Kuvva-yı Milliye kongreleri-I

"30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Mütarekesi 1. Dünya Savaşı'nı bizim açımızdan yenik olarak bitirmiştir. Celal Bayar, hatıratında milletin her şeyden vazgeçtiği bir sırada Mustafa Kemal Paşa'nın nasıl her şeyi tersine çevirdiğini anlatır:

"Mustafa Kemal, kendisine tebliğ edilen şartların muğlak olduğuna, bundan düşmanların aleyhimize kolayca istifade edebileceğine işaret ederek Sadrazam ve Başkumandanlık Erkan–ı Harbiye Reisi İzzet Paşa'dan mütarekenin bazı maddelerini tasrihini istiyor. (…) İzzet Paşa, mütarekenin şartlarına her ne pahasına olursa olsun uymak lazım geldiğini, muğlak kısımların tavzihine imkan bulunmadığını, İngilizlere cemilekâr muamele etmek icap eylediğini bildiriyor.

Mustafa Kemal'in bu cevaplara karşılığı şöyledir: Düşmanların her dediğine 'semina ve ata'na' demekle tevellüt edecek akıbet bütün memlekete müstevlileri sahip etmek olacaktır. Bir gün Osmanlı kabinesinin düşman tarafından tayin edileceğini göreceksiniz." (Celal Bayar, 1955, s.21-22).

Hakikaten de dediği gibi olacaktır. Durumu değerlendirmek için Vahdettin ile görüşecek ancak neticenin değişmediğini görünce 18 Teşrinisani 1918'de Vakit'te bir beyanat verecek; bununla Vahdettin ve etrafındakilerle arasındaki görüş ayrılığını ortaya koyacaktır.

Mütareke sonrasında Yıldırım Orduları Komutanı Mareşal Liman von Sanders'in görevi mütareke ile sona erdi. Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı'nı da Adana'da Mustafa Kemal devraldı fakat 7 Kasım 1918'de Yıldırım Orduları Grubu lağvedildiği için fiilen bu ordular yoktu. Bundan sonra Mondros hükümlerine göre Anadolu coğrafyasında güvenlik endişesi duydukları yerleri işgal yetkisine sahip devletlerin memleketi istilası başlamıştı. 

9 Kasım 1918'de İngilizler İskenderun'u işgal ettiler. 2 Aralık'ta Fransızlar Dörtyol'a çıktılar. 7 Aralık 1918'de Fransızlar Antakya'yı, müteakiben İskenderun'u, 15 Aralık 1918'de İngilizler Kilis'i, 17 Aralık'ta Mersin'i işgal ettiler. 26 Aralık 1918'e kadar Adana ili Toroslar bölgesinden Pozantı'ya kadar yine Fransızlar tarafından işgal edildi. 29 Aralık'ta Fransızlar Tarsus'u işgal etti. Adana'ya bir Ermeni polis müdürü tayin edildi. 3 Ocak 1919'da İngilizler Antep'i, 15 Ocak'ta Antep'i, 26 Şubat'ta Maraş'ı, 9 Mart'ta Samsun'u, 24 Mart'ta Urfa'yı işgal ettiler." (Prof. Dr. Haydar Baş, Hoş Geldin Atatürk).