Çöküş döneminde yetişen askerî bir deha -1-

Prof. Dr. Haydar Baş hocamızın 'Hoş Geldin Atatürk' eserinde 'Çöküş döneminde yetişen askeri bir deha' hakkında şu bilgilere yer verilmektedir:    

Hürriyet ve bağımsızlık noktasına işi taşıyacak şartlar henüz O doğmadan şekillenmişti. Yeniçeri Ocağı'nı yıkan II. Mahmud, Prusya subaylarını Türkiye'ye yardıma çağırır. Bunlar arasındaki Moltke, 7 Nisan 1836'da Beyoğlu'ndan yazdığı mektupta, Osmanlı İmparatorluğu'nun durumunu şöyle anlatmaktadır: 

"Uzun zaman Avrupa ordularının görevi, Osmanlı egemenliğine set çekmekti. Bugün ise Avrupa politikasının tasası bu devletin kendi varlığını koruyabilmesidir. İslam'ın, Batı'nın büyük bir kısmını hükmü altında tutacağından haklı olarak korkulduğu devir geçeli pek çok olmamıştır. (…) 

Yunanistan bağımsızlığını kazanmıştır. Eflak ve Sırbistan Babıali'nin egemenliğini ancak görünüşte tanımaktadır. Türkler bu yerlerden sürüldüklerini görmektedir. Mısır bağımlı bir eyaletten fazla bir 'düşman hükûmet'tir. Zengin Suriye ve Kilikya'nın alınışı, elli hücum ve yetmiş bin insan hayatına mal olan Girit, kılıç bile çekilmeden elden çıkmış ve bir asi Paşa'nın malı olmuştur. Trablus'ta egemenlik henüz şöyle böyle kurulmuşken, yeniden gene elden çıkmak üzere. Akdeniz kıyılarındaki öteki Müslüman ülkelerin artık Babıali ile hemen hemen hiç bağlantısı yok. Medine ve Mekke'de çok eskiden beri padişahın gerçek hiçbir hükmü yok. (…) 

Şimdilik Türk ordusu eski ve tamamıyla sarsılmış bir temel üzerinde yeni bir yapıdır. Osmanlı Hükûmeti bugün güvenliğini ordusundan fazla yapacağı anlaşmalarla sağlayabilir. (…) Memleket fakir, devlet gelirleri azalmıştır. İhtiyaçları karşılamak için hükûmetin yapabileceği son şeyler, servetlere ve miraslara el koymak, devlet hizmetlerini satmak, hediyeler koparmak, paranın ayarını bozmaktır." (Falih Rıfkı Atay, Çankaya, Pozitif Yayınları, İstanbul, 2004, s.27-30.) 

(devam edecek)