En çok idam 5 ülkede uygulandı

İdam cezası, bir suçun cezası olarak bir kişinin devlet tarafından öldürülmesi olarak tanımlanıyor. 2020'li yıllardan sonra birçok ülke idam cezası uygunlanmasını yasakladı veya durdurdu. Ancak hâlâ idam uygulayan ülkeler var

2022 yılında en çok idam cezası uygulayan 5 ülke, Çin, İran, Suudi Arabistan, Mısır ve ABD oldu. Birleşmiş Milletler'in 193 üye devleti ve 2 gözlemci devleti, idam cezasını kullanımına göre 4 kategoriye ayrılıyor. 2024 itibarıyla;

53'ü (%27) idam cezasını hem yasal hem de uygulamalı olarak sürdürüyor.

22'si (%11) idam cezasını yasal olarak izin vermekle birlikte, fiilen yürürlükten kaldırdı. Bu, Uluslararası Af Örgütü standartlarına göre, en az 10 yıldır idam cezası uygulamadıkları ve idam cezası uygulamama konusunda bir politika veya yerleşik bir uygulamaya sahip oldukları anlamına geliyor.

10'u (%5) idam cezasını sadece savaş gibi olağanüstü durumlarda işlenen suçlar dışında yasakladı. En son olarak Gana (2023), Zambiya (2022), Ekvator Ginesi (2022) idam cezasını olağanüstü durumlar dışında yasakladı. 

110'u (%56) idam cezasını tamamen yasaklamış durumda. En son olarak: Zimbabve (2024), Papua Yeni Gine (2022), Orta Afrika Cumhuriyeti (2022) idam cezasını yasaklama kararı aldı.

Son 34 yılda 11 ülke çocukları idam etti

1990'dan bu yana, en az 11 ülke, suç işlendiği sırada reşit olmayan (18 veya 21 yaşın altındaki) kişileri idam etmiştir. Bu, ABD dışında tüm ülkeler tarafından onaylanan Çocuk Hakları Sözleşmesi'ne aykırıdır. Bunlar şunlardır: Çin, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, İran, Nijerya, Pakistan, Kuzey Kore, Suudi Arabistan, Güney Sudan, Sudan, ABD ve Yemen. ABD'de bu, 2005 yılında Roper v. Simmons davasıyla sona erdi, Nijerya'da 2015 yılında yasayla, Suudi Arabistan'da ise 2020 yılında kraliyet kararnamesiyle sona erdi.

Afrika'da durum ne?

Afrika'da birçok ülke idam cezasını yasal olarak sürdürmektedir. Cezayir ve Kamerun gibi bazı ülkeler, moratoryum uygulamakta ve 10 yıldan uzun süredir idam cezası uygulamamaktadır. Bu da onları fiilen yasaklayıcı kılmaktadır. Nijerya'da bazı eyaletler fiilen yasaklayıcı iken, diğerleri idam cezasını sürdürmektedir. 2018 yılında Burkina Faso, sivil suçlar için idam cezasını kaldırdı, Gambiya ise yasaklama yolunda ilk adım olarak bir moratoryum ilan etti. Sierra Leone 2021 yılında, Orta Afrika Cumhuriyeti ise 2022 yılında idam cezasını kaldırdı.