A. SAFA TERZİ/İSTANBUL
Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD), 'Kasım 2018 Sektör Raporu'nu yayımladı. Sektörün çatı kuruluşu olan Türkiye İMSAD'ın açıkladığı rapora göre; 2018 yılının ikinci çeyrek döneminden itibaren önce talep yetersizliği ile karşılaşan inşaat sektörü, ardından yükselen maliyetler ve enflasyon ile artan döviz kurları ve faizler sonucu mali açıdan sıkışmaya başladı.
İnşaat sektöründe mevcut işler azalırken, yeni alınan inşaat siparişlerinde de gerileme yaşandığı görüldü. Bu gelişmelerle, inşaat sektöründe hem yeni iş yapma isteği hem de kapasite azaldı ve bu durum alınan yapı ruhsatlarına da yansıdı. 2018 yılının 9 ayında alınan toplam yapı ruhsatları metrekare bazında yüzde 55.1 azalarak 105.9 milyon metrekareye indi. Hem konut hem de konut dışı binalar için alınan yapı ruhsatlarında düşüşün devam ettiği görüldü.
En büyük gerileme konutta
Rapora göre alınan yapı ruhsatlarındaki asıl gerileme konutlarda yaşandı. Konut piyasasında tamamlanmış stoklar ve mevcut devam eden işler nedeniyle azalan talep ile birlikte önemli bir birikim oluştu.
Buna bağlı olarak ve finansman alanında yaşanan sıkıntılar nedeniyle 2018 yılının ilk 9 ayında alınan konut yapı ruhsatları, daire sayısı olarak yüzde 58.6 düştü ve 485 bin 356'ya geriledi. Yılın son çeyreğinde de gerilemenin devam etmesi bekleniyor. İnşaat sektörü Güven Endeksi'nde de Ağustos ve Eylül aylarında gerçekleşen sert düşüş sonrası gerileme, Ekim ve Kasım aylarında da sürdü. Böylece inşaat sektörü Güven Endeksi ölçülmeye başlandığı 2010 yılından bu yana ilk kez 50 puanın altına geriledi.
Kasım ayında Güven Endeksi 2.7 puan daha düştü. Ekonomide ve diğer sektörlerde görülen göreceli toparlanmaya karşın inşaat sektörü Güven Endeksi'nde gerileme sürüyor. Gerilemede inşaat sektöründeki sorunlar belirleyici olmaya devam ediyor. Sektörde önemli ölçüde talep ve finansman sorunları sürüyor.
İnşaat sektöründe yurtiçi müteahhitler kesiminde yaşanan mali sıkışıklığın aşılması için yeni finansman modellerinin uygulanması hedefleniyor. İnşaat sektörünü mali açıdan rahatlatacak finansman modelleri inşaat malzemeleri sanayisi için de önem taşıyor. Sanayinin talebi inşaat sektöründen geliyor ve mali açıdan inşaat sektöründe bir iyileşme sağlanmadan sağlıklı ve yeterli bir malzeme talebinin oluşması beklenmiyor.
İhracat arttı ithalat geriledi
İnşaat sektöründe umut veren tek veri ihracattan geldi. İnşaat malzemeleri ihracatı Eylül ayında önemli bir sıçrama gösterdi ve geçen yılın aynı ayına göre yüzde 44 artarak 1.82 milyar dolar olarak gerçekleşti. Eylül ayı artışında iç pazardaki daralma da etkili oldu. Mart ayından sonraki en yüksek aylık ihracat gerçekleşti. 2018 yılının ilk 9 ayında ise ihracat yüzde 20.8 artarak 15.07 milyar dolara ulaştı.
İhracatta kuvvetli artış Eylül ayında da sürdü ve 2017 Eylül-2018 Eylül aralığında yıllık ihracat 20 milyar dolara yaklaşarak 19.9 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. 2018 yılında ihracat yüksek performans göstermeye devam ediyor. Yakın ve komşu pazarlarda göreceli iyileşme ile AB pazarı ihracat artışına katkı veriyor. Ayrıca döviz kurlarındaki artışın da ihracatı desteklediği görülüyor.
İthalatta ise gerileme yaşanıyor. İnşaat malzemeleri ithalatı yeni yıla artış ile başlamıştı. Ancak Haziran ayında ithalat ilk kez aylık bazda gerilemişti. İthalatta gerileme Ağustos ayında hızlandı ve bu gerileme Eylül ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 27 geriledi. Eylül ayı ithalatı 574 milyon dolar ile yılın en düşük ikinci aylık ithalatı oldu. Eylül ayındaki yüksek gerileme ile birlikte yılın dokuz ayında gerçekleşen ithalat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3.5 geriledi. Böylece yıllık ithalat da 9 milyar doların altına indi.
