Çiftçi bu girdi maliyetlerine dayanamaz

RECEP BAHAR / ANKARA

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Eylül ayı üretici ile market arasındaki fiyat farklılıklarını ve girdi fiyatlarını değerlendirdi. Bayraktar, geçen ay üretici ile market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 252.9 ile maydanozda görüldüğünü belirterek, şu bilgileri verdi:
" • Maydanozdaki fiyat farkını yüzde 231.1 ile marul, yüzde 219.4 ile domates, yüzde 218.3 ile limon, yüzde 205 ile elma takip etti. Üreticide 1 lira 36 kuruş olan maydanoz 4 lira 80 kuruşa, 3 lira 79 kuruş olan marul 12 lira 55 kuruşa, 5 lira 30 kuruş olan domates 16 lira 93 kuruşa markette satıldı.
• Markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 92.6 ile sivri biber oldu. Sivri biberdeki fiyat artışını yüzde 73.6 ile domates takip etti.
• Eylül ayında üreticide fiyatı en fazla düşen ürün, yüzde 41,2 ile yeşil soğan oldu.
• Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 149.5 ile sivri biberde görüldü."


Fiyatlar neden bu kadar oynuyor?

TZOB Genel Başkanı Bayraktar, üretici ile marketteki fiyat değişimlerinin sebeplerini ise şöyle açıkladı: "Arz fazlalığı patates ve kuru soğan fiyatlarını düşürdü. Havuç fiyatındaki düşüşte talepteki azalma sebep oldu. Sivri biber, domates, salatalık, patlıcan, kabak, marul ve taze fasulyede arzdaki azalma ürünlerin fiyatlarını yükseltti. Elma ve pirinçteki yüksek fiyat, ürünün yeni sezona ait olması ve maliyetlerinin artmasından kaynaklandı."

Üretici yüksek maliyetlerle boğuşuyor

Türkiye İstatistik Kurumu'nun Temmuz ayı için yayımladığı Girdi Fiyat Endeksi'nde yer alan mazot, gübre, elektrik, tohum, ilaç ve yem fiyat endekslerinin önemli ölçüde artış gösterdiğini ifade eden Bayraktar, bu artışların Eylül ayında yüzde 158'i bulan üretici fiyat artışlarının sebebine işaret ettiğini belirtti. Bayraktar, şunları söyledi: "TÜİK verilerinde yer alan gübre endeksindeki artış yüzde 240'ı, mazot endeksindeki artış yüzde 255'i buluyor. Girdi fiyatlarının yüksekliği tüketicilere de yansıyor. Artan üretim maliyetleri fiyatları şişiriyor, bu da enflasyon olarak geri dönüyor. Üreticilerimizin maliyetlerini düşürmeden tüketicilerin de ucuz gıdaya ulaşması mümkün değildir. Avrupa'da ciddi bir gıda krizi baş gösteriyor. Onlar da bizim kapımızı çalmaya başladı. Gıda ürünlerinin ihracatını yasaklayarak sorunu çözemeyiz. Maliye, tarım sektöründe üretimin sürdürülebilirliği için elini daha fazla cebine atmalı, sektörü daha fazla desteklemelidir. Kaldı ki, üreticilerimiz de maliyet artışlarını fiyatlara yeterince yansıtamıyor. Üreticilerimizi destekleyerek, morallerini yüksek tutalım. Üretimden kopmalarına izin vermeyelim."

Gübre fiyatları roketledi

Öte yandan Eylül ayında, Ağustos ayına göre gübre fiyatları kalsiyum amonyum nitrat gübresinde yüzde 12.3, 20.20.0 kompoze gübresinde yüzde 7.6, amonyum sülfat gübresinde yüzde 7.1, üre gübresinde yüzde 5.4 ve DAP gübresinde ise yüzde 0.1 artış gösterdi. Geçen yılın Eylül ayına göre ise son bir yılda, üre gübresi yüzde 208, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 207, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 176, DAP gübresi yüzde 175, amonyum sülfat gübresi yüzde 161 oranında arttı. Mazot fiyatı Eylül'de aylık olarak yüzde 14 azalırken, son bir yıla göre ise yüzde 216 oranında arttı. Besi yemi Eylül ayında Ağustos ayına göre yüzde 1.4, süt yemi yüzde 0.7 oranında azaldı. Son bir yılda besi yemi yüzde 113, süt yemi ise yüzde 116 oranında arttı. Elektrik fiyatları son bir yılda yüzde 140 oranında arttı. Zirai ilaç fiyatları ise yıllık bazda yüzde 80 artış gösterdi. TZOB Başkanı Bayraktar, "Üreticilerimiz yakında kışlık ekimlere başlayacak. Temel ürünlerimiz olan buğday, arpa ve kırmızı mercimek gibi ürünlerin üretiminde önemli ölçüde mazot ve gübre kullanılıyor. Üreticilerimizin bu girdi fiyatlarına dayanması mümkün değildir. Bu artışlar üretimin sürdürülebilirliğini ciddi manada tehdit ediyor" dedi.