Arapça sülüs yazısı: Zarafetin ve imanın hat sanatındaki yansıması
Hat sanatının en eski ve en gösterişli yazı türlerinden biri olan sülüs, hem estetik hem de teknik açıdan büyük ustalık gerektirir. Harflerin genişliği, kıvrımı ve dengesi; yazıya hem görkem hem de ruh katar
26.08.2025 00:10:00
Hasan Gündoğdu
Hasan Gündoğdu
Sülüs yazısı, Arapça'da "üçte bir" anlamına gelen sülüs (ثلث) kelimesinden türemiştir. Bu isim, harflerin üçte bir oranında eğik ve kıvrımlı biçimde yazılmasından gelir. Hat sanatının en eski ve en gösterişli yazı türlerinden biri olan sülüs, hem estetik hem de teknik açıdan büyük ustalık gerektirir. Harflerin genişliği, kıvrımı ve dengesi; yazıya hem görkem hem de ruh katar.
Özellikleri
- Harfler genellikle kalın uçlu kamış kalemle yazılır.
- Hareke kullanımı yaygındır; bu da yazının okunabilirliğini artırır.
- Celî sülüs adı verilen büyük boyutlu versiyonu, mimari süslemelerde tercih edilir.
- Yazının akışı, ritmik bir dansı andırır; her harf bir diğerine zarafetle bağlanır.
Türkiye'de sülüs yazısının izleri: Camilerdeki sessiz sanat
Osmanlı döneminde sülüs yazısı, cami mimarisinin vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Kubbe içlerinden mihraplara, kapı üstü kitabelerden pencere alınlıklarına kadar birçok alanda bu yazı türüyle karşılaşmak mümkündür.
Kullanıldığı öne çıkan camiler
Sultanahmet Camii (İstanbul): Kubbe içi ayetler, pencere alınlıkları.
Süleymaniye Camii (İstanbul): Giriş kapısı kitabeleri, mihrap çevresi.
Selimiye Camii (Edirne): Kubbe kasnağı, minber süslemeleri.
Yeni Camii (İstanbul): Avlu duvarları, iç mekân levhaları.
Fatih Camii (İstanbul): Revak sütun başlıkları, iç duvarlar.
Bu camilerde kullanılan sülüs yazıları, yalnızca bir süsleme unsuru değil; aynı zamanda ilahi mesajların görsel bir tebliğ biçimi olarak işlev görür. Her harf, her kıvrım, Allah'a duyulan saygının ve sanatın birleşimidir.
Sanatın kalbinde bir dua
Sülüs yazısı, sadece bir yazı biçimi değil; bir dua, bir tefekkür, bir estetik anlayış biçimidir. Osmanlı hattatları bu yazıyı geliştirerek zirveye taşımış; Şeyh Hamdullah, Hâfız Osman, Mustafa Rakım gibi ustalar sayesinde sülüs, cami duvarlarında adeta birer şiir gibi yankılanmıştır.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
