakfedenin iradesini ortadan kaldıracak şekilde müdahalede bulunmama yönünde de negatif yükümlülüğünün bulunduğu, kuşkusuzdur.
Bu durumda, Türk hukuk sisteminde kadimden beri korunarak yaşatılan Vakfa ait taşınmaz ve hakların vakfiyesi doğrultusunda istifadesine bırakıldığı toplum tarafından kullanılmasına engel olunamayacağı, vakıf senedinde sürekli olarak tahsis edildiği cami vasfı dışında kullanımının ve başka bir amaca özgülenmesinin hukuken mümkün olmadığı sonucuna varıldığından, bu hususlar dikkate alınmaksızın Ayasofya'nın cami olarak kullanımının sonlandırılarak müzeye çevrilmesi yönünde tesis edilen dava konusu Bakanlar Kurulu Kararında hukuka uygunluk görülmemiştir."
Bu arada Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Twitter hesabından yaptığı açıklamada Ayasofya'nın "hakettiği statüye, özgürülüğüne kavuştuğunu" söyledi.
Ayasofya'ya akın var
Danıştay 10. Dairesi'nin, Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını iptal etmesinin ardından, çok sayıda kişi toplandı. Karara destek varenler, Ayasofya'nın önünde namaz kıldı. Ellerinde Türk bayrakları bulunan onlarca kişi de tekbir getiriyor. Kalabalık gittikçe artıyor.
Ortodoks dünyadan tepki gecikmedi
Ayasofya'nın müzeye çevrilmesine dair Bakanlar Kurulu kararının iptal edilmesine Yunanistan'dan ilk tepki geldi. Yunanistan Kültür Bakanlığı "Ayasofya kararı bütün uygar dünyaya karşı bir provokasyon" iddiasında bulundu. Yunanistan Kültür Bakanı Lina Mendoni de "Erdoğan'ın bu milliyetçi davranışı, ülkesini 600 yıl geriye götürdü. Bu karar komşumuzda bağımsız bir yargı olmadığını gösteriyor. Daha birkaç yıl önce aynı mahkeme aynı konudaki davayı reddetmişken verilen bu karar, Cumhurbaşkanlığı'nın gücünün bir göstergesi" görüşlerini savundu. Rus Ortodoks Kilisesi, Danıştay'ın Ayasofya'yı müzeye çeviren Bakanlar Kurulu kararını iptal etmesini esefle karşıladıklarını açıkladı.
UNESCO'dan açıklama
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Danıştay'ın aldığı Ayasoyfa kararından 'derin üzüntü duyulduğunu' açıkladı. Yazılı açıklamada "Türkiye'nin kararının bir diyalog ya da önceden bildirimle olmaksızın alınması üzüntü verici. UNESCO, Türk makamlarına gecikme olmaksızın, Dünya Kültür Mirası Komitesi'nin bir sonraki toplantısında, statüsü gözden geçirilecek bu istisnai mirasın evrensel değerinden geri adım atılmasından kaçınılması için, diyaloğa girmeleri çağrısında bulunuyor" denildi. Örgüt, karardan önce yaptığı açıklamada da, Ayasofya'nın statüsüyle ilgili yapılacak bir değişiklikle ilgili kendilerine bilgi verilmesi gerektiğini ve bu değişikliklerin Dünya Kültür Mirası Komitesi'nin incelemesine tabi olabileceğini söylemişti.
Burada bir not düşelim. UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde sadece Ayasofya yer almıyor, Tarihi Yarımada bir bütün olarak yer alıyor. Bu bölgede Süleymaniye Camii, Topkapı Sarayı, Sultan Ahmet Camii, Kariye Müzesi gibi onlarca dünya çapında eser bulunuyor.
Burada bir not düşelim. UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde sadece Ayasofya yer almıyor, Tarihi Yarımada bir bütün olarak yer alıyor. Bu bölgede Süleymaniye Camii, Topkapı Sarayı, Sultan Ahmet Camii, Kariye Müzesi gibi onlarca dünya çapında eser bulunuyor.
