İlaç sektörünü kaybettik

RECEP BAHAR - ANALİZ Günümüz dünyasında ilaç, tarım ve savunma sanayi gibi kuşkusuz en stratejik ve vazgeçilmez sektörlerin başında geliyor. Türkiye, bu alanda adeta nal topluyor. Yabancı şirketler üretiyor, Sağlık Bakanlığı satın alıyor. Türk ilaç piyasası resmen iştah kabartıyor. Nitekim ülkemiz dünyada en fazla ilaç tüketen 16. ülke konumunda, Avrupa sıralamasında ise yerimiz yedincilik! Buna rağmen AKP Hükümeti, 5 Ocak 2011'de kamuoyuna açıklanan "Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi, 2011 - 2014" adlı belgeye göre ilaç sanayini "otomotiv, makine, beyaz eşya, elektrik ve elektronik, tekstil, gıda ve demir - çelik"te olduğu gibi öncelikli sektörler arasında değerlendirmedi. Bakış açısı bu olunca, ilaç sanayi yabancıların rahatlıkla at koşturduğu bir alan haline geldi. Hükümetin son 10 yıla yaklaşan iktidarı döneminde çok sayıda yabancı ilaç şirketi Türkiye'de deyim yerindeyse 'dükkân' açtı, çok sayıda firma da dükkân açmak için çalışma yürütüyor. Sıfırdan ilaç fabrikası kuran yabancı şirket sayısı bir elin parmaklarını geçmez! Pazar 15 milyar TL'yi aştı İstatistiklere göre, Türkiye'de ilaç sektörü son 10 yılda ikiye katlanarak, 16 milyar TL'lik büyüklüğe ulaştı. Pazarın en büyük müşterisi ise devlet. Devletin yıllık ilaç harcaması 15 milyar TL'ye yaklaşıyor. Sektörün ihracatı ise 2007 ile 2011 yılları arasında yüzde 58 artarak 322 milyon dolardan 512 milyon dolara yükseldi. Yabancı firmalar Türkiye'de sıfırdan üretim tesisi kurmak yerine yerli markaları ya toptan satın alıyor, ya da ortaklık kuruyorlar. Örneğin Japon ilaç devi Otsuka, Türkiye'nin en büyük ilaç şirketlerinden Abdi İbrahim'e ortak oldu. Otsuka, ayrıca bağımsız olarak da, bir başka ifadeyle kendi markasıyla Türkiye pazarında üretim yapmak istiyor. Öte yandan ABD'li ilaç üreticisi Baxter de, bağışıklık sistemi kapasitesini güçlendiren ilaç üretmek için Türkiye'de 180 milyon dolarlık yatırım yapacak. Eczacıbaşı'nı satın alan Çek Cumhuriyeti şirketi olan Zentiva da, Türkiye'de jenerik ilaç kullanarak hem iç piyasaya, hem de yakın bölgeye satacak. Türk ilaç devini Mustafa Nevzat'ı 700 milyon dolara satın alan Amerikalı Amgen de, iç piyasada önemli aktörlerden biri haline geldi. Büyük sorunlarla karşılaşabiliriz Küresel ilaç firmaları, büyük karlarla iş yapmaya alışmışlar oysa AKP Hükümeti, sürekli olarak sağlığa ayırdığı kaynağı azaltmanın çabası içinde. Yabancı firmalar zaman zaman 'hükümetin fiyat kırın' yönündeki taleplerini baskı olarak algılıyor ve piyasayı terketme tehdidinde bulunuyor.