logo
08 TEMMUZ 2025

İran bu kez ipi sağlam kazığa bağlamak istiyor

 
İran ile nükleer anlaşmanın tarafları arasında Nisan 2021'den bu yana devam eden müzakerelerde sona gelinirken, müzakerelerin koordinatörlüğünü üstlenen Avrupa Birliğinin (AB) sunduğu taslak anlaşma metni sonrasında taraflar nihai anlaşmaya varma konusunda iyimser bir tablo çiziyor. Ancak nihai anlaşmanın imzalanabilmesi için çok sayıda pürüzün ortadan kaldırılması gerekiyor. İran anlaşmanın baki kalabilmesi için ABD Senatosu tarafından da onaylanmasını istiyor.

20.08.2022 14:16:00
İran bu kez ipi sağlam kazığa bağlamak istiyor
İran bu kez ipi sağlam kazığa bağlamak istiyor

İran ile ABD'nin başını çektiği nükleer anlaşmanın tarafları arasında Nisan 2021'den bu yana devam eden müzakerelerde sona yaklaşılıyor. Nihai uzlaşma, Tahran ile Washington arasındaki çeşitli karmaşık meselelerin çözümüne ya da tarafların bazı taleplerinden feragat etmesine bağlı görünüyor.
Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan nükleer anlaşma, İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) arasında 14 Temmuz 2015'te imzalanmıştı. Donald Trump'ın başkanlığı döneminde Washington, 8 Mayıs 2018'de anlaşmadan tek taraflı çekilerek, İran'a yeniden yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran yönetimi, bir yıl boyunca Avrupa ülkelerinden ABD yaptırımlarına karşı nükleer anlaşmayı koruyacak adımlar atmasını bekledi.
Avrupa ülkelerinden beklediğini alamayan İran, ABD'nin yaptırımlarına karşı anlaşmadan kaynaklanan tüm taahhütlerini 8 Mayıs 2019'da kademeli olarak durdurmaya başladı. İran, 5 Ocak 2020'de anlaşmadaki taahhütlerini tamamen sona erdirerek, yüksek düzeyde uranyum zenginleştirmeye başladı.

İran nükleer faaliyetlerini genişletti

Nükleer anlaşma, Tahran'a yüzde 3.67 oranında uranyum zenginleştirme faaliyetini sürdürme ve en çok 300 kilogram uranyumu elinde tutabilme izni veriyor. Anlaşma, İran'a 300 kilogramın üzerindeki uranyumu uluslararası piyasada satarak karşılığında doğal uranyum alabilme imkânı tanıyor.
İranlı bilim insanı Muhsin Fahrizade'ye 27 Kasım 2020'de düzenlenen suikastın ardından Mecliste çıkarılan yasa ise İran Atom Enerjisi Kurumunun (İAEK) uranyumu en az yüzde 20 zenginleştirmeye başlamasını ve düşük düzeyli zenginleştirilmiş uranyum stoklarını artırmasını zorunlu kıldı. İran 17 Nisan 2021'de yüzde 60 oranında uranyum zenginleştirdiğini duyurdu. Atom bombası üretebilmek için uranyumun yüzde 90 oranında saflaştırılması gerekiyor. İsrail'in, nükleer programı nedeniyle İran'a karşı askeri harekat tehdidinde bulunması göz önüne alındığında bu durumun bölgede topyekun bir savaşı tetikleme riskini taşıyabileceğinden endişe ediliyor.


Yeniden müzakere süreci

İran'ın nükleer programında attığı keskin adımlar, Tahran'ın nükleer faaliyetlerinden endişe eden ABD'yi yeniden İran'la dolaylı olarak müzakerelere başlamaya itti. Ancak bugüne kadar 9 tur devam eden görüşmelerde henüz nihai sonuç alınamadı. İran, ülke ekonomisini aksatan ve Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin en önemli gündemlerinden biri olan ağır yaptırımlardan kurtulmak için Batı ile nükleer anlaşmaya ihtiyaç duyuyor. Bu bağlamda, İran ile Batı arasında nihai uzlaşma, Tahran'ın nükleer programındaki ciddi ilerlemenin geriye döndürülmesi, tüm yaptırımların kaldırılması ve İran'ın talep ettiği güvenceler gibi çeşitli karmaşık meselelerin çözümüne bağlı. Washington, Tahran'ın anlaşmadaki taahhütlerine geri dönmesini isterken, İran nükleer anlaşmadan ayrılan taraf olarak öncelikle ABD'nin anlaşmaya dönerek tüm yaptırımları kaldırmasını istiyor. İran yaptırımların kaldırıldığını doğrulamak için kendisine belli bir zaman tanınmasını da şart koşuyor. İran, ayrıca nihai anlaşma için nükleer programıyla ilgili uluslararası 'siyasi soruşturmaların' kapatılmasını talep ediyor. Tahran, daha önce müzakerelerde 'kırmızı çizgi' kabul ettiği Devrim Muhafızları Ordusunun ABD'nin 'yabancı terör örgütleri' listesinden çıkarılması talebinden ise vazgeçmiş görünüyor. Buna karşılık bazı kaynaklar Tahran'ın, yalnızca Devrim Muhafızları ile çalışan şirketlerin yaptırıma tabi tutulmamasını istediğini belirtiyor. 


İran, Senato'nun anlaşmayı onaylaması için bastırıyor

İran'ın en zorlu talebi, sonraki ABD hükümetlerinin nükleer anlaşmadan tekrar çekilmeyeceğine dair Washington'dan güvence istemesi. Washington'un bu güvenceyi sağlayabilmesi için söz konusu anlaşmanın Senato'da 'anlaşma' olarak onaylanması gerekiyor çünkü ABD yasalarına göre, nükleer anlaşma BMGK onayına rağmen ABD için yalnızca bağlayıcılığı olmayan 'siyasi taahhüt' hükmünde kabul ediliyor. Bu yüzden Washington istediği anda anlaşmadan yine tek taraflı ayrılabilir. İran, bu güvenceyi alamama ihtimaline karşılık ise ABD'nin anlaşmadan tekrar ayrılması durumunda faaliyetlerini hızla tersine çevirebilmek için tesislerdeki yeni nesil santrifüjlerini çalıştırmadan yerinde bırakmak istiyor. HABER MERKEZİ / AA
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
Facianın ardından ilk hesaplaşma
Kartalkaya otel faciası davası başlıyor
17. BRICS Liderler Zirvesi'nin ardından Silva
:'Dünya değişti. Biz bir imparator istemiyoruz'
ABD, HTŞ'yi terör örgütü listesinden çıkardı
Sırada PKK mı var?
Kartalkaya duruşmasının ilk günü bitti
İl Özel İdaresi Ruhsat Müdürü, Kültür ve Turizm Bakanlığı'na tepkili
"(Gazzeliler) Ayrılmak isterlerse ayrılabilmeliler"
Netanyahu'nun 'özgürlük' anlayışı!
Trump gümrük tarifelerinde noktayı koydu
"Mektuplar nihai teklifimiz"
Özel: Kavgada yumruk sayacak değiliz
"Her gün bir soruşturma açıyorlar"
Rusya'dan İran'a nükleer destek
"Yardımcı olmaya hazırız"
İçişleri Bakanlığı yazılı açıklama ile duyurdu
Muhittin Böcek görevden uzaklaştırıldı
Kritik görüşme sona erdi
Erdoğan DEM heyetini kabul etti
Menajer Ayşe Barım hakim karşısında
Üye hakimden niyet okuma sorusu
12 eve ateş düştü
6 şehit memleketlerine uğurlandı
'Terörsüz Türkiye Projesi başka bir amaç için perde mi?'
BTP liderinden çok kritik sorular
Şehit sayısı 12'ye yükseldi
4 askerimiz daha şehit oldu
Şehit sayısı 8'e yükseldi
Tedavi altındaki askerlerimizden acı haber
Facianın ardından ilk hesaplaşma
Kartalkaya otel faciası davası başlıyor
17. BRICS Liderler Zirvesi'nin ardından Silva
:'Dünya değişti. Biz bir imparator istemiyoruz'
123456789101112131415
Facianın ardından ilk hesaplaşma
Kartalkaya otel faciası davası başlıyor
17. BRICS Liderler Zirvesi'nin ardından Silva
:'Dünya değişti. Biz bir imparator istemiyoruz'
ABD, HTŞ'yi terör örgütü listesinden çıkardı
Sırada PKK mı var?
Kartalkaya duruşmasının ilk günü bitti
İl Özel İdaresi Ruhsat Müdürü, Kültür ve Turizm Bakanlığı'na tepkili
"(Gazzeliler) Ayrılmak isterlerse ayrılabilmeliler"
Netanyahu'nun 'özgürlük' anlayışı!
Trump gümrük tarifelerinde noktayı koydu
"Mektuplar nihai teklifimiz"
Özel: Kavgada yumruk sayacak değiliz
"Her gün bir soruşturma açıyorlar"
Rusya'dan İran'a nükleer destek
"Yardımcı olmaya hazırız"
İçişleri Bakanlığı yazılı açıklama ile duyurdu
Muhittin Böcek görevden uzaklaştırıldı
Kritik görüşme sona erdi
Erdoğan DEM heyetini kabul etti
Menajer Ayşe Barım hakim karşısında
Üye hakimden niyet okuma sorusu
12 eve ateş düştü
6 şehit memleketlerine uğurlandı
'Terörsüz Türkiye Projesi başka bir amaç için perde mi?'
BTP liderinden çok kritik sorular
Şehit sayısı 12'ye yükseldi
4 askerimiz daha şehit oldu
Şehit sayısı 8'e yükseldi
Tedavi altındaki askerlerimizden acı haber
Facianın ardından ilk hesaplaşma
Kartalkaya otel faciası davası başlıyor
17. BRICS Liderler Zirvesi'nin ardından Silva
:'Dünya değişti. Biz bir imparator istemiyoruz'
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.