Karmaşa ve kargaşadan edebiyatın serinliğine

Dış dünyada kopan fırtınalara, esen kasırgalara, yaşana tipi ve boranlara paralel olarak insanın iç dünyasındaki iniş?çıkışları, gel?gitleri en güzel anlatan şiirlerden biri her haldeki Yunus Emre'nin "Gönül" şiiri olsa gerek:


"Hak bir gönül verdi bana, 
Ha demeden hayran olur. 
Bir dem gelir şâdân olur,
Bir dem gelir giryan olur. 
Bir dem sanasın kış gibi, 
Şu zemheri olmuş gibi. 
Bir dem beşaretten doğar, 
Hoş bağ ile bostan olur.
Bir dem gelir söyleyemez,
Bir sözü şerh eyleyemez. 
Bir dem dilinden dür döker, 
Dertlilere derman olur. 
Bir dem çıkar arş üzere,
Bir dem iner tahtes?serâ.
Bir dem sanasın katredir,
Bir dem taşar ummân olur.
Bir dem cehâlette kalır,
Hiç nesneyi bilmez olur.
Bir dem dalar hikmetlere,
Câlînus u Lokmân olur.
Bir dem dev olur ya peri, 
Viraneler olur yeri. 
Bir dem uçar Belkıs ile, 
Sultan?ı ins u can olur.
Bir dem varır mescitlere, 
Yüz sürer orda yerlere. 
Bir dem varır deyre girer, 
İncil okur ruhban olur. 
Bir dem gelir İsa gibi, 
Ölmüşleri diri kılar. 
Bir dem girer kibr evine, 
Firavun'la Haman olur.


Bir dem döner Cebrail'e, 
Rahmet saçar her mahile. 
Bir dem gelir gümrah olur, 
Miskin Yunus hayran olur."


Bazen bir hikaye okuruz kanatlanırız, bazen bir şiir okur ya da dinleriz adeta bulutlar arasında seyrana çıkarız kimi zaman da tam tersi olur, aldığımız bir haber, dinlediğimiz bir öykü kara bulutlar gibi gelir de çöker üstümüze, adeta elimiz kalkmaz ve dilimiz dönmez olur.
Ufkumuzu karartan, içimizi daraltan ve umutsuzluğu üstümüze sağanak halinde boşaltan böyle zamanların aşılması, kara bulutların dağılması da çoğu kez edebiyatın serinliği ile mümkün olmaktadır.
Muhatap ve mükellef olduğumuz ilk emrin "oku" olmasının sırrını da burada aramak lazım.
Başta kerim Kitabımız olmak üzere hem insan kitabını, hem insanların yazdıklarını hem de Kâinat Kitabını okuyarak ufkumuzu karartan kara bulutları dağıtabiliriz, nice imkansız görünenleri mümkün hale getiririz.
Düzlüklerin bile yokuşlara dönüştüğü zamanlarda, umutsuzlukların dalga dalga kol gezdiği dönemlerde bile aşı Reyhani'ni gibi "kış geldi yaz gelmez diye gam yeme/ Her kışın sonunda bir bahar olur" dizelerinin serinliğinde ya da Necip Fazıl'ın dediği gibi; "sen bir devsin yükü ağırdır devin/ kalk ayağa dimdik doğrul ve sevin" mısraları eşliğinde umut kanatlarını takınmak gerek.
Edebiyatın serinliği her zaman rahatlatır.


"Sakın dağlar gibi yüceyim deme
Zaman gelir etrafın kar olur
Kış gelir yaz gelmez diye gam yeme
Her kışın sonunda bir bahar olur ?.


Dağ odur ki üzerinde kar ola
Bülbül odur ki ötüşünde zar ola
Dost odur ki dar gününde yar ola
Geniş günde düşman bile yar olur?


Reyhani iyilik yap o kalır destan
Bir günde toprağı verirler üstten
Varlığın kefendir evin kabristan
Nöbetçin iki taş bir mezar olur."