Et fiyatları 'siyasi operasyon' yüzünden mi artıyor, 'siyasi beceriksizlik' yüzünden mi?

Son aylarda kırmız et fiyatlarında görülen yüksek artışlar vatandaşın cebini yakmaya devam ediyor. Ramazan öncesi kırmızı et fiyatları 15 günde 2 kez zamlandı.

İktidar, başka ürünlerde olduğu gibi kırmızı et fiyatlarındaki artışı da 'fırsatçılara' bağlarken, MHP Genel Başkan Yardımcısı İzzet Ulvi Yönter'den ise ilginç bir açıklama geldi.

CNN Türk'te konuşan Yönter, "Türkiye'ye örtülü  bir ekonomik operasyon yapılıyor. Bu fiyat artışları Türkiye'nin gerçeklerine dayanmıyor. Bu bir siyasi operasyon. Arkasındaki hain FETÖ'yü bulmak lazım. Fırsatçı ahlaksızların üzerine gidelim. Ekmeğimizden ne istiyorsunuz?  Türkiye aslında ekonomide bağımsızlık savaşı veriyor" diyerek tartışmayı başka bir zemine taşıdı.

Peki kırmızı et fiyatlarındaki artış, hükümete karşı yapılan bir operasyon mu yoksa hükümetin yıllardır uyguladığı yanlış tarım ve  hayvancılık politikaları sonucu ülkedeki hayvan sayısının azalmasından mı kaynaklanıyor?

Nüfus artıyor, hayvan sayısı azalıyor

TÜİK'in 2023 yılına ait Hayvansal Üretim İstatistikleri'ne göre, 2023'te büyükbaş sayısı bir önceki yıla göre yüzde 2,6 azalarak 16 milyon 583 bin olurken küçükbaş sayısı ise bir önceki yıla göre yüzde 6,9 azalarak 52 milyon 363 bin baş oldu.

Büyükbaş hayvan sayısı bir önceki yıla göre yüzde 2,6 azalarak 16 milyon 583 bin baş oldu.

Büyükbaş hayvan kategorisinde, sığır sayısı bir önceki yıla göre yüzde 2,6 azalarak 16 milyon 421 bin baş, manda sayısı ise bir önceki yıla göre yüzde 5,9 azalarak 161 bin 749 baş oldu.

Küçükbaş hayvan sayısı bir önceki yıla göre yüzde 6,9 azalarak 52 milyon 363 bin baş oldu.

Küçükbaş hayvan kategorisinde, koyun sayısı bir önceki yıla göre yüzde 5,9 oranında azalarak 42 milyon 60 bin baş, keçi sayısı ise bir önceki yıla göre yüzde 11,0 oranında azalarak 10 milyon 303 bin baş oldu.

Ulusal Süt Konseyi'nin 2017'de açıkladığı "Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Varlığı" rakamları şöyleydi:

Sığır	Manda	Büyükbaş Toplam	Koyun	Keçi	Küçükbaş Toplam
1984	12.410.000	544.000	12.954.000	40.391.000	13.100.000	53.491.000
2002	9.803.498	121.077	9.924.575	25.173.706	6.780.094	31.953.800
2003	9.788.201	113.356	9.901.458	25.431.539	6.771.675	32.203.214
2004	10.069.346	103.900	10.173.246	25.201.155	6.609.937	31.811.092
2005	10.526.440	104.965	10.631.405	25.304.325	6.517.464	31.821.789
2006	10.871.364	100.516	10.971.880	25.616.912	6.643.294	32.260.206
2007	11.036.753	84.705	11.121.458	25.475.293	6.286.358	31.761.651
2008	10.859.942	86.297	10.946.239	23.974.591	5.593.561	29.568.152
2009	10.723.958	87.207	10.811.165	21.749.508	5.128.285	26.877.793
2010	11.369.800	84.726	11.454.526	23.089.691	6.293.233	29.382.924
2011	12.386.337	97.632	12.483.969	25.031.565	7.277.953	32.309.518
2012	13.914.912	107.435	14.022.347	27.425.233	8.357.286	35.782.519
2013	14.415.257	117.591	14.532.848	29.284.247	9.225.548	38.509.795
2014	14.223.109	121.826	14.344.935	31.140.244	10.344.936	41.485.180
2015	13.994.071	133.766	14.127.837	31.507.934	10.416.166	41.924.100
2016	14.080.155	142.073	14.222.228	30.983.933	10.345.299	41.329.232
2017	15.943.586	161.439	16.105.025	33.677.636	10.634.672	44.312.308

1984 yılında Türkiye nüfusu 48 milyon, büyükbaş hayvan sayısı 12 milyon 954 bin, küçükbaş hayvan sayısı ise 53 milyon 491'di. 

TÜİK'in açıkladığı son nüfus verilerine göre ise Türkiye nüfusu 85 milyon 372 bin 377. Son 40 yılda Türkiye nüfusu yaklaşık yüzde 77 arttı. Aynı dönemde ise büyükbaş hayvan sayısı sadece yüzde 28 arttı. Küçükbaş hayvan sayısı ise aynı dönemde yüzde 2,1 oranında azaldı.

Türkiye kırmızı et tüketiminde OECD ülkeleri arasında 15. sırada

Ekonomik İş birliği ve Kalkınma Teşkilatı'nın (OECD) verilerine göre ise Türkiye, 2022'de dana eti ve kıyma tüketim ortalaması olan 9.9 kilogram ile üye ülkeler arasında 15'inci sırada yer aldı.

Eurostat'ın 2020 yılı verilerine göre, "iki günde bir etli yemek, tavuk veya balık yemeye gücü yetmeyenler" listesinde Türkiye yüzde 37,3 ile zirvede yer aldı. AB ortalaması ise bu oran sadece yüzde 8,6.

Türkiye'deki et tüketimi OECD ve AB ortalamalarına yakın olması halinde bugünkü fiyatların yaklaşık yüzde 200 daha pahalı olması kaçınılmaz görünüyor.