İmam Hasan’ın hilafeti-IV

(dünden devam…)

Bütün bunların ötesinde, Hz. Hasan bir devlet adamı ve lider olarak da üstün vasıflara sahip bir şahsiyetti. Hz. Ali'nin sağlığında gösterdiği siyasi başarıları daha önce ifade emiştik. Bazıları Hz. Hasan'ın halife seçildiği güne kadar hayatıyla ilgili fazla bir bilgi olmadığını yazarlar ki bu doğru değildir.

Örneğin Zehebî'de şu ifadeleri görüyoruz: "Hz. Hasan'ın Peygamberin ve fatından sonra halife seçilinceye kadar olan hayatıyla ilgili  bilinenler Hz. Ömer divan teşkilatını kurduğu sırada, Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin'i babalarının "farizasına" katarak, her birine beş bin dirhem hisse ayırdığı, (Zehebî, a.g.e., III, 259) bir diğer hadise de Hz. Osman'a baş kaldıranlara karşı, halifeyi savunmak için Hz. Osman'ın yanında ona yardım etmek için kalan şahısların arasında Hz. Hasan'ın isminin de yer aldığına dair haberlerdir." (Zehebî, a.g.e., III, 260).

Öte yandan, Hz. Hasan'ın tarihî bir şahsiyet olarak hiçbir başarıya imza atmamış olduğu da bir yalan ve iftiradır. Daha evvel Hz. Hasan'ın Cemel ve Sıffin hadiselerindeki diplomatik başarılarından, olayları yönlendirmedeki becerisinden bahsettik.

Hz. Hasan çok güçlü bir hatip, çağdaşlarının ve yaşıtlarının içinde eşi benzeri olmayan örnek bir şahsiyetti. Kûfe'de onu sevmeyen hemen hiç kimse yoktu. Bu sebeple herkes onun hilafetini gönülden kabullenmişti. Amr b. İshak onun hakkında şöyle der: "Hasan b. Ali kadar konuşunca susmamasını temenni ettiğim bir kişi hiç olmadı. Onun ağzından kaba bir söz çıktığını hiç duymadım." (Biharu'l Envar, c.43, s.358).

Ebu'l Esved Dueli ise onunla alakalı şunları söylüyor: "O, gerçekten her türlü noksanlıktan arınmış yüce bir ahlaka sahipti. Zekasının parlaklığı, asaleti ve temiz karakteri bakımından katıksız saf Araplardan biri idi." (Hayatu'l İmam Hasan, c.2, s.247).

Abdullah b. Zübeyr'in İmam Hasan hakkında şunları söylediğini görüyoruz: "Heybeti ve derecesinin yüceliği bakımından kadınlar Hasan b. Ali gibi birini doğurmadı." (el-Bidayet-u ve'n-Nihaye, c.8, s.37).

Muhammed b. İshak ise Hz. Hasan hakkında şunları yazar: "İmam Hasan'ın şeref bakımından Peygamberden sonra eriştiği dereceye hiç kimse erişememiştir." (Tarihu'l Hulefa, İbn-i Şehraşub, c.2, s.148).

Bunlar Hz. Hasan'la ilgili yaşıtlarının ve tarihçilerin ifadelerinden sadece bir kaçıdır. Böyle bir insanın hilafeti hak edecek herhangi bir vasfının olmadığı, adayların arasından sıyrılarak (ki bu adayların kimler olduğu da kaynaklarda zikredilmemiştir) halife olduğu gibi iddialar mesnetsiz, taraflı ve maksatlı ifadelerdir.