İyilik şifadır

İyilik doğuştan gelen bir davranış biçimi… Son zamanlarda iyilik kavramı  psikolog, pedagog, psikiyatr, psikoterapist, psikoloji profesyonellerinin ve ruh sağlığıyla uğraşan uzmanların adeta  yeniden keşfettiği bir kavram. İyilikle ilgili yapılmış çok çalışma mevcut.

Araştırmacılar iyilik yapmanın insanları daha iyi ve sağlıklı hissettirdiği sonucuna vardı. Bilim insanlarına göre iyilik yapanlar daha mutlu. London School of Economics'te mutluluk üzerine çalışan yazar ve iş ekonomisti Richard Layard, "İyi olmak mutlu eder ve mutlu olmak iyilik yaptırır" diyor. 

Riverside California Üniversitesi profesörlerinden Sonja Lyubomirsky, son 20 yılda yaptığı bir dizi deneyle insanların başkalarına iyilik yaptığında daha mutlu oldukları sonucuna ulaşmış, hatta çoğu zaman kendilerine iyilik yaptıklarında duydukları mutluluktan bile daha fazla mutlu oldukları sonucuna varmış. 

Lyubomirsky'ye göre başkasına yardım etmek insanı kendi sorunlarından uzaklaştırıyor. Oxford araştırmacısı Curry de benzer araştırmaları incelemiş ve pek çok çalışmada, iyilik yapmanın insanlara kendilerini duygusal olarak daha iyi hissettirdiği sonucuna varmıştır. 

Çoğu tıbbi antidepresanlar gibi iyilik, serotonin üretimini arttırır. Serotonin yaraları iyileştirir, sakinleştirir ve mutlu eder. Asıl vurucu olan iyilik, iyiliği yapan ve iyilik yapılan kişide, buna tanık olan herkeste serotonini arttırır. Serotonin gezindiğinde daha fazla endorfin üretilir. Endorfin beynin doğal ağrı kesicisidir. Endorfinler morfinlerden üç kat daha etkilidir. 

İyilik yapmak aynı zamanda oksitosin üretimini sağlar. Oksitosin sosyal bağları kuvvetlendirir, anında rahatlama etkisi yaratır, güven ve cömertliği arttırır, bağışıklık sistemini güçlendirir. İyiliksever, merhametli insanlarda yaşlanmayı yavaşlatan hormonun daha fazla olduğu ve stres hormonu olan kortizolün daha düşük seviyede olduğu tespit edilmiştir. 

Birçok yararıyla her iyilik sağlığa faydalıdır. Bu bir bilimsel gerçektir. İyiliğin etkisi sadece duygusal değil, aynı zamanda da fiziksel. Multiple sclerosisli hastalarda yapılan araştırmada, başkalarına yardım ederken hastaların kendilerini daha iyi hissettikleri tespit edilmiş. Ayrıca daha fazla iyilik yapan kişilerde enflamasyonu tetikleyen genlerin daha baskılanmış olduğu, daha fazla antiviral gen bulunduğu ortaya konmuş. 

Health Psychology dergisinde yayınlanan bir makaleye göre başkaları için para harcamak, onların bir sorununu gidermek sağlığımıza iyi geliyor. Araştırmacılar, iyilik için başkalarına para vermek ile kardiyovasküler sağlığın basit bir ölçüsü olan tansiyon arasındaki ilişkiyi incelediler. Yüksek tansiyon teşhisi konulmuş hastalardan hayır işleri için daha çok para harcayan katılımcıların, daha az harcayan katılımcılardan daha düşük tansiyona sahip oldukları görüldü. Yani başkalarına iyilik yapmak, kalp ve damar sağlığımıza da iyi geliyor. 

University of British Columbia'da doktor Ashley Whillans, yardım maksadıyla başkaları için para harcamanın, stresin olumsuz sağlık etkilerini düşürme konusunda da işe yarayabileceğini belirtiyor. Özellikle artan depresyon vakaları ile ilgili yapılan bilimsel araştırmalar şu sonucu ortaya koymuş; insanların mutlu olabilmesi için başkalarının da mutlu olması gerekiyor. İyilik yapmanın antidepresan etkisi var. İyilik sadece karşı tarafı değil, kişinin kendisini de mutlu ediyor. Korku, endişe, depresyon ve anksiyeteyi azaltıcı bir etkisi var. İyilik yaptığı zaman kişinin öz saygısı da artıyor.  

İyilik aynı zamanda bir ibadettir. Bakara Suresi 195. ayet  "İyilik edin, şüphesiz Allah iyilik edenleri sever." En'am Suresi 160. ayet "Kim bir iyilikle gelirse, kendisine bunun on katı vardır." Hud Suresi 114. ayet "Şüphesiz iyilikler kötülükleri giderir." Yusuf Suresi 90. ayet "Şüphesiz Allah iyilikte bulunanların karşılığını boşa çıkarmaz." Nahl Suresi 128. ayet "Şüphesiz Allah korkup-sakınanlarla ve iyilik edenlerle beraberdir." gibi Kur'an'da birçok yerde iyilik yapmamız istenmektedir. 

Peygamber efendimiz "Her iyilik sadakadır", "Bir kimse iyilik yapmak ister sonra da onu yaparsa, Cenâb-ı Hak o iyiliği on mislinden başlayıp yedi yüz misliyle hatta kat kat fazlasıyla yazar", "Allah'ım beni iyilik yaptıkları zaman sevinç duyan, kötülük yaptıkları zaman da bağışlanma dileyen kullarından eyle" buyurarak iyiliği tavsiye etmektedir. 

Bugün Allah için ne yaptın cümlesi aslında kimseye bir iyilik yaptın mı olarak algılandı hep bizim kültürümüzde. İyilik yap denize at, kul bilmezse Yaradan bilir görür, yapılan iyilikler kişinin önüne bir şekilde çıkar, boşa gitmez anlayışı yerleşmiştir bizde. Bugün hangi iyiliği yapacağım diye yola çıkmalı. En basitinden gülümsemek bir iyiliktir mesela. Rastgele iyilikler öngöremediğimiz iyilikler doğurup kelebek etkisi yapabilir. İyilik hayatımıza anlam katıp, ilişkilerimizi güzelleştirir. Yanlış algıları düzeltebilir. 

Sonuç olarak iyilik yapmak hem ibadet hem de bedenimize şifa veren, hem iyilik yapanı hem de yapılanı mutlu eden toplumsal sağlığımızı iyileştiren bir davranıştır.