İnşaatta işaretler kötü

İBRAHİM ETHEM YIĞ / İSTANBUL

KPMG Türkiye'nin hazırladığı 'Sektörel Bakış 2020' serisinin inşaat sektörünü ele alan raporu yayımlandı. İnşaat sektöründe 2019'un değerlendirildiği, 2020'ye ilişkin beklentilerin sıralandığı rapor gelecek yılla ilgili ipuçları veriyor. Raporda dikkat çeken başlıklar şöyle:

• İnşaat sektörü, 2018'in ikinci yarısından 2019'un ikinci yarısına kadar ortalama yüzde 9 küçüldü. Sektör her ne kadar gücünü yurt içi talepten alsa da sadece ekonomik değil siyasi risklere karşı hassasiyetini koruyor.

• Mevsimsellikten arındırılmış verilere göre; sektör 2019 Ocak itibarıyla 1 milyon 677 bin kişiyi istihdam ediyordu. Bu sayı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 540 bin kişilik azalmayı ifade ediyor. Ağustos 2019 itibarıyla ise 1 milyon 480 bin, diğer bir deyişle Ocak 2018'e kıyasla 737 bin daha az istihdam var.

• Sektörün toplam istihdamdan aldığı pay, içinden geçtiği sert daralmaya paralel olarak düşüyor. 12 aylık ortalama oran 2006 yılından bu yana ilk kez yüzde 6 barajının altında kaldı. 2019 yılının ilk sekiz aylık ortalaması yüzde 5.5 oldu.

• 2018 sonrası dönemde talepteki kırılma, satış fiyatlarının artışını da sınırladı. Talebin düşmesi, ciro artışlarının maliyet artışlarının altında kalmasına sebep oldu. Bu da sektörün finansal performansını ciddi seviyede olumsuz etkiledi.

• Eylül 2019 itibarıyla inşaat sektörünün parasal büyüklüğü, önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14.3 daraldı. Aynı dönemde malzeme maliyetleri yüzde 16.1, toplam maliyetler ise yüzde dört artış kaydetti.

Yeni konutu alan az

•  Geçen yıl Ocak-Ekim döneminde yeni konut satışları 2018'in aynı dönemine göre yüzde 28.4 gibi rekor seviyede daralırken, ikinci el konut satışları yüzde 2.1 oranında arttı. Böylece toplam konut satışları 1 milyon 8 bin adette kaldı.

• Ortadoğulu ve Arap yatırımcıların özellikle İstanbul'a olan talebi devam ediyor.

• İzmir'de en yüksekken, Ankara ve İstanbul'da görece daha düşük seyrediyor.

• Türkiye'de yerleşik müteahhitlik ve teknik müşavirlik şirketlerinin yurt dışındaki faaliyetleri önceki yıllara göre oldukça zayıf bir seyir izliyor. 2018 yılında 21 milyar dolar olan yeni proje değerleri, 2019 Eylül sonu itibarıyla 7.6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Türk müteahhitlerinin yurt dışı projelerinin Rusya ve Bağımsız Devletler Topluluğu'nda, daha sonra Ortadoğu ve Afrika'da yoğunlaştığı görülüyor.