Doğalgazda başka çıkış yok

YENİ MESAJ/İSTANBULTürk Hava Kuvvetlerine ait F-16 savaş uçaklarının 24 Kasım'da Suriye sınırında Rus SU-24 savaş uçağını düşürmesinden sonra Türkiye'nin Rusya'ya enerji konusunda bağımlılığı; bu hafta Katar ile yapılan LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) görüşmeleri ile akabinde Rusya'nın Türk Akımı boru hattı projesini askıya alındığını duyurması da eklenince yeniden gündemin başköşesine yerleşti. Türkiye doğalgazının tamamına yakınını ithal ediyor. Bu ithalatın yüzde 85'i Rusya, İran ve Azerbaycan'dan uzun dönemli satın alma anlaşmalarıyla boru hatları vasıtasıyla gerçekleşiyor. Bu ülkelerden İran, Rusya'nın stratejik müttefiki... Tahran, Rus uçağının düşürülmesinde Moskova'nın yanında yer aldı. Başbakan Davutoğlu'nun Bakü ziyaretinde Azerbaycan ile TANAP konusunda yeni görüşmeler yapılsa da, Rusya doğalgaz kozunu kullanmaya başladığında son aşamada Azerbaycan'ın da Rusya'nın yanında yer alacağı belirtiliyor.Gazın yüzde 55'i Rusya'danTürkiye'nin ithal ettiği doğalgaz 49.2 milyar metreküp... Bunda Rusya'nın payı 27 milyar metreküp, bir başka ifadeyle yüzde. Türkiye, Rusya ile yaptığı uzun süreli anlaşmalar gereğince en az önümüzdeki 10 yıl boyunca yaklaşık bugünkü ithalat seviyesini korumak zorunda. Rusya'nın Türkiye'ye gelen boru hatlarındaki payı yüzde 64... Türkiye'ye gaz taşıyan 4 boru hattı var. Bunlar Rusya'nın kontrol ettiği Batı Hattı ve Mavi Akım ile Azerbaycan ve İran hatları. Azerbaycan'dan gelen boru hattının kapasitesi yıllık 6.6 milyar metreküp, İran'dan gelen 10 milyar metreküp. Rusya'nın kontrolündeki Batı Hattı 14 milyar metreküp, Mavi Akım ise 16 milyar metreküp kapasiteye sahip. Bu boru hatları, ortalama olarak yüksek kapasite ile çalışıyor.Boru hatlarında da Rusya'ya bağımlıyızTürkiye'ye gaz taşıyan toplam 46.6 milyar metreküp kapasiteli boru hatlarının 30 milyar metreküpü (yüzde 64) Rusya tarafından kontrol ediliyor. Yani Türkiye, Rusya'ya sadece ithalatta değil, ithalat altyapısında da bağlı durumda. Rusya harici bir boru hattı kapasitesi artışı TANAP olacak, o da 2018 yılından önce alternatif teşkil etmiyor. Sıvılaştırılmış gaz Türkiye'yi kurtarmazSıvılaştırılmış doğalgazın (LNG) Türkiye'nin toplam doğalgaz ithali içindeki payı şu anda yüzde 15. Bu miktar sadece Rusya'dan yapılan doğalgaz ithalatının dörtte birine eşit. Cezayir ve Nijerya'dan uzun süreli kontratlı, diğer ülkelerden de spot alınan LNG söz konusu olduğunda önemli unsur, LNG terminalleri ve bu terminallerin tankerle gelen sıvı gazı depolama ve yeniden gazlaştırma kapasitesi.Türkiye'nin 2 tane LNG terminali var: BOTAŞ'ın işlettiği Marmara Ereğlisi LNG terminali ve Ege Gaz'ın işlettiği Aliağa LNG terminali. Marmara Ereğlisi terminalinin yıllık gazlaştırma kapasitesi 8.1 milyar metreküp, Aliağa terminalininki ise 6 milyar metreküp. Yani iki LNG terminalinin toplam kapasitesi Rusya'dan ithal ettiğimiz gazın yarısı civarında. LNG'yi sınırlayan bir diğer teknik unsur terminallerin doğalgazı şebekeye, yani evlere, fabrikalara vesaire sevk kapasitesi. Marmara Ereğlisi terminalinin günlük sevk kapasitesi 20.2 milyon metreküp. Bu değer, özellikle kış aylarında günlük talebin ancak onda birine denk düşüyor. Dolayısıyla Katar'dan (ya da başka bir ülkeden) ne kadar LNG alınırsa alınsın, bugünkü şartlarda etkisi sınırlı.Depolama yetersizTürkiye'nin uzun vadede bir doğalgaz dağıtım kavşağı olmasının önündeki en önemli engellerden biri doğalgaz depolama kapasitesinin düşük olması. Türkiye'nin Silivri'de 2.7 milyar metreküp, yani Türkiye'nin yıllık tüketiminin sadece yüzde 5'i kadar kapasitesi var.Türkiye'de doğalgaz talebinin yarısı elektrik üretimi için, dörtte biri sanayi, dörtte biri de konut ve ticarethanelerde kullanılıyor.