Ukrayna, Çek Cumhuriyeti, Moldova, Estonya, Letonya, Romanya, Macaristan, Bulgaristan, Polonya, Litvanya...

Bu ülkeler, Doğu Avrupa ülkeleri olarak biliniyor... 1945-1991 yılları arasında sosyalizm ile yönetilmişlerdi.

2004 ve 2007 yıllarında Moldova ve Ukrayna hariç hepsi AB üyesi oldu. Ortak özellikleri ise nüfuslarının hızla azalması... Örneğin 2007 yılında Avrupa Birliği'ne girmeden önce Bulgaristan'ın nüfusu 9 milyondu.

Şimdi 7 milyon... Komşunun nüfusunun 2050'de 5.4 milyona düşmesi bekleniyor. Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan bir araştırma, dünyada nüfusu en dramatik şekilde azalan ilk on ülkenin Doğu Avrupa'da olduğunu ortaya çıkardı. Bu araştırmaya göre söz konusu ülkelerin nüfusu 2050 yılına kadar şu an sahip oldukları nüfustan yüzde 15 ile 23 arasında değişen oranlarda daha az olacak.

Uzmanlara göre, Doğu Avrupa ülkelerinde durdurulamayan, hatta giderek hızlanan nüfus düşüşünün ekonomiden sağlığa pek çok nedeni var.

Doğum oranlarındaki düşüş, bu bölgede insanların hayata ve geleceğe pek iyimser bakmadıklarını ortaya koyuyor. İntihar oranlarının da genel Avrupa ortalamasının üzerinde olması bunun bir kanıtı olarak değerlendiriliyor. Litvanya intihar oranlarında dünyada ilk sırada yer alıyor.

Yüksek ölüm oranları ise sağlık hizmetlerindeki eksiklikleri ve bölge insanlarının sağlıklarına çok önem vermediklerini kanıtlıyor.

Bölge ülkelerinde alkol ve sigara tüketme oranlarının yüksek olması da bunu ortaya koyuyor. Nüfustaki hızlı azalmanın bir başka önemli nedenini de Almanya, İngiltere, Hollanda gibi gelişmiş Avrupa ülkelerine göçler teşkil ediyor.

 Litvanya, Bulgaristan, Romanya beyin göçünü en derinden hisseden ülkelerin başında yer alıyor.

Serbest piyasa yaramadı

Ukrayna'da göç dalgası savaş nedeniyle arttı. Moldova, Romanya, Bulgaristan'da ve Doğu Macaristan'ın bazı illerinde ise hızla artan göçlerin nedeni işsizlik ve ekonomik sıkıntılar.

Uzmanlara göre bunun nedeni bölgenin 1990'lı yıllardan sonra denetimsiz bir şekilde piyasanın etkilerine terk edilmesi. Bu bölgelerde fabrikaların küresel rekabete dayanamaması neticesinde arka arkaya kapanması nedeniyle işsizliğin yüzde 50'ye vardığı bölgeler bulunuyor.

Bu ise bu yörelerden Avrupa Birliği'nin gelişmiş ülkeleri istikametinde durdurulamaz bir göç başlatıyor. Birleşmiş Milletler raporu, nüfusun azalmasını Avrupa'nın doğusunda bulunan ülkeler açısından en önemli sorun olarak tespit ediyor.

RECEP BAHAR/İSTANBUL