Cenazelerin kefenlenmesi-II

(dünden devam…)

Prof. Dr. Haydar Baş, "Büyük İslam İlmihali: Namaz" eserinde, cenazelerin kefenlenmesi hususunda verdiği bilgilere şöyle devam ediyor:

"Sünnet miktarı olan kefenden daha fazlasını seçmek mekruhtur. Hele vârisler arasında muhtaçlar veya çocuklar bulunursa, hiç benimsenemez. Ali (r.a.)'dan; Allah Resûlü (s.a) şöyle buyurdu: "Kefende pahalıya kaçmayın; çünkü o, çok çabuk çürür." (Ebû Dâvud, No.3154).

Ölünün kefenlenmesi üç şekilde olur. Birincisi: Sünnet üzere olan kefenlemedir ki; erkekler için Kamis, İzar ve Lifafe'den ibaret olmak üzere üç kattır. Kadınlar için ise, bu üç parça ile beraber bir başörtüsü ile bir göğüs örtüsünden ibaret beş kattır. Leylâ bn. Kâif es-Sekafiyye (r.anha)'dan; "Peygamber (s.a.a.)'in kızı Ümmü Gülsüm'ü yıkayanlar arasındaydım. Allah Resûlü (s.a.a.) kefen için bize ilk önce izar, sonra gömlek, sonra başörtüsü, sonra da göğüs örtüsü verdi. Sonra onu başka bir elbise içine koyduk. Allah Resûlü (s.a.a.) kapıdaydı, bize bunları bir bir veriyor biz de kefenliyorduk." (1617 Ebû Dâvud,No.3157).

İzar, ölüyü baştan ayağa kadar saran bez parçasına denir. Kamis, yakasız ve kolsuz olarak boyun altından itibaren ayaklara kadar vücudu örten üçüncü bir kefen parçasıdır. Lifafe ise, bir sargı yerinde olup baştan ayağa kadar uzun bulunmakla beraber, baş ve ayak tarafları düğümlenir. Böylece İzar'dan daha uzun bulunmuş olur.

İkincisi: "Kefen-i Kifâyet"tir ki; erkekler için İzar ile Lifafe olur. Kadınlar için de bunlarla beraber bir başörtüsü olur. 

Üçüncüsü: "Kefen-i Zaruret"tir ki; hem erkekler için, hem de kadınlar için yalnız bir kattır. Bu durumda ölü, bulunabilen bir parça elbiseye sarılır. Fakat bir zaruret bulunmadıkça böyle bir kat kefen ile yetinilmez. Taberânî, el-Mu'cemu'l-Kebîr' de, Ebû Üseyd es-Sâidî'den; "Çizgili kumaşı Hamza'nın yüzüne doğru çekiyorlardı; bu defa ayakları açılıyordu, ayaklarına doğru çekiyorlardı, bu defa yüzü açık kalıyordu. Bunun üzerine Allah Resûlü (s.a), 'Yüzüne ve ayaklarına şu ağaçtan koyun' buyurdu." (Mecma' VI,119).

Ölüyü kefenleme şekli de şöyledir: Kefenler daha ölülere sarılmadan önce tek adet olarak birkaç defa güzel kokulu şeylerle tütsülenir. Önce Lifafe tabut içine veya hasır ve kilim gibi bir şey üzerine serilir. Onun üzerine de İzar yayılır. Sonra da ölü Kamis (kefen gömleği) içinde olarak İzar'ın üstüne konur. Bu durumda ölü erkek ise, İzar önce soluna, sonra da sağına getirilerek sarılır. Ondan sonra Lifafe de aynı şekilde sarılır. Açılmasından korkulursa, kefen bir kuşak ile de bağlanır. Ölü kadın olunca, saçları ikiye ayrılarak kefen gömleği üzerinden göğsü üzerine konur. Bunun üzerine, yüzünü de örtecek şekilde başörtüsü konur. Sonra üzerine İzar sarılır. İzar'ın üzerinden de göğüs örtüsü bağlanır. Daha sonra Lifafe sarılır. Göğüs örtüsü Lifafe'den sonra da bağlanabilir.

Kefen konusunda, buluğ çağına yaklaşmış erkek çocuklarla kız çocuklar, buluğ çağına ermiş büyükler hükmündedir. Henüz buluğ çağına yaklaşmamış çocukların kefenleri yalnız İzar ile Lifafe'dir yahut bir kat olarak yapılır. Üç kat yapılması daha iyidir.

Eğer ölü ihramlı ise, vefatıyla birlikte ihramdan çıkmış olmaz. Bu sebeple ihramlı birisi ölürse, iki ihram elbisesiyle kefenlenir. Başı örtülmez. Kendisine herhangi bir koku sürülmez. İbn Abbâs (r.a.)'dan; bir adam Arafat'ta Peygamber (s.a.) ile vakfede dururken, aniden hayvanından düştü. (Râvi) Eyyûb dedi ki: "Bineği onun boynunu kırdı. Ya da öldürdü." (Râvi). Amr ise, "Bineği onun boynunu kırdı" dedi. Bu durum Peygamber (s.a)'e bildirilince şöyle buyurdu: "Onu su ve sidr (bir nevi sabun)la yıkayın, iki parça bez içinde kefenleyin. Ona koku sürmeyin ve başını da sarmayın. Çünkü Allah onu Kıyâmet günü telbiye getirir vaziyette diriltecektir." (Şâfiî Ümm II,172; Ahmed,I,220,346; Buhârî,Cenâiz,22,II,76; cezâu's-sayd 20,II,217; Müslim,hacc 93-98,s.865-6;Ebû Dâvud,No.3238-9; Tirmizî,No.951; Nesâî,cenâiz 41,IV,39; menâsık 47/2,V,145; menâsık 101,V,197; İbn Mâce,No.3084; Taberânî,M.el-Kebîr 12523-12533; İbn Hibbân,No.3947; Dârekutnî II, 295-7; Beyhakî, III, 390-91; V, 53, 70).

Başka rivâyette; "Yüzünü örtmeyin, kokulamayın." Diğer rivâyette; "Kendi elbisesiyle kefenleyin." Diğer rivâyette; "Çünkü Kıyâmet gününde ihramlı olarak dirilecektir."