Don sebep, enflasyon sonuç

Ülkemizde açlık sınırının altında geçinmeye, çalışan milyonlarca emekli ve asgari ücretli var.

Emekli ve asgari ücretlinin en büyük sıkıntısı, barınma ve hayat pahalılığından dolayı sağlıklı beslenememeleridir.

Yıllardır süregelen ve gitgide de artan ekonomik sıkıntılardan dolayı, hayat ve geçim şartları onlar için zaten dayanılmazdı. Dünyada yaşanan iklim değişikliğiyle beraber, nisan ayı ortalarında yaşanan don olayı, hem çiftçimizi hem de enflasyonla mücadele eden dar gelirli vatandaşlarımızı derinden vurdu…

Tabii ateş düştüğü yeri yakar. Zirai felakete duçar olan çiftçiler hakikaten perişan.

Sosyal medyada Malatyalı kadın çiftçimizin kayısı bahçesinde dondan yanan ağacının tomurcuklarını göstererek, mazota, gübreye olan borçlarımızı nasıl ödeyeceğiz derken gözyaşlarını tutamadığına şahit olduk.

Don olayı yalnızca kayısıyı mı vurdu? Hayır.

Zirai donun etkilediği diğer ürünler, kiraz, kayısı, fındık, şeftali, nektarı, dut, erik ve narenciye…

Don, elma bahçelerini de büyük oranda etkiledi. CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, "Türkiye genelinde 99 milyon elma ağacımız var. Ancak bunlardan 18 milyonu genç olduğu için ürün vermiyor. Ürün veren ağaçlar arasında özellikle Niğde, Karaman, Konya, Antalya ve Isparta öne çıkıyor. Bu illerin tamamı don olayından etkilendi ancak Niğde'deki kayıp çok daha büyük. Geçtiğimiz yıllarda 614 bin ton elma üretilirken bu yıl 500 bin ton kayıp görülüyor" dedi.

Şimdi, bir yıllık emeği boşa giden çiftçiler, bu yükün altından nasıl kalkacaklarını kara kara düşünüyor.

Faiz ipotek sarmalında bocalayan çiftçimizin durumu zaten iyi değildi.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) verilerine göre, çiftçilerin bankalara toplam borcu son 1 yılda yüzde 47 artarak 631 milyar TL'den 927 milyar TL'ye yükseldi. Takipteki çiftçi borçları ise Şubat 2024'te 2 milyar 229 milyon TL iken Şubat 2025'te 4 milyar 661 milyon TL'ye çıktı.

Çiftçinin icralık borçlarında 2.1 katlık artış yaşandı.

Ülkemizde, zirai felaketi fırsata çeviren doyumsuz tüccarlar da var. Nasıl olsa, meydan boş, serbest piyasa ekonomisi var, kaça satarsan sat, niye bu paraya satıyorsun diyen bir devlet yetkilisi de ortada yok!

Bakın, Kadirli'de semt pazarında esnaflık yapan Küçükkaya don felaketinin pazara yansımasını nasıl anlatıyor:

"Kadirli'de semt pazarında kuruyemiş satıyoruz. Geçen haftaki don olayından sonra ürünleri 80 liralık toptan alıyorduk, 360 liraya çıktı. Sarı büyük kayısıyı 150 liraya alıyorduk, 500 liraya çıktı. Gün kurusunu 150 liraya alıyorduk toptan, 600 liraya çıktı. Sarı erik kurusu mesela 100 liraya alıyorduk şu an 300 liraya çıktı, değişiyor yani. Satışları nasıl yapacağız biz de bilmiyoruz. İşte fiyat arttıkça kimse almıyor nasıl olur bilmiyorum. Don vurduğu için fiyat gittikçe artıyor, daha bunun gelecek senesi de var, arttıkça artar."

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı ise, zirai donun en fazla meyve grubunda etkili olduğunu söyleyerek "34 ilimiz zirai dondan etkilendi" dedi. Yumaklı ayrıca zarar gören Çiftçi Kayıt Sistemi'ne (ÇKS) kayıtlı çiftçilere destek olunacağını açıkladı.

Şimdiye kadar çiftçinin ve üreticinin yanında olmayarak, ithalatçıya destek veren iktidar bakalım sözünde durabilecek mi? Çok zor…

Bir de ne yapalım diyecekler "Don sebep, enflasyon sonuç."