MURAT ÇABAS / ANALİZ HABER

Hazine garantili dolara endeksli faiz modelinin devreye girmesiyle dolarda bir düşüş gerçekleşse de, bu ekonomik iyileşmeden kaynaklanan bir düşüş olmadığı için dolar kuru dalgalı bir seyirle artmaya devam ediyor. Dün güne 11.78 TL'den başlayan dolar, saat 09.00'da sert bir yükseliş gerçekleştirerek 12.88 lirayı gördü, ardından 12.05 lira seviyesine inse de ilerleyen saatlerde yine yükselişini sürdürdü.

Vatandaş rağbet etmedi

Bankacıların verdikleri bilgilere göre, döviz mevduatını bozdurarak kur korumalı TL hesabına geçiş yapan vatandaşların sayısı oldukça sınırlı kaldı. Tercihler daha ziyade TL mevduatlarını sisteme dahil etmeye yönelik ve 3 aylık vadeye yoğunlaşmış vaziyette. Hatta bazı vatandaşlar dolar kurunun düşmesini fırsat bilerek var olan TL mevduatlarını dolara çevirmenin gayretinde oldular. Döviz mevduatlarının, 20 Aralık gecesinden sonra 2 günde 2 milyar dolar arttığı ifade ediliyor. Döviz mevduatlarını azaltalım derken, ekonomideki güvensizlik sebebiyle tam tersi oluyor.

MB'den bu sefer de altın hamlesi

Cumhurbaşkanı Erdoğan yaptığı açıklamada, vatandaşların yastık altında 280 milyar dolar tutarında altınlarının olduğunu, bunların da ekonomiye kazandırılacağını belirtmişti. Merkez Bankası'ndan buna yönelik bir hamle gerçekleşti. Resmi Gazete'de yayımlanan Merkez Bankası tebliğine göre, 28 Aralık 2021 tarihi itibariyle altın hesapları, hesap sahibinin talep etmesi halinde Türk Lirası mevduat hesabına çevrilecek. Altın hesaplarının Türk Lirası'na çevrilmesinde Merkez Bankası'nın o gün saat 11.00'de ilan edeceği gram altın fiyatı esas alınacak. Dönüşüm sonrası açılacak yeni hesaplar 3, 6 ve 12 ay vadeli olacak. Bankanın hesaba uygulayacağı faiz, Merkez Bankası'nca belirlenen bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının altında olamayacak.

Aradaki farkı MB ödeyecek

Vade sonunda Türk Lirası hesap sahibine ana para ve faizi banka ödeyecek. Vade sonunda, altın fiyatlarından oluşan farkın faizden yüksek olması halinde aradaki farkı Merkez Bankası ödeyecek. Hesabın vadesinden önce bozulması halinde herhangi bir ödeme yapılmayacak. Söz konusu ödeme desteği bir defaya mahsus olarak uygulanacak. Hükümet bu adımla da aynen elinde dolar olanlardan beklediği gibi vatandaşların altınlarını bozdurup faize yatırmalarını talep ediyor. Uzmanlar altın fiyatlarının 20 Aralık gecesinden sonra dolar kuru gibi düştüğünü belirterek vatandaşların dolar bozdurmaya rağbet etmedikleri gibi, altın bozdurma konusunda da temkinli duracaklarını belirtiyorlar.

Yatırım ve üretim cazip değil

Hükümetin faizleri düşürmek ve dolar kurunu baskılamak için uyguladıkları yöntemler hiçbir işe yaramıyor, zira sonuç olarak ne faizler düşük ne de dolar kuru... Merkez Bankası'nın politika faizinin yüzde 14 olması, piyasaya yansımıyor, sadece para satanların karını artırıyor. Bu konuda Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu'nun açıklamaları oldukça dikkat çekici... TOBB Başkanı bu konuda şunları söyledi: "Bankalarımızın, Merkez Bankasından fonlama maliyetleri yüzde 14'e düşmesine rağmen son günlerde kredi faizlerini olağanüstü şekilde artırdıklarını görüyoruz. Bazı bankaların yüzde 25-30'lar seviyesinde, hatta kredili mevduat hesaplarına 35 civarında kredi faizleri uyguladıklarını duyuyoruz. Ülkemiz ekonomisini büyütecek, üretimi, yatırımı, istihdamı ve ihracatı artıracaksak, hepimiz elimizi taşın altına koymalı ve fedakarlık yapmalıyız. Feda reel sektörde, kar mali sektörde şeklinde bir paylaşım olamaz. Bankalarımızın artık daha vicdanlı davranmasını bekliyoruz." Diğer taraftan dolar kuru, 20 Aralık gecesine göre düşse de, yıl başında 7.40'lar seviyesinde olduğu dikkate alındığı ciddi bir artış göstermiş durumda. Yani yüksek kur, yüksek faiz dönemini yaşıyoruz. Maliyetlerin ithalat sebebiyle dolar kuruna ve finans açısından da faize ve kura bağımlı olduğu bir ekonomide koşullar asla üretim ve yatırım için cazip olmayacaktır. Üstelik kurların sürekli dalgalanması sebebiyle, üreticiler ve ihracatçılar fiyat belirleyemiyor.