Besmele-II

(dünden devam…)

Prof. Dr. Haydar Baş, 'Dua ve Zikir' eserinde Besmele'nin hikmetlerini anlatmaya şöyle devam ediyor:

"Besmeleyi okuyan ve her işinde Allah'ı anan kul, sadece Şeytan'ın şerrine karşı değil, her türlü korumaya alınır. İmam Hüseyin b. Ali'den (r.a); Peygamber Efendimiz buyuruyor ki: "Gemiye binip denize açılan ümmetimin boğulmaya karşı güvenceleri ancak şu dualarıdır: '(Nuh dedi ki:) Onun yürümesi de, durması da Allah'ın adıyladır. Şüphesiz Rabbim, Gafûr'dur, Rahîm'dir' (Hûd, 41). 'Allah'ın kadrini hakkıyla takdir edemediler.'(En'âm, 91)." (Ebû Ya'lâ; Heysemî, Mecma' X,132).

Ebu Vâil, Abdullah b. Mes'ûd'un şöyle dediğini anlattı:

"Bir kimse on dokuz Cehennem zebanisinin şerrinden korunmak istiyorsa, besmele okusun. Yani, 'Bismillahirrahmânirrahim/Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın adıyla' desin. Besmelenin harfleri on dokuz tanedir. Her harfinden Cehennem zebanilerine karşı, Allah-u Teâlâ bir kalkan yaratır." (Abdulkadir Geylani, Günyetü't-Tâlibîn, s.340).

Besmelenin faziletleri anlatmakla bitmez. Ata, Câbir b. Abdullah'ın şöyle dediğini anlattı: "Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın adıyla, (Fatiha: 1) âyet-i kerimesi nâzil alduğu zaman, bulut doğu tarafına çekildi, rüzgârın sertliği durdu. Denizler coştu, hayvanat kulak verip, o sesi dinlemeye başladı, Şeytan dahi, semâdan atılarak kovuldu. Aziz Celil Allah dahi, şu mânâlarda izzeti üzerine yemin etti: Adı hangi hastaya okunacak olsa ona şifa verecek, adı ne üzerine okunsa, o şeyde uğur bereket olacak, bir kimse, 'Bismillahirrahmânirrahim/Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın adıyla' okursa o Cennet'e girecektir." (Abdulkadir Geylani, Günyetü't-Tâlibîn, s.340).

Cenâb-ı Hakk'ın ilk İlâhî emri, besmeledir. Besmele, Kur'ân-ı Kerim'in nüshası olan kâinatın ve onda mevcut olan her şeyin anahtarıdır. Kur'ân-ı Kerim'deki âyetler muazzam kâinatı anlatan delillerdir. Her varlık, bir âyet ve bir delil makamındadır. Besmelesiz Kur'ân-ı Kerim âyetleri okunmadığına göre, her varlık Allah'ı hatırlatan, okutan ve ispatlayan bir delildir. Kur'ân-ı Kerim'in ilk inen âyeti: "Yaratan Rabbinin adıyla oku" (Alak:1) emrini içeren âyettir. Cenâb-ı Hakk'ın çok güzel isim ve sıfatları var. 14 tane sıfatı, 99 tane ismi var. "Yaratan Rabb'inin adıyla oku" buyurulurken, Allah kelimesi de zikredilmiyor, Rab kelimesi zikrediliyor. Rab ismiyle Cenâb-ı Hakk anılıyor. Cenâb-ı Vâcibu'l-Vücud Hazretleri kâinatın her zerresine Kendi imzasını atmıştır. Bu kâinatı insanın okuması demek, Allah'ı tanıması ve bilmesi demektir. Yani "Allah'ın adı ile oku" denmesinin maksadı, "bu kâinatta, bu âlemde seni yaratan Rabbini tanı ve bil" demektir.

Bazıları bu âyetten okumayı öne çıkarırlar ki, bu âyetten esas olarak anlaşılması gereken, mârifetullahtır; Allah'ın kuluna Kendisini tanıtmak istemesidir. Allah kuluna Kendini tanıtmak istiyor. Onun için hakiki âlim, Allah'ı tanıyandır. Eğer Allah bilinirse, bu okumanın kıymeti vardır. En mübarek ve yüce ilim, mânâ ilmi, tevhid ilmi, Allah'ı tanıma, bilme ilmidir, anlama ilmidir. Onun için Müslüman bir işe başlarken, besmeleyle Allah'ın adıyla başlar. 

"Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın adıyla." Sadece dille değil, gönülle de okumalı… Tabiata bakıldığında, Allah'ın esrarı görülür, eşyaya bakınca, Cenâb-ı Hakk'ın gücü-kudreti idrak edilir. İnsanlara bakınca yine o kuvvet görülür.

"(Bu hususta) ölü toprak onlar için mühim bir delildir. Biz ona yağmurla hayat verdik ve ondan dane çıkardık. İşte onlar bundan yerler." (Yâsin: 33).

"Gece de onlar için bir ibret alâmetidir. Biz ondan gündüzü sıyırıp çekeriz de onlar karanlıklara gömülürler." (Yâsin: 37).

Bu âyetlerde ölü arzın ve gecenin âyet olduğu beyan ediliyor. Her âyet besmele ile okunduğuna göre, her şeyi besmele ile tefekkür, eşyanın hakikatini kavramak olur ki, gerçek bilgi de budur. Mârifetullah budur. Hakkı tanımak, O'nsuz hiçbir varlığın olamayacağını kavramak budur. "Her şeyden Hakk görülür" sırrına ermek budur. İşte Allah'ı her varlıkta görmek, Hakk'ı okumaktır. Allah'ı okumaktır. O kalbin sahibi, nereden gelip nereye gittiğini anladığı için, huzur-sürûr içerisindedir. Kalbi mutmaindir.

Kur'ân-ı Kerim'in ilk inen âyetinin; "Yaratan Rabbinin adıyla oku" (Alak: 1) ile başlamasındaki hikmet, Allah'ı tanımak, Allah'ı bilmek, O'na kul olmaktır. İnsan, Şeytan'ın mekrinden, hile ve desisesinden emin olmak, eşyanın hakikatini anlamak, Hakk'ı tanımak ve ehl-i mârifet olmak istiyorsa; euzu besmele dilinin ve kalbinin anahtarı olmalıdır."