Rakamlar dehşet verici

RECEP BAHAR/İSTANBUL

Türkiye'de son yılların en çok konuşulan ve tartışılan konularından biri hiç şüphesiz kadına yönelik şiddet... Yapılan araştırmalar, Türkiye'de her üç kadından birinin, hayatlarının belirli bir döneminde fiziksel ya da cinsel şiddete maruz kaldığını ortaya koyuyor.

Türkiye'nin karnesi kötü

Türkiye'de 2010-2015 yılları arasında 1134 kadın öldürüldü. Son 5 yılda öldürülen kadınlardan,
* 608'inin faili kocası veya eski kocası oldu.
* 161'inin faili ise erkek arkadaşı veya eski erkek arkadaşı.
* 213'ünün faili ailedeki erkekler (babası, oğlu, erkek kardeşi, damadı, kayınpederi) veya akrabası oldu.
Kadına yönelik şiddet ve cinayette ise büyük şehirler başı çekiyor. Türkiye'nin acı haritası ise şu şekilde ortaya çıkıyor: İstanbul'da 169, İzmir'de 79, Ankara'da 68, Adana'da 65, Gaziantep'te ise 49 kadın cinayete kurban gitti.
Hukuki mekanizmalar yetersiz
Öte yandan Mor Çatı Derneği'nin bir yıllık izleme ve değerlendirmesini içeren "Türkiye'de Erkek Şiddetiyle Mücadele Mekanizmalarının İzlenmesi" başlıklı rapor da kadına şiddetin boyutlarını ortaya koyuyor.
Raporda "Türkiye'de son yıllarda erkek şiddetiyle mücadele konusunda olumlu yasal değişiklikler, düzenlemeler yapıldı. Fakat gerek iç hukuk gerekse uluslararası sözleşmelerin keyfi uygulamalar sebebiyle etkili şekilde işlememesi toplumsal cinsiyet eşitsizliğini derinleştirmekte ve erkek şiddetiyle mücadeleyi olumsuz etkilemektedir. Şiddetten kurtulup şiddetten uzak yeni bir yaşam kurmak için hukuki mekanizmalardan veya sosyal hizmet kurumlarından yararlanmak isteyen kadınlar, çoğunlukla kendilerini yeni ve zorlu bir mücadelenin içinde buluyorlar" denildi.
Küçük çocuklar da şiddet mağduru
Raporda öne çıkan önemli hususlar şöyle:
* Ocak-Aralık 2015 tarihleri arasında Mor Çatı Dayanışma Merkezi'ne başvuran 695 kadın ve çocukla toplam 1516 görüşme yapıldı. Destek alanların yüzde 3'ü 15 yaşından küçük çocuklardır. Şiddet uygulayanların neredeyse tamamının kadınların tanıdığı ve güvendiği erkeklerdi. Görüşme yapılan kadınların sadece yüzde 7'si tanımadığı veya az tanıdığı erkeklerin şiddetine maruz kaldıklarını ifade etti. Kadınlara en fazla şiddet uygulayan kişilerin ise yüzde 43'lük bir oranla kocaları olduğu görüldü.
* Mor Çatı'ya başvuran kadınların çoğu şiddetten uzaklaşmak için en çok hukuki mekanizmalara başvurduklarını söyledi. Öyle ki başvuran kadınların yüzde 40'ı, boşanma davası açmak ve koruma kararı almak için mahkemeye, suç duyurusunda bulunmak ve cezai kovuşturma için de savcılığa başvurduklarını paylaştı. Başvuran kadınların yüzde 11'i sığınak desteği talep etti.
* Kadınlar, acil durumlarda destek mekanizmalarına hemen erişebilmek, hemen çözüm bulabilmek ya da zaman kaybetmemek için acil yardım hattına ihtiyaç duymaktadır. Türkiye'de sadece şiddete maruz kalan kadınlara 7/24 destek veren bir acil yardım hattı yoktur.
* Kolluk güçleri kadınlara gerekli desteği sağlamakta yetersiz kalıyor.
* Belediyeler Kanunu'na göre Türkiye'de nüfusu 100.000'i geçen belediyeler bir sığınak açmak durumundadır. Oysa hali hazırda belediyelere bağlı sığınak sayısı 32, Türkiye genelindeki sığınak sayısı ise sadece 132'dir.
* Şiddet yaşayan her kadın ve çocuk sığınak desteğinden faydalanamamaktadır.
Kanun uygulanmıyor
Mor Çatı'ya başvuran kadınların 6284 Sayılı Kanun'un uygulanması sırasında karşılaştıkları zorluklar şunlar:
1. Evden uzaklaştırma tedbiri etkin bir şekilde uygulanmamaktadır
2. Gizlilik kararlarının uygulanmasında devlet, kurumlararası altyapı sistemini oluşturmadığından kadınlar kapı kapı dolaşmak zorunda kalıyor.
3. Geçici velayet ve nafaka tedbirleri nadiren uygulanıyor.