logo
05 HAZİRAN 2025

Ebû Bekir el-Kelâbâzî ve ‘et-Ta'arruf li-Mezhebi Ehli't-Tasavvuf’

Buharalı büyük mutasavvıf, fıkıh ve hadis alimi Ebû Bekir Muhammed b. İshak el-Kelâbâzî (ö. 990) tarafından kaleme alınan bu eser, tasavvufun Sünnî akideyle uyumunu ortaya koymasıyla öne çıkar

26.05.2025 00:26:00
Abdülkadir Gündoğdu
Ebû Bekir el-Kelâbâzî ve ‘et-Ta'arruf li-Mezhebi Ehli't-Tasavvuf’
Ebû Bekir el-Kelâbâzî ve ‘et-Ta'arruf li-Mezhebi Ehli't-Tasavvuf’
İslam tasavvufunun erken dönem klasiklerinden biri olan ve günümüzde de önemini koruyan "et-Ta'arruf li-Mezhebi Ehli't-Tasavvuf" (Tasavvuf Ehlinin Mezhebi Hakkında Bilgi Verme) adlı eser, asırlar boyunca sufi düşünceyi anlamak isteyenler için bir kılavuz olmuştur.

Buharalı büyük mutasavvıf, fıkıh ve hadis alimi Ebû Bekir Muhammed b. İshak el-Kelâbâzî (ö. 990) tarafından kaleme alınan bu eser, tasavvufun Sünnî akideyle uyumunu ortaya koymasıyla öne çıkar.

Yazar: Ebû Bekir el-Kelâbâzî (ö. 990)

Tam adıyla Ebû Bekir Muhammed b. İshak el-Buhârî el-Kelâbâzî, 10. yüzyılda Buhara'da yaşamış önemli bir İslam alimidir. Hadis, fıkıh ve tasavvuf ilminde derinlemesine bilgi sahibi olan Kelâbâzî, Hanefî mezhebine mensup bir fakih olarak da tanınır.

Tasavvufi eğitimini Hallâc'ın müridlerinden Fâris b. İsa gibi dönemin önemli sufilerinden almıştır. Hadisçi kimliğiyle de dikkat çeken Kelâbâbî, eserlerinde rivayetlerin sıhhatine büyük önem vermiştir. Buhara'da vefat eden Kelâbâzî, "et-Ta'arruf" dışında hadislerin tasavvufi yorumlarını içeren "Me'ânî'l-Ahbâr (Bahrü'l-Fevâid)" gibi önemli eserlere de imza atmıştır.

Eser: "et-Ta'arruf li-Mezhebi Ehli't-Tasavvuf"

"et-Ta'arruf", tasavvuf tarihinin en eski ve en temel kaynak eserlerinden biridir. Kelâbâzî, bu eseri kaleme alırken, kendi döneminde tasavvufun özünden uzaklaşan, yanlış anlaşılmalara yol açan ve kendini sufi olarak tanıtan istismarcılara karşı gerçek tasavvufun ne olduğunu ortaya koyma gayesi gütmüştür.

Eser, bu yönüyle Sünnî tasavvufun sağlam temellerini atmış ve sonraki dönem sufilerine rehberlik etmiştir. Hatta "Ta'arruf olmasaydı tasavvufun ne olduğunu bilemezdik" gibi ifadelerle eserin önemi vurgulanmıştır.

Temalar ve Öne Çıkan Özellikler

"et-Ta'arruf", tasavvufun ana konularını sistematik bir şekilde ele alan ilk eserlerden biridir. Eserde öne çıkan başlıca temalar ve özellikler şunlardır:

Tasavvufun Bütünleşmesi: Kelâbâzî, bu eserinde sufi düşüncenin İslam'ın ana akım Sünnî akidesiyle uyumlu olduğunu vurgulamış, tasavvufun İslam'ın özü olan muhabbet yolu olduğunu gözler önüne sermiştir. Bu sayede, tasavvufu şeriat dışı gören yaklaşımlara karşı önemli bir duruş sergilemiştir.

Tasavvufi Kavramların Açıklanması: Eser, ihlâs, tevekkül, zühd, vera', muhabbet, rıza gibi temel tasavvufi kavramları derinlemesine inceler ve bunların Kur'an ve Sünnet'teki karşılıklarını ortaya koyar.

Sufilerin Görüşleri ve Hayatları: Kelâbâzî, farklı sufi büyüklerinin (sahâbe, tâbiîn ve sonraki dönem sufileri) görüşlerine ve yaşamlarına yer vererek, tasavvufun tarihsel seyrini ve farklı yaklaşımlarını okuyucuya sunar.

Denge ve Ölçülülük: Kelâbâzî, eserinde aşırılıklardan kaçınan, dengeyi esas alan bir üslup benimsemiştir. Tasavvufu akıl ve nakil süzgecinden geçirerek, itidalli bir bakış açısı sunar.

Sufi Ahlakı ve Edep: Eser, sufi ahlakının temel prensiplerini ve edep kurallarını detaylı bir şekilde işler. Bu yönüyle sadece teorik bilgi vermekle kalmaz, aynı zamanda pratik bir rehber niteliği de taşır.

"et-Ta'arruf", yazıldığı dönemden itibaren birçok alim tarafından şerh edilmiş ve üzerine çalışmalar yapılmıştır. Kuşeyrî'nin "er-Risâle"si ve Gazzâlî'nin "İhyâü Ulûmi'd-Dîn" gibi sonraki önemli tasavvuf eserleri üzerinde de etkisi olmuştur.

Ebû Bekir el-Kelâbâzî'nin "et-Ta'arruf" adlı eseri, tasavvufun yanlış anlaşılmalara karşı korunmasında, Sünnî İslam içindeki yerinin sağlamlaştırılmasında ve gelecek nesillere aktarılmasında kilit rol oynamış, paha biçilmez bir mirastır.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
Yola çıkacaklar dikkat
Sabit radar noktaları belli oldu
CHP lideri TELE1'de konuştu
'Biz sandığa sahip çıkıyoruz'
5. dalga operasyon kapsamında
5 belediye başkanı görevden alındı
Bilim adamlarından açık uyarı
Bingöl ve çevresi depreme karşı tetikte olmalı
İşte namazı en erken ve en geç eda edecek iller
İl il bayram namazı saatleri
Sadece diploma yetmeyecek!
Bu yıl mezun olanların işi zor
Togg satışları iyi gidiyor
Otomobil piyasası hareketli
12 ülkeye tam, 7 ülkeye kısıtlama
Trump'tan yeni seyahat yasağı
İstanbul depremini etkiler mi?
Gökçeada'da deprem oldu
Otoyol ücretlerinde yeni dönem
Otoyol ücretleri otomatik artacak
Fas Kralı, halk adına kurbanı sembolik olarak kesecek
Fas'ta kurban kesimi yasaklandı!
Netanyahu'nun korktuğu başına gelecek!
İsrailliler erken seçim istiyor
Ben Gurion Havalimanı 2 İHA ile hedef alındı
Husilerin sözcüsü Yahya Seri açıkladı
Arafat günü
Kutsal topraklarda heyecan dorukta
Yola çıkacaklar dikkat
Sabit radar noktaları belli oldu
CHP lideri TELE1'de konuştu
'Biz sandığa sahip çıkıyoruz'
5. dalga operasyon kapsamında
5 belediye başkanı görevden alındı
Bilim adamlarından açık uyarı
Bingöl ve çevresi depreme karşı tetikte olmalı
İşte namazı en erken ve en geç eda edecek iller
İl il bayram namazı saatleri
Sadece diploma yetmeyecek!
Bu yıl mezun olanların işi zor
Togg satışları iyi gidiyor
Otomobil piyasası hareketli
12 ülkeye tam, 7 ülkeye kısıtlama
Trump'tan yeni seyahat yasağı
İstanbul depremini etkiler mi?
Gökçeada'da deprem oldu
Otoyol ücretlerinde yeni dönem
Otoyol ücretleri otomatik artacak
Fas Kralı, halk adına kurbanı sembolik olarak kesecek
Fas'ta kurban kesimi yasaklandı!
Netanyahu'nun korktuğu başına gelecek!
İsrailliler erken seçim istiyor
Ben Gurion Havalimanı 2 İHA ile hedef alındı
Husilerin sözcüsü Yahya Seri açıkladı
Arafat günü
Kutsal topraklarda heyecan dorukta
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.