Düşmanın bile saygı duyduğu Atatürk

Mareşal Birdwood 1915'te Çanakkale Savaşında, Mustafa Kemal'in karşısında üç kez mağlup olan bir İngiliz komutanıdır. 

Mareşal Birdwood 1918'de İngilizlerin İstanbul'u işgal etmesi sebebiyle, karargahı ile birlikte İstanbul'a gelir ve Pera Palas oteline yerleşir. 

Daha sonra Mustafa Kemal'in de aynı otelde olduğunu öğrenen Birdwood, ısrarla Mustafa Kemal'le görüşmek ister, Sedat Rıza Bey'in aracılığı ile Mustafa Kemal görüşmeyi kabul eder ve gerçekleşen görüşmede aralarında şu diyalog geçer: 

Mareşal Birdwood Mustafa Kemal Paşa'ya sorar: 

- "Sayın komutan bizi nasıl yendiniz?" 

- "Sizin de, bizim de tarih dergilerimiz var" der; "tarih yazar." 

Birdwood ricasını yineler: 

- "Ekselans, sizin ağzınızdan dinlemek istiyorum. Lütfediniz." 

Mustafa Kemal, yanındaki Rasim Ferit Bey'den kâğıt kalem ister; o da bir peçete kağıdı ile altın muhafazalı kurşun kalemini uzatır. Mustafa Kemal bir kroki çizer, kâğıt üzerindeki yerlerini işaret ederek; 

- "Şu tarihte karaya çıktınız" der; "filanca saate kadar şurada durdunuz. Biz de şu haytaydık. Her şey sizin lehinizdeydi. Niçin çizgide durdunuz ve niçin ilerlemediniz?" 

- "Askerlerimiz çok yorulmuştu" diye yanıtlar Birdwood. 

Mustafa Kemal bu kez de Cokbayırı krokisini çizer: 

- "Siz filanca gün şu yöne hareket ettiniz, şu durumu aldınız; niçin ilerlemediniz?" 

- "Biz ilerledikçe arkadan su yetişmedi. Askerlerimiz susuz kaldı ve durdu." 

Atalarımız yaralıya kurşun atılmaz der. Mustafa Kemal de Türk soyluluk ve erdemini şu esprisiyle dile getirir: 

- "Görüyorsunuz ya ben bir şey yapmadım. Önce yorgunluk, sonra susuzluk durdurdu ordunuzu." 

Birdwood ayağa kalkar, Mustafa Kemal'i kucaklar: 

- "Sizin gibi kahraman ve yüksek karakterli bir asker tanımadım." 

Sonra krokiyi ve kalemi işaret ederek: 

- "İzin verir misiniz" der; "bu kroki ve kalemi değerli bir hatıra olarak saklayayım." Ve saklar. 

Mustafa Kemal Atatürk'ün vefat ettiği 1938 yılında, doktorların yola çıkmasının sakıncalı olduğunu söylemelerine rağmen, 80 yaşındaki Birdwood'un hasta yatağından kalkarak, 21 Kasım 1938 tarihinde yapılan cenaze töreninde (resmi devlet töreni) saygı duruşunda bulunmak üzere, sakat ayağıyla Ankara'ya gelir. 

Mustafa Kemal Atatürk'ün tabutunun arkasından aksaya aksaya yürüyen Birdwood, daha sonra geçici kabrine götürülmek üzere Halk Evi Binasının önünden geçen Atatürk'ün naaşını, binanın balkonunda ayağa kalkarak kılıcıyla selamlar.   

Bir yanda savaşta mağlup ettiği düşmanının bile saygı duyduğu, ezilen, sömürge olan milletlerin, bağımsızlığını kazanma noktasında rehber edindiği Atatürk! Diğer yanda kendisine malını, canını, dinini, namusunu koruyacağı bir vatan bırakmışken, ona 10 Kasım'da bir mevlit bile okumayı çok gören bir iktidar!