Engelliler

Bugün engelliler haftası başlıyor; 10-16 Mayıs? Engelli kişilerin toplumsal yaşama katılmasında en büyük  "engel" nedir derseniz? Kendi bedensel ya da ruhsal engelleri değil, daha çok bizim toplum olarak onlara bakış açımızdır. Engel biziz, toplumsal algımızdır.
Dünyada ve ülkemizde engelliler hiç kuşkusuz çok ciddi sorun yaşıyorlar. Türkiye'de milyonlarca engelli insanımız var.
Ama engelli (disabled) tanımına daha yakından bakarak, sosyal engellileri de hesaba katarsak milyonlara milyonları eklememiz gerekir. Örneğin Danimarka'da evlenmeden anne olan, sapasağlam dipdiri genç kadınların toplum ve aileleriyle ortaya çıkan sürtüşmeler nedeniyle sosyal özürlü sayıldığını ve ciddi destek aldıklarını söyleyebiliriz. Yabana atılmayacak yaklaşımdır bu. Sosyal engelli kavramı üzerinde durmalıyız ve kullanmalıyız. Ülkemizin önemli gerçeğidir bu. Aile baskısı altında ezilmiş, eğitim görememiş, sokaklara teslim edilmiş, uyuşturucuya bulaşmış on binlerce çocuğumuzu engelli saymayacak mıyız? Kocasından dayak yiyen, hiçbir çeşit özgürlüğü kullanamayan, cehennem hayatı yaşayan kadınlarımız engelli değiller mi? Açlık sınırında yaşayan insanlarımızı nereye koyacaksınız?
Engelli sorununa böyle bakmalıyız. Özendiğimiz, aralarına katılmak istediğimiz gelişmiş ülkeler böyle bakıyor. Uygar dünyada engellilerin hiçbir şeyden yoksun kalmamaları, topluma entegre olmaları amaçlanıyor, "beşikten mezara" sloganı ile. Onlar eğitim görmeli bir meslek edinmeli ve iş bularak hayatlarını kazanmalılar. Onlara bu olanaklar sağlanmalı. Konferansa, toplantılara gidebilmeli ve spor yapabilmeliler. Her yer, her bina, her okul, her otel, her asansör ve her tuvalet onlar için ulaşılabilir olmalı.
Çok önemli bir gereksinim de ulaşım. Ulaşım kolay ve yeterli olmalı. Yoksa okula, işlerine nasıl gidecekler? Metroda asansör yapmak güzel ama, oraya nasıl ulaşacaklar? Yeterli bir ulaşım olmadıkça evlerinin sınırları dışına çıkamayacaklardır. Ulaşılabilirlik yalnız bunlardan ibaret değil; eğitime, istihdama, spora, eğlenceye, restorana, seyahate, sosyal etkinliklere, konsere, mitinglere, gösterilere de ulaşabilmeliler.
Evet, kapısında pek onurluca sayılmayacak bir şekilde bekletildiğimiz AB'de (Avrupa Birliği) engellilerle ilgili başlıca slogan "Fight against discrimination (ayrımcılığa karşı mücadeledir)". Her türlü ayrımcılığa karşı mücadele, eşit haklar ve eşit fırsatlar, ama her alanda.
Bize gelince mi; aslında eveleyip gevelemeye gerek yok. Engelliler ayakaltında istenmiyor, göz ardı ediliyor. İşe alımda, eğitimde, hakların kullanılmasında her türlü ayrımcılığa maruz kalıyorlar. Kurumlar, diğer kurumun kabul ettiği sağlık raporunu kabul etmiyor, yeniden hastane yollarına düşürüyor insanları. Kimin bu canları, doktor kapılarında helak etmeye hakkı var?
Yaşamın her alanında eşit yurttaşlık haklarına sahip, başı dik ve onurlu bir duruşun engelliler açısından son derece önemli olduğunu belirtelim. Zira engelliler kendilerini "eksik" olarak görenlerin asıl kendilerinin eksik olduğu düşüncesindeler.
Engellilerin mevcut durumlarından şikâyet etmek, içe kapanmak gibi, kendilerine daha çok zarar getiren ve onları topluma karışmaktan alıkoyan yanlış anlayışlarla mücadele edilmelidir. "Engelsiz zihniyet" oluşturulmalıdır.
Son söz yerine;
Engelli yurttaşlarımız, size karşı ayrımcılık yapılıyorsa, ayrımcılık suçu (Türk Ceza Kanunu, madde: 122) hakkında suç duyurusunda bulunun. Engeliniz pranganız olmasın! Boyun eğmeyin! Yıkın engelleri, hakkınızı arayın!