Çernobil Faciası

Trabzonlu sanatçı Kazım Koyuncu'yu kanser hastalığı yüzünden kaybettik. Merhuma Allah'tan (cc) rahmet yakınlarına başsağlığı diliyorum. Bu vefat vesilesiyle Çernobil felaketi yeniden gündeme geldi. Çernobil nükleer santralinin patlamasının üzerinden 19 yıl geçmesine rağmen hala etkilerini yaşıyoruz ve uzun yıllar bu etki devam maalesef edecek.Facia, 25 Nisan 1986'da  reaktör güvenliği ile ilgili bir test yapılması sırasında gerçekleşmişti. Yapılan test, bu tür reaktörlerin kararlı çalışamadığı çok düşük güç seviyesindeydi ve bu seviyede reaktörün güvenlik sistemlerinin devreye girmemesi için normalde yapmamaları gerektiği halde, acil durum kapama sistemini sorumlu operatörler devre dışı bırakmışlardı. Bundan dolayı deney sırasında sıcaklıklar güvenli seviyenin üstüne çıktığında ise reaktörü kapatacak ve soğutma sağlayacak sistemler devre dışındaydı. Bu affedilmez hata yüzünden saat 01:23'te ardı ardına iki müthiş patlama yaşandı. Santralın binlerce ton ağırlığındaki çatı kısmı, füze gibi gökyüzüne doğru fırladı ve ardından tüm ağırlığıyla santralin üstüne düştü. İlk patlama sırasında 31 kişi hayatını kaybetmiş ve radyoaktif bulut, ağır ağır bölgenin üzerine yayıldı. Açığa çıkan radyasyon korkunçtu. Dünya Sağlık Örgütü'nün açıklamalarına göre Hiroşima ve Nagazaki'ye atılan atom bombalarının toplamından 200 kat fazlaydı.Çernobil'den yayılan radyoaktif bulut kümeleri, Avrupa'ya doğru yöneldi ve birçok yeri olumsuz etkiledi. Radyoaktif bulutları rüzgâr İsveç'e kadar taşıdı. Yapılan açıklamalara göre, Stockholm'deki radyoaktif kirlilik düzeyi 15 kat artmıştı. Dolayısıyla, besin zinciri de bu durumdan payını aldı. Bu etkinin 50 yıl daha sürmesi bekleniyor.Kaza sırasında 13 yaşında olan Kievli gazeteci Anastasia Zanuda, "Sovyet yetkililer paniği önlemeye kararlıydı. Kent çıkışında ve her köşe başında, insanların kenti terk etmesini engellemek için polisler duruyordu. Uçakta yer bulmaksa imkânsızdı. Çünkü hepsi parti yetkililerinin çocukları için ayrılmıştı" şeklinde yaşanan bir gerçeği de ifade etmiştir. Çoğu gönüllü 600.000 işçi, onarım ve temizleme çalışmalarına katıldı. Yapılan ölçümlerde bu işçilerin maruz kaldıkları radyasyon, her biri için 165 millisievert'ti. Maruz kaldıkları radyasyonun büyüklüğünü ortaya koyması açısından, 10 millisievert'in insan için ölümcül dozu ifade ettiği bilinmesi gereklidir.Uzmanlar, 5 milyonu aşkın insanın yüksek düzeyde radyasyona maruz kaldığını söylüyorlar. Radyasyonun yüzde 40'lık bölümü Ukrayna, Sovyetler Birliği ülkeleri ve Batı Avrupa'yı etkisi altına aldı. Ancak en çok mağdur olanlar, Beyaz Rusya'nın fakir ülkeleri oldular. Ülkenin dörtte birlik bölümü, 264.000 hektarlık bir alan tarım yapılamaz durumda, 485 köy ise tamamen boşaltıldı. 950 km kadar kuzeybatımızda meydana gelen nükleer bir kazanın Türkiye'yi etkilememesi ise mümkün değildi. O günlerdeki meteoroloji raporlarına göre, 25 Nisan'dan itibaren güney-doğudan kuzey-batıya doğru sürekli esen rüzgârlar Türkiye'yi, Avrupa gibi, berbat bir radyasyon vurgunu yemekten kurtarmıştı. Allah Türkiye'yi muhafaza etmiş ve bu rüzgârlar sayesinde Çernobil'den çıkan radyasyon yüklü zerrecikler Polonya ve Baltık ülkeleri üzerinden İskandinavya'ya doğru sürüklenmişti. Türkiye patlamanın ilk günlerindeki yüksek radyasyon içeren bulutlardan etkilenmiş olmasa bile takip eden günlerde maalesef bu radyasyondan nasibini almıştır. Karadeniz bölgesinde özellikle günümüzde artan kanser vakaları Çernobil faciasının sonucudur.Böyle bir facia inşallah bir daha yaşanmaz.