Meclis'in kararını nasıl okumak gerek?

TBMM'nin önceki gün verdiği karar, siyaseten pekçok yönüyle masaya yatırılmalı. Hakikaten bugünden itibaren Türkiye'de ve Ortadoğu'da neler olabileceği bu kararın pratik yansımalarına bağlı. Bugünkü ANALİZ'imizde de "soru-cevap" şeklinde kararın "ne getireceğini" irdeleyeceğiz...

Kararın ABD açısından önemi

Soru: Meclis'in "ret" kararı, ABD açısından ne anlam taşımaktadır. ABD'nin savaş planları bu karardan nasıl etkilenecek?

Cevap: Bunun "siyasi ve askeri" olmak üzere iki yönü var. Askeri açıdan, ABD, Irak savaşında Kuzey cephesine aşırı önem atfetmekteydi. Çünkü Washington'un bu kez hedefi, 1991'de olduğu gibi Irak'ı Kuveyt'ten çıkarmak değil, Saddam'ı işbaşından uzaklaştırmaktır. Saddam da Bağdat'ta bulunduğuna göre, savaş önemli ölçüde bu 'kent'te cereyan edecek. Dolayısıyla Bağdat'a "arazi ve iklim şartları" nedeniyle en seri biçimde ancak Türkiye'den ulaşılabiliyor. Ayrıca ABD Kürtlerin desteğini de alarak, bu işi bir çırpıda halletmek istiyordu. Kuveyt, Suudi Arabistan ve Ürdün cephelerinde bu tür "avantajlar" bulunmuyor. Yani güney cephesinde Kürtler gibi ABD ile birlikte savaşacak "unsurlar" bulunmuyor. Ayrıca Musul ve Kerkük petrollerinin önemini zikretmeye, bilmem, gerek var mı?

Siyasi önemine gelince, ABD, Birleşmiş Milletler'de binbir türlü "kirli dolap" çevirmesine rağmen, Irak savaşı için beklediği desteği bulamıyor. Türkiye gibi, hem müslüman, hem de bölge ve dünya açısından önemli bir ülkenin ABD'nin "haksız savaşına" sağlayacağı destek son derece anlamlıydı. Öte yandan, Meclis'e yeni bir tezkere gelmeyeceği kesinleşirse, ABD planlarını silbaştan gözden geçirmek zorunda kalacak!

Soru:Karara rağmen, Türk-ABD ilişkileri bozulur mu?

Cevap: Bu ABD'lilere bağlı. ABD'liler "akıllarını ceplerine koyarsalar", Türkiye ile ilişkilerini bozarlar. Ancak Fransa, Almanya ve Rusya, bu savaş için TBMM kararından çok daha gerekli olan "uluslararsı meşruiyeti" sağlayacak Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararının önüne set olmalarına rağmen, Washington ile ilişkileri zedelense bile, bozulmuyor. Bu örnekten yola çıkarak, ilişkilerin bozulacağını tahmin etmiyorum.

Soru: Türkiye bu savaşta bundan sonra nasıl bir rol oynayabilir?

Cevap: TBMM'den daha önce çıkan "üslerin modernizasyonu" kararı yürürlükte. Hükümet yeni bir tezkere getirmezse, ABD, İncirlik ve diğer tahsis edilen üsleri kullanarak Irak savaşında 1991'de olduğu gibi Türkiye'den lojistik destek sağlayacaktır. Bu çerçevede Meclis kararına ihtiyaç duyulmuyor. Hükümet kararı yeterli. Yine İskenderun Limanı'na getirilen "Amerikan savaş malzemeleri" önceki gün olduğu gibi İncirlik Üssü'ne gelmişcesine Kuzey cephesine nakledilecektir. Yine uçaklarla İncirlik ve diğer üslere getirilen askerler, yine önceki gün olduğu gibi otobüslerle "cepheye" nakledilebilir.

Özetle ifade edersek, Türkiye'nin ABD'nin "pis savaşına" sağlayacağı destekler tükenmemiştir. Meclis tezkereyi kabul etseydi, herşey "açıktan" olacaktı. Şimdi yine destek verilecek ancak bu destek "az ve örtülü" olacak! Çünkü hükümet ABD'ye destek sağlamakta ısrar ediyor.

AKP nasıl etkilenecek?

Soru: Meclis kararı, AKP Lideri Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Abdulah Gül'ün prestijlerini nasıl etkiledi?

Cevap: Bütün AKP'li milletvekilleri, Meclis'e girebilmek için Erdoğan'a borçlu. Bunu istisnasız hepsi itiraf ediyor. Erdoğan'ın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olarak sağladığı prestij olmasaydı, bugün Parlamento'da AKP sıralarında bulunan milletvekillerinden çoğu orada olmayacaktı. Buna rağmen, Erdoğan'ın 4 gün boyunca partili milletvekillerini "çeşitli argümanlar-tezler" eşliğinde ikna etmeye çalışması işe yaramadı. Bu durum Erdoğan'ın "partililer üzerindeki nüfuzunun" kimi şartlar altında işe yaramayacağını ortaya koydu. AKP'de 99 milletvekili, karizmatik genel başkanına itaat etmeyerek, Iraklıların üzerine bomba yağmasına rıza göstermedi. Bu önemli bir mesaj.

Soru: Meclis kararıyla birlikte, AKP'nin çözüleceğine dair yorumlar var. Böyle birşey mümkün mü?

Cevap: Bir siyasi partinin çözülmesini geminin batmasına benzetebiliriz. Gemi yoluna devam ettiği sürece, kimse okyanusa, denize atlamaz. Aslında Meclis kararı AKP'yi ABD nezdinde zayıflattıysa da, millet nazarında güçlendirdi. Böylece bu hafta sonu Siirt'te yapılacak seçimlerde AKP'nin oyları artabilir. Ne zaman gemi batmaya yüz tutarsa, o zaman AKP'nin içi de boşalır. Şimdilik bu şartlar oluşmuş değil. Şayet tezkere geçmiş olsaydı ve Mehmetçik'in tabutları bir bir musalla taşına konmuş olsaydı, Kuzey Irak'ta Türkiye bu kararla kendisine çelme atmış olsaydı; o takdirde AKP ağır darbe alırdı! Milletin isteğine uygun karar veren bir partiye, normalde birşey olmaz. Ancak ABD, daha önce olduğu gibi işine gelmeyen bir hükümeti değiştirmek için bir kez daha düğmeye basabilir! AKP'ye zarar kendi milletvekilinden ve halktan değil, ABD'den gelebilir!

Türkiye'nin Kuzey

Irak'taki durumu

Soru: Tezkerenin bir bölümü de "Türk askerinin Kuzey Irak'a gönderilmesiyle" ilgiliydi. Bu hususta Türkiye'de fikir birliği vardı. Şimdi Türkiye Kuzey Irak'a asker gönderip, orayı nasıl kontrol altında tutacak? Türkmenlerin koruması nasıl sağlanacak?

Cevap: ABD Irak'a nasıl girecekse, biz de aynı şartlar altında gireceğiz. Üstelik Kuzey Irak'ta oluşabilecek menfi durumlara Türkiye BM Anayasa'nın ilgili maddeleri uyarınca müdahale edebilir. Türk askeri zaten Kuzey Irak'ta bulunuyor. Ekstra bir Meclis kararına gerek yok bence. Türkiye gerekli görürse, Türkmenleri korumak için de harekete geçebilir. Bunun için ABD ile birlikte hareket etmeye gerek yok. Hatta bölgedeki ABD askeri sayısı "az" olacağından, Türkmenleri daha rahat koruyabilir!

ABD'liler ekonomimizi

çökertebilir mi?

Soru: ABD'li finans kuruluşları Türk ekonomisini hallaç pamuğu gibi atar mı?

Cevap: Yapmamaları lazım. Türk halkı, Şubat 2001'deki krizi çıkaranların kim olduklarını tespit edemedi ama bu kez adresi bulmak hiç zor olmayacaktır. Dolayısıyla böyle birşeye yelteneceklerini sanmıyorum. Ancak ortada bir nazik bir durum var. Hükümet, IMF programını uyguladığı için, sürekli olarak taze paraya ihtiyaç duyuyor. Bu çerçevede kaynak da üretemiyor. Alternatif ekonomik programları uygulamak istemeyen hükümet, tezkere çıkmazsa, "timsah ağızlı" piyasaları yatıştırmak için para bulmakta zorlanacak. Bu durumda yeni bir kriz çıkartılabilir! Zaten IMF programını uygulayan bir ülkede herzaman kriz çıkar! Bu da eşyanın tabiatı gereği birşey...

Tezkere yeniden gelir mi?

Soru: AKP Lideri Erdoğan, tezkereyi yeniden Meclis'e götürür mü? Bu çerçevede piyasa silahı kullanılabilir mi?

Cevap: Yukarıda değindiğimz gibi Türkiye'de IMF programı uygulanıyor. 57. Hükümet döneminde IMF programlarını çelme atan çok sayıda bakan, Kemal Derviş'in girişimiyle koltuğunu kaybetti. Örnek mi? Yüksel Yalova, Enis Öksüz. Şmdi IMF'nin sahibi ABD'ye çelme atılıyor. Dolayısıyla bunun bir bedeli olabilir. Bugün piyasalar bunu gösterecek. Eğer dolar ciddi bir sıçrama yaparsa, faizler yüzde 60 seviyelerini aşarsa, borsa ciddi ölçüde değer yitirirse, ABD'ye destek verme konusunda arzulu olan Erdoğan'ın eline "AKP içindeki muhalif milletvekillerinin sırt çeviremeyecekleri" bir koz geçmiş olur ve yeni bir tezkere yarın Meclis'e sevkedilebilir!