logo
10 TEMMUZ 2025

Defterdar Sarı Mehmet Paşa'ya göre ideal devlet adamı

14.02.2014 00:00:00
Osmanlı'nın önemli devlet adamlarından Defterdar Sarı Mehmet Paşa (ölümü: 1717), Devlet Adamına Öğütler (Yazılış tarihi: 17141717 yılları arası. Yayınlanışı: Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1992) adlı eserinde ideal bir Türk devlet adamının özelliklerini de sayıyor. Bunlar ana hatlarıyla şöyle:"Müslümanların işlerinden bir iş kendisine verilmiş olan kimse kapısını kapar da, mazlumlar ve muhtaçlar ona ulaşamazsa o kimsenin de çok ihtiyacı olduğu bir yerde rahmet kapısı kapanıp Tanrı'nın umuma olan rahmetinden ve eksiksiz kereminden mahrum kalır; demişler.Bu geçici dünyada devlet ve saltanattan beklenen, lezzet ve şehvetleri yerine getirmek değildir. Belki ahiret azığı toplamak, hayırlı işlerle temiz adını sürdürmek ve iyi anılmayı ebedîleştirmektir.Zamanı, saltanatın önemli işlerine harcamalıdır; saza, söze ve içkiye meyletmek doğru değildir.kanaattir. Mümkün mertebe kendini düzeltmeye ve işleri düzene koymaya özenmek ve çalışmaktır.Yüksek meclislerinde asla maskaralığa, yersiz şakaya, kahkahalar attıran mizaha, arabozuculuğa, başkalarının kusurlarını saymaya ve kötülüğe izin verilmemeli, taklit, oyun ve eğlenceye dair anlamsız davranışlarda bulunulmamalıdır. Sohbetlerde daima din ve devlete ve ülkeyi koruma tedbirlerine ilişkin konular üzerinde durmak gerektir. Zira "şakayı çok yapanın vakarı gider" buyurulmuştur.KIT'A:"Bir kişi kim latifeyi çok ide, Eksilir ırzı ve vekarı gider. Açılur nüktelerle her sırrı Keşfolur cümle aybı, ârın gider." (s.24) Ve daima şanı büyük Allah'tan korkup çekinmeli, haktan uzaklaşıp doğruluk yolundan sapmaksızın Şeriatı yürütmeye çalışmalıdır. Zira "Tanrı'dan korkandan herkes korkar" buyurulmuştur.KIT'A:"Ol ki havf etti (korktu) Hazreti Haktan (Allah'tan), Korkar ondan cemi' (bütün) halkı ilâh (kullar) Haşyetı hak'dan (Allah korkusunda) ol ki hâlidir (uzaktır), Korkutur her kişiden anı (onu) ilâh (Allah)."     Gerek şanlı padişah, gerek şanı yüksek vezir ve ülkenin valileri, halkın yargıç ve subayları her zaman durumlarını kutsal şeriata uydurmaya ve adalet üzere hareket etmeye gayret ve dikkat eylemek gerektir.Zira adalet hakkında Peygamberimiz, "bir saatlik adalet, yetmiş yıllık ibadetin yerini tutar" buyurmuşlardır.KIT'A:"Hâkim olan kimesne bir saat Emri Hak (Allah'ın emri) üzre kim adalet ide, Ola mı bu sevaba adli adil (adaletli kişinin adaleti) Ki o yetmiş sene ibâdet ide."Ve yine adil hakkında buyururlar: "Kıyamet gününde insanların en sevimlisi adil önderdir". KIT'A:Ol şehindir (padişahındır) saadeti kevneyn (her iki dünya mutluluğu), Meyli yok zulme, adle maildir (adalete eğilimlidir). Hazreti izzete (Allah için) ahabbünnâs (insanların en sevimlisidir), Yevmi mahşerde (Mahşer gününde) şahı âdildir (adaletli padişahtır)." (s.2426)Demek ki Türkİslam devlet geleneğinde devlet adamı mazlum ve muhtaçlara kapısını kapatmayacak. Zenginlerle alavere dalavere ile kendisi, ailesi, akrabası, eşi dostu için para, arsa, villa, şirket ortaklığı, yönetim kurulu üyeliği, bilmem ne alışverişi yapıp öbür taratan garibanı, fakiri fukarayı azarlayıp bağıra çağıra onları kovmayacak.Türk milletini yönetmeye talip devlet adamı denilen kişi, Defterdar Sarı Mehmet Paşa'ya göre sükûnet içinde olacak. Yani her gün televizyonlarda, miting meydanlarında hançeresini yırtarcasına, yüzünü acayip şekilde gerdirerek bağırıp çağırmayacak. Kendisinde Allah korkusu, adalet ve kanaat olacak.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
 
Prof. Dr. Nurullah Çetin / diğer yazıları
CHP avukatları istedi
Kurultayın iptali davası ertelendi
Adıyaman Belediye Başkanı Tutdere de görevinden uzaklaştırıldı
Ev hapsi ve adli kontrol kararı verilmişti
Beştepe'de açılım buluşması
Erdoğan Bahçeli'yi kabul etti
12 askerimiz nasıl şehit oldu?
Milli Savunma Bakanlığından açıklama
Bu vahşete kim dur diyecek?
Gazze'ye son 24 saatte 180 hava saldırısı
Vadedilmiş topraklar yalanı tescillendi
BOP'un dayanağı yapmışlardı
Yoğun bakımdaydı
Murat Çalık anjiyoya alındı
Şile Belediyesine operasyon
Belediye Başkanı gözaltına alındı
'Sandıktan korkuyorlar'
Özel Sancaktepe'de konuştu
Suriye'de kirli ittifak
Şara, Abdi ve ABD'nin Suriye Temsilcisi Barrack ile bir araya geldi
'PKK/YPG değerli bir ortak'
'Soğanın kabuklarını soyar gibi yavaş yavaş..'
Fahrettin Altun'un yerine Burhanettin Duran atandı
İletişim Başkanlığı'nda değişim
Erdoğan'dan erken seçim açıklaması
Özgür Özel'e cevap verdi
Trump çıldırdı
Moskova ve Pekin'i bombalama tehdidi
Dünyada 18. sıradayız
İşte Türkiye'nin nüfus gerçekleri
CHP avukatları istedi
Kurultayın iptali davası ertelendi
Adıyaman Belediye Başkanı Tutdere de görevinden uzaklaştırıldı
Ev hapsi ve adli kontrol kararı verilmişti
Beştepe'de açılım buluşması
Erdoğan Bahçeli'yi kabul etti
12 askerimiz nasıl şehit oldu?
Milli Savunma Bakanlığından açıklama
Bu vahşete kim dur diyecek?
Gazze'ye son 24 saatte 180 hava saldırısı
Vadedilmiş topraklar yalanı tescillendi
BOP'un dayanağı yapmışlardı
Yoğun bakımdaydı
Murat Çalık anjiyoya alındı
Şile Belediyesine operasyon
Belediye Başkanı gözaltına alındı
'Sandıktan korkuyorlar'
Özel Sancaktepe'de konuştu
Suriye'de kirli ittifak
Şara, Abdi ve ABD'nin Suriye Temsilcisi Barrack ile bir araya geldi
'PKK/YPG değerli bir ortak'
'Soğanın kabuklarını soyar gibi yavaş yavaş..'
Fahrettin Altun'un yerine Burhanettin Duran atandı
İletişim Başkanlığı'nda değişim
Erdoğan'dan erken seçim açıklaması
Özgür Özel'e cevap verdi
Trump çıldırdı
Moskova ve Pekin'i bombalama tehdidi
Dünyada 18. sıradayız
İşte Türkiye'nin nüfus gerçekleri
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.