İmam Mehdî (a.s.) hakkındaki bazı eserler -3-
Kelam ilmi, mantık, beyan ve Arap edebiyatı sahalarında en büyük şahsiyetlerden biri olup, kelam ilminde kaynak olarak tanınan iki ciltlik eserinin son bölümünün imametle ilgili kısmında, İmam Mehdî’nin (aleyhi’s-selâm) kıyamı hususuna yer vermiştir
09.08.2024 08:16:00
Haber Merkezi
Haber Merkezi
ŞERHU'L-MEKÂSİD
Müellif: Mes'ud b. Ömer b. Abdullah Saadettin Taftazanî (712¬793 Hicrî).
Aslen, Horasan'ın Nesa'ya bağlı Taftazan köyünde doğup, oradan Seraks'a yerleşmiş, daha sonra Timurlenk tarafından Semerkant'a sürgün edilmiş ve orada vefat etmiş, cenazesi getirilerek Seraks'ta defnedilmiştir.
Kelam ilmi, mantık, beyan ve Arap edebiyatı sahalarında en büyük şahsiyetlerden biri olup, kelam ilminde kaynak olarak tanınan iki ciltlik eserinin son bölümünün imametle ilgili kısmında, İmam Mehdî'nin (aleyhi's-selâm) kıyamı hususuna yer vermiştir.
Bu eseri, Hicrî 1277 yılında Türkiye'de İstanbul Olmandeşer matbaasında basılmış, daha sonra da Mısır'da tab edilmiştir.
MECMÂU'Z-ZEVÂİD VE MENBAU'L-FEVÂİD
Müellif: Hâfız Nurettin Ali b. Ebi Bekr el-Heysemî eş-Şafiî (735-807 Hicrî).
Tarih ve hadis konusunda büyük ilmî şahsiyetlerdendir. Birçok biyografi yazarları onun hakkında, "Muhabbetli, mütevazı, âbid, hâfız olan büyük bir imamdı" diye söz etmişlerdir.
Bu eseri on cilt halinde Mısır'da tab edilmiş olup, yedinci cildinin Mehdî (aleyhi's- selâm) ile ilgili bâbına "İmam Mehdî'yle İlgili Gelen Rivayetler" başlığını vermiştir.
Diğer bir eseri olan "Mevâridü'z-Zaman" adlı kitabının bir bâbını da, İmam Mehdî (aleyhi's-selâm) konusuna ayırmıştır. Bu ikinci kitabı, Ehl-i Sünnet'in hadis âlimleri nazarında en önemli ve sağlam kaynaklardan sayılır. Bu eser Mekke Daru'l-Hadis Üniversitesi müderrislerinden Muhammed Abdurrezzak Hamza tarafından tahkik edilerek yayımlanmıştır.
EL-FUSUSU'L-MÜHİMME
Müellif: Nureddin Ali b. Muhammed (İbn-i Sebbağ el-Malikî diye tanınmaktadır) (784-855 Hicrî).
Aslen Afrika'nın Sefagas bölgesindendir. Mekke'de doğup, orada da vefat etmiştir. Malikî mezhebinin fakih ve muhaddislerin- den olup, Ehl-i Sünnet âlimlerinden, Halebî, Semhudî, Hamzavî ve Şeblencî gibi birçok âlim ondan hadis nakli izni almışlar. Birçok biyografi yazarları da ondan bahsetmişlerdir.
Bu kitabında, On iki İmam'ın tanımını konu almış ve bir bölümünü de İmam Mehdî'ye (aleyhi's-selâm) ayırmıştır.
EL-ÖRFÜ'L-VARDİ Fİ AHBARİ'L-MEHDÎ
Müellif: Celaluddin Abdurrahman b. Kemâluddin Muhammed-i Suyûtî eş-Şafiî (849-911 Hicrî).
Edebiyatçı, tarihçi, müfessir ve muhaddisdir. Kahire'de yetim olarak büyümüş, oranın muhaddis ve âlimlerinden ilim tahsil etmiştir. Biyografisi birçok rical ve tarih kitaplarında mevcuttur. İslam aleminde eserlerinin bulunmadığı kütüphane yok denecek kadar azdır.
Adı geçen bu risalesi, "el-Havili'l-Fetava" adlı iki ciltlik eserinde bulunup, bu eserde İmam Mehdî'yle (aleyhi's-selâm) ilgili hadisleri ele almıştır.
EL-EİMMETU'L-İSNÂ AŞER
Müellif: Şemseddin Muhammed b. Tulun (880-953 Hicrî).
Muhaddis, fakih, tarihçi, edebiyatçıdır, tıp ve rüya tabiri ilimlerine de vâkıf idi. Dimeşk'te yaşayıp, burada vefat etmiştir. Önemli eselerinden biri olan bu kitapta Oniki İmam'ın hayatı konu edilmekte, bir bölümünde de İmam Mehdî'yle (aleyhi's-selâm) ilgili mevzulara yer verilmektedir.
Kitabı, 1958 yılında Beyrut Daru's-Sadr Yayinevi tarafından basılmıştır.
EL-YEVAGIT-U VE'L-CEVÂHİR
Müellif: İmam Abdulvahhab eş-Şa'ranî eş-Şafiî (898-973 Hicrî).
Mısır'da dünyaya gelmiş ve Kahire'de vefat etmiştir. Fakih, muhaddis, mutasavvıf ve diğer ilimlerde de ün yapmış büyük şahsiyetlerdendir.
Akaid konusuyla ilgili bu iki ciltlik eserinin, ikinci cildinin bir bölümünü İmam Mehdî (aleyhi's-selâm) konusuna tahsis etmiştir.
ES-SAVÂİKU'L-MUHRİKA
Müellif: Ahmed b. Hacer Heytemî el-Mekkî eş-Şafiî (909-974 Hicrî).
Muhaddis, fakih ve büyük şahsiyetlerden biri olup, "el-Fetave'l- Hadise" adlı eseriyle, yukarıda adı geçen eserinin bir bölümünü İmam Mehdî'yle (aleyhi's-selâm) ilgili konulara tahsis etmiştir.
KENZU'L-UMMÂL
Müellif: Muttakî Hindî (885-975 Hicrî).
Fakih, muhaddis, hatip ve birçok konuda ilmî unvan taşıyan bir şahsiyettir. Hindistan'ın Burhanpur şehrinde doğmuş, bir müddet ilim tahsilinden sonra, Mekke ve Medine'ye yerleşerek, orada da ilim tahsiline devam etmiş, birçok âlimden, hadis, tasavvuf, fıkıh dallarında tahsilini sürdürmüş, tekrar Hindistan'a dönerek İslamî irşadda bulunmuş ve Mekke'de vefat etmiştir.
Adı geçen 14 ciltlik ansiklopedik eseri, hadis kaynaklarından biri olarak bilinmektedir. Eserinin 14. cildinin bir bölümünü "Âhir Zamanda Zuhûr Edecek Mehdî" başlığı adı altında ele almıştır.
Bundan başka diğer bir eseri olan "Telhisu'l-Beyan ve'l-Burhan fi Alamati'l-Mehdî" adlı eserlerini de müstakil olarak İmam Mehdî (aleyhi's-selâm) konusuna tahsis etmiştir.
AHBARU'D-DUVEL VE ASARU'L-UVEL
Müellif: Ahmed b. Yûsuf b. Ahmed ed-Dimeşkî; Karamanî diye tanınır (939-1019 Hicrî).
Meşhur tarihçilerdendir, "Keşfü'z-Zünûn" adlı eserin müellifi bu kitap hakkında, "İslam aleminde, devletler hususunda böyle bir kitap görmedim" diye bahsetmektedir.
Bu eser, İslam öncesi ve sonrası devlet tarihlerini, yapılarını konu etmektedir. Kitabın geniş bir bölümünü de On iki İmam ve İmam Mehdî'yle (aleyhi's-selâm) ilgili konular oluşturmaktadır. Bu kitap Hicrî 1282 yılında büyük boy 500 sayfa taş baskı olarak Bağdat'ta yayımlanmıştır.
MİRKATU'L-MEFÂTİH, ŞERH-U MİŞKATU'L-MESÂBİH
Müellif: Ali b. Sultan Muhammed-i Hirevî (Vefat -1014 Hicrî).
Birçok ilim dalında ihtisas sahibi büyük âlimlerdendir. Afganis¬tan'ın Herat şehrinde doğup, daha sonra Mekke'ye yerleşerek orada vefat etmiştir.
Bu beş ciltlik eserinin, 5. cildinde İmam Mehdî'yle (aleyhi's-selâm) ilgili hadisleri ele almaktadır. Diğer bir eseri olan, "el-Meşrebu'l-Verdî" kitabını ise, yalnızca İmam Mehdî (aleyhi's- selâm) konusuna ayırmıştır.
EL-İŞA'AHLİ Fİ EŞRATİ'S-SA'AH
Müellif: Muhammed b. Abdu'r-Resûl eş-Şafiî (1040-1103 Hicrî).
Müfessir, muhaddis, ilmî usulcü, edebiyatçı ve lügatçıdır. İlim tahsili için, Bağdat, İstanbul, Dimeşk ve Mısır'a seferler yapmış daha sonra Medine'ye yerleşerek ders vermiş ve burada vefat etmiştir.
Bu kitabı, Hicrî 1370 senesinde, Mısır'da üç yüz sayfa olarak basılmıştır. Eserin konusu isminden de anlaşıldığı üzere, âhir zaman alametleri ile İmam Mehdî'nin (aleyhi's-selâm) zuhûru ve kıyamını ele almaktadır.
FETHU'L-MENAN, ŞERHU'L-FEVZİ VE'L-EMAN
Müellif: Ahmed b. Ali Ebu'n-Necah el-Hanefî (1089-1173 Hicrî).
Suriye'nin Trablus şehrinin köylerinden birinde doğmuştur. Büyük âlimlerden olup, şair, edip ve muhaddisdir. Önemli eserlerinden biri olan bu kitabının bir bölümünü de İmam Mehdî (aleyhi's- selâm) konusuna ayırmıştır.
LEVÂİHU'L-ENVÂRİ'L-İLÂHİYYE
Müellif: Şemseddin Muhammed b. Ahmed en-Nablusî (1114-1188 Hicrî).
Hanbelî mezhebinin tanınmış fakihlerindendir, mutasavvıf ve tarihçidir. Filistin'in Nablus şehrinin köylerinden birinde doğup, daha sonra Dimeşk'e yerleşip, orada vefat etmiştir.
Adı geçen bu değerli eseri, iki cilt olarak Hicrî 1324 senesinde Mısır'da basılmış olup, ikinci cildinin bir bölümünde İmam Mehdî (aleyhi's-selâm) konusundan söz etmektedir.
Kitap: İs'âfu'r-Rağibîn. Müellif: Muhammed b. Ali es-Sebban el-Mısrî eş-Şafiî.
Mısır'ın büyük ilmî şahsiyetlerinden olup, lügat, nahv, aruz, be- lagât, mantık, siyer, hadis, astronomi ve daha birçok sahalarda yüksek ilmî mertebeye erişmiştir.
Mısır'ın Kahire şehrinde doğup, yine orada vefat etmiştir. Adı geçen bu eserde Peygamber-i Ekrem'in (sallallâhu aleyhi ve âlih) siretini ve Ehl-i Beyt'in faziletlerini manzum olarak kaleme almış, bir bölümünü de İmam Mehdî (aleyhi's-selâm) konusuna ayırmış¬tır. Bu kitabı, "Nûru'l-Ebsâr" adlı eseriyle birlikte, Mısır'da taş baskı olarak yayımlanmıştır." (Prof. Dr. Haydar Baş İmam Mehdi eserinden)
Müellif: Mes'ud b. Ömer b. Abdullah Saadettin Taftazanî (712¬793 Hicrî).
Aslen, Horasan'ın Nesa'ya bağlı Taftazan köyünde doğup, oradan Seraks'a yerleşmiş, daha sonra Timurlenk tarafından Semerkant'a sürgün edilmiş ve orada vefat etmiş, cenazesi getirilerek Seraks'ta defnedilmiştir.
Kelam ilmi, mantık, beyan ve Arap edebiyatı sahalarında en büyük şahsiyetlerden biri olup, kelam ilminde kaynak olarak tanınan iki ciltlik eserinin son bölümünün imametle ilgili kısmında, İmam Mehdî'nin (aleyhi's-selâm) kıyamı hususuna yer vermiştir.
Bu eseri, Hicrî 1277 yılında Türkiye'de İstanbul Olmandeşer matbaasında basılmış, daha sonra da Mısır'da tab edilmiştir.
MECMÂU'Z-ZEVÂİD VE MENBAU'L-FEVÂİD
Müellif: Hâfız Nurettin Ali b. Ebi Bekr el-Heysemî eş-Şafiî (735-807 Hicrî).
Tarih ve hadis konusunda büyük ilmî şahsiyetlerdendir. Birçok biyografi yazarları onun hakkında, "Muhabbetli, mütevazı, âbid, hâfız olan büyük bir imamdı" diye söz etmişlerdir.
Bu eseri on cilt halinde Mısır'da tab edilmiş olup, yedinci cildinin Mehdî (aleyhi's- selâm) ile ilgili bâbına "İmam Mehdî'yle İlgili Gelen Rivayetler" başlığını vermiştir.
Diğer bir eseri olan "Mevâridü'z-Zaman" adlı kitabının bir bâbını da, İmam Mehdî (aleyhi's-selâm) konusuna ayırmıştır. Bu ikinci kitabı, Ehl-i Sünnet'in hadis âlimleri nazarında en önemli ve sağlam kaynaklardan sayılır. Bu eser Mekke Daru'l-Hadis Üniversitesi müderrislerinden Muhammed Abdurrezzak Hamza tarafından tahkik edilerek yayımlanmıştır.
EL-FUSUSU'L-MÜHİMME
Müellif: Nureddin Ali b. Muhammed (İbn-i Sebbağ el-Malikî diye tanınmaktadır) (784-855 Hicrî).
Aslen Afrika'nın Sefagas bölgesindendir. Mekke'de doğup, orada da vefat etmiştir. Malikî mezhebinin fakih ve muhaddislerin- den olup, Ehl-i Sünnet âlimlerinden, Halebî, Semhudî, Hamzavî ve Şeblencî gibi birçok âlim ondan hadis nakli izni almışlar. Birçok biyografi yazarları da ondan bahsetmişlerdir.
Bu kitabında, On iki İmam'ın tanımını konu almış ve bir bölümünü de İmam Mehdî'ye (aleyhi's-selâm) ayırmıştır.
EL-ÖRFÜ'L-VARDİ Fİ AHBARİ'L-MEHDÎ
Müellif: Celaluddin Abdurrahman b. Kemâluddin Muhammed-i Suyûtî eş-Şafiî (849-911 Hicrî).
Edebiyatçı, tarihçi, müfessir ve muhaddisdir. Kahire'de yetim olarak büyümüş, oranın muhaddis ve âlimlerinden ilim tahsil etmiştir. Biyografisi birçok rical ve tarih kitaplarında mevcuttur. İslam aleminde eserlerinin bulunmadığı kütüphane yok denecek kadar azdır.
Adı geçen bu risalesi, "el-Havili'l-Fetava" adlı iki ciltlik eserinde bulunup, bu eserde İmam Mehdî'yle (aleyhi's-selâm) ilgili hadisleri ele almıştır.
EL-EİMMETU'L-İSNÂ AŞER
Müellif: Şemseddin Muhammed b. Tulun (880-953 Hicrî).
Muhaddis, fakih, tarihçi, edebiyatçıdır, tıp ve rüya tabiri ilimlerine de vâkıf idi. Dimeşk'te yaşayıp, burada vefat etmiştir. Önemli eselerinden biri olan bu kitapta Oniki İmam'ın hayatı konu edilmekte, bir bölümünde de İmam Mehdî'yle (aleyhi's-selâm) ilgili mevzulara yer verilmektedir.
Kitabı, 1958 yılında Beyrut Daru's-Sadr Yayinevi tarafından basılmıştır.
EL-YEVAGIT-U VE'L-CEVÂHİR
Müellif: İmam Abdulvahhab eş-Şa'ranî eş-Şafiî (898-973 Hicrî).
Mısır'da dünyaya gelmiş ve Kahire'de vefat etmiştir. Fakih, muhaddis, mutasavvıf ve diğer ilimlerde de ün yapmış büyük şahsiyetlerdendir.
Akaid konusuyla ilgili bu iki ciltlik eserinin, ikinci cildinin bir bölümünü İmam Mehdî (aleyhi's-selâm) konusuna tahsis etmiştir.
ES-SAVÂİKU'L-MUHRİKA
Müellif: Ahmed b. Hacer Heytemî el-Mekkî eş-Şafiî (909-974 Hicrî).
Muhaddis, fakih ve büyük şahsiyetlerden biri olup, "el-Fetave'l- Hadise" adlı eseriyle, yukarıda adı geçen eserinin bir bölümünü İmam Mehdî'yle (aleyhi's-selâm) ilgili konulara tahsis etmiştir.
KENZU'L-UMMÂL
Müellif: Muttakî Hindî (885-975 Hicrî).
Fakih, muhaddis, hatip ve birçok konuda ilmî unvan taşıyan bir şahsiyettir. Hindistan'ın Burhanpur şehrinde doğmuş, bir müddet ilim tahsilinden sonra, Mekke ve Medine'ye yerleşerek, orada da ilim tahsiline devam etmiş, birçok âlimden, hadis, tasavvuf, fıkıh dallarında tahsilini sürdürmüş, tekrar Hindistan'a dönerek İslamî irşadda bulunmuş ve Mekke'de vefat etmiştir.
Adı geçen 14 ciltlik ansiklopedik eseri, hadis kaynaklarından biri olarak bilinmektedir. Eserinin 14. cildinin bir bölümünü "Âhir Zamanda Zuhûr Edecek Mehdî" başlığı adı altında ele almıştır.
Bundan başka diğer bir eseri olan "Telhisu'l-Beyan ve'l-Burhan fi Alamati'l-Mehdî" adlı eserlerini de müstakil olarak İmam Mehdî (aleyhi's-selâm) konusuna tahsis etmiştir.
AHBARU'D-DUVEL VE ASARU'L-UVEL
Müellif: Ahmed b. Yûsuf b. Ahmed ed-Dimeşkî; Karamanî diye tanınır (939-1019 Hicrî).
Meşhur tarihçilerdendir, "Keşfü'z-Zünûn" adlı eserin müellifi bu kitap hakkında, "İslam aleminde, devletler hususunda böyle bir kitap görmedim" diye bahsetmektedir.
Bu eser, İslam öncesi ve sonrası devlet tarihlerini, yapılarını konu etmektedir. Kitabın geniş bir bölümünü de On iki İmam ve İmam Mehdî'yle (aleyhi's-selâm) ilgili konular oluşturmaktadır. Bu kitap Hicrî 1282 yılında büyük boy 500 sayfa taş baskı olarak Bağdat'ta yayımlanmıştır.
MİRKATU'L-MEFÂTİH, ŞERH-U MİŞKATU'L-MESÂBİH
Müellif: Ali b. Sultan Muhammed-i Hirevî (Vefat -1014 Hicrî).
Birçok ilim dalında ihtisas sahibi büyük âlimlerdendir. Afganis¬tan'ın Herat şehrinde doğup, daha sonra Mekke'ye yerleşerek orada vefat etmiştir.
Bu beş ciltlik eserinin, 5. cildinde İmam Mehdî'yle (aleyhi's-selâm) ilgili hadisleri ele almaktadır. Diğer bir eseri olan, "el-Meşrebu'l-Verdî" kitabını ise, yalnızca İmam Mehdî (aleyhi's- selâm) konusuna ayırmıştır.
EL-İŞA'AHLİ Fİ EŞRATİ'S-SA'AH
Müellif: Muhammed b. Abdu'r-Resûl eş-Şafiî (1040-1103 Hicrî).
Müfessir, muhaddis, ilmî usulcü, edebiyatçı ve lügatçıdır. İlim tahsili için, Bağdat, İstanbul, Dimeşk ve Mısır'a seferler yapmış daha sonra Medine'ye yerleşerek ders vermiş ve burada vefat etmiştir.
Bu kitabı, Hicrî 1370 senesinde, Mısır'da üç yüz sayfa olarak basılmıştır. Eserin konusu isminden de anlaşıldığı üzere, âhir zaman alametleri ile İmam Mehdî'nin (aleyhi's-selâm) zuhûru ve kıyamını ele almaktadır.
FETHU'L-MENAN, ŞERHU'L-FEVZİ VE'L-EMAN
Müellif: Ahmed b. Ali Ebu'n-Necah el-Hanefî (1089-1173 Hicrî).
Suriye'nin Trablus şehrinin köylerinden birinde doğmuştur. Büyük âlimlerden olup, şair, edip ve muhaddisdir. Önemli eserlerinden biri olan bu kitabının bir bölümünü de İmam Mehdî (aleyhi's- selâm) konusuna ayırmıştır.
LEVÂİHU'L-ENVÂRİ'L-İLÂHİYYE
Müellif: Şemseddin Muhammed b. Ahmed en-Nablusî (1114-1188 Hicrî).
Hanbelî mezhebinin tanınmış fakihlerindendir, mutasavvıf ve tarihçidir. Filistin'in Nablus şehrinin köylerinden birinde doğup, daha sonra Dimeşk'e yerleşip, orada vefat etmiştir.
Adı geçen bu değerli eseri, iki cilt olarak Hicrî 1324 senesinde Mısır'da basılmış olup, ikinci cildinin bir bölümünde İmam Mehdî (aleyhi's-selâm) konusundan söz etmektedir.
Kitap: İs'âfu'r-Rağibîn. Müellif: Muhammed b. Ali es-Sebban el-Mısrî eş-Şafiî.
Mısır'ın büyük ilmî şahsiyetlerinden olup, lügat, nahv, aruz, be- lagât, mantık, siyer, hadis, astronomi ve daha birçok sahalarda yüksek ilmî mertebeye erişmiştir.
Mısır'ın Kahire şehrinde doğup, yine orada vefat etmiştir. Adı geçen bu eserde Peygamber-i Ekrem'in (sallallâhu aleyhi ve âlih) siretini ve Ehl-i Beyt'in faziletlerini manzum olarak kaleme almış, bir bölümünü de İmam Mehdî (aleyhi's-selâm) konusuna ayırmış¬tır. Bu kitabı, "Nûru'l-Ebsâr" adlı eseriyle birlikte, Mısır'da taş baskı olarak yayımlanmıştır." (Prof. Dr. Haydar Baş İmam Mehdi eserinden)
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
