Deepfake: Gerçeği ve sahtesi nasıl ayırt edilir

Dijital İletişim Uzmanı Doç. Dr. İlknur Doğu Öztürk, "deepfake" teknolojisinin oluşturduğu güvenlik sorunlarına dikkat çekti. Öztürk, 'Ses ile dudak hareketlerinin tutarsız oluşu, üretilen sesin tonundaki farklılıklar, mimikler ve kelimelerin uyumsuzluğu gibi ipuçları şimdilik bu teknolojiyi ayırt etmeye imkân veriyor' diye konuştu.

Amerikan Başkanı Obama'nın yüzünün taklit edildiği bir video ile tanıştığımız 'deepfake' teknolojisiyle yapay zekâ ve dijital ortam kullanarak gerçek dışı videolar üretilebiliyor. Eğlence amaçlı kullanılan deepfake teknolojisinin günümüzde kişisel ve toplumsal güvenliği tehlikeye sokabilecek potansiyel taşıdığına vurgu yapan Dijital İletişim Uzmanı Doç. Dr. İlknur Doğu Öztürk, 'Teknolojinin gelişmesiyle deepfake videolarının kişisel kimlik hırsızlığı, dolandırıcılık, şantaj, linç, taciz gibi kötü niyetli amaçlar için kullanılabiliyor.

Ses ve görüntü verilerini kullanarak oldukça gerçekçi videolar üretebilen bu teknoloji, bilgi kirliliği, dezenformasyon ve manipülasyon gibi sorunlara da zemin hazırlıyor. Ayrıca, uluslararası krizlerde kamuoyunu yanıltma, manipüle etme ve hatta belirli grupları provoke etme riski bulunuyor' ifadelerini kullandı.

'Gerçekliğini sorgularken göz hareketleri önemli'

Deepfake videolarını ayırt etmenin zorluğuna vurgu yapan Doğuş Üniversitesi Öğr. Üyesi Doç. Dr. İlknur Doğu Öztürk, 'Kişiyi gerçek ses ve görüntüleri ile gerçeklik algısı oluşturduğu bir kimlikle sunabiliyor. Bireylerin konuşmalarını değiştirerek ya da yepyeni bir metni seslendirmesini sağlayarak adeta hukuki olarak da kişilik haklarını ihlal ediyor. Ayrıca gerçeklik algısı oluşturularak gerçekleştirilen dolandırıcılık olaylarında taraflar arasında zorlayıcı hukuki sürecin yaşanması mümkün.

Ses ile dudak hareketlerinin tutarsız oluşu, üretilen sesin tonundaki farklılıklar, mimikler ve kelimelerin uyumsuzluğu gibi ipuçları şimdilik bu teknolojiyi ayırt etmeye imkân veriyor. Özellikle sosyal ağlarda karşılaşılan videoların gerçekliğini sorgularken göz hareketleri önemli bir ipucu niteliğinde. Hiç göz kırpma olmaması, göz hareketlerindeki anormallik gibi detaylara dikkat edilmeli' dedi.