Sağlık Bakanlığı, Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa Bölgesi hedefleri çerçevesinde 21. yüzyılın ilk 20 yılı için geliştirilen Herkese Sağlık Türkiye'nin Hedef ve Stratejileri"kapsamında Türkiye'nin ruh sağlığı hedeflerini belirledi.

Depresyona bağlı ölüm nedeni

Projeyle 2020 yılına kadar, halkın psikososyal iyilik durumunu geliştirmek ve ruh sağlığı sorunu olan kişilerin özel bakım almalarını sağlamak amaçlanıyor.

Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü yetkililerine göre 1990 yılında en çok ölüme yol açan hastalıklar arasında depresyon ve bağlı intiharlar dördüncü sırada yer alırken, 2020 yılında bu nedenlerin ikinci sırada yer alacağının tahmin ediliyor. Yine WHO verilerine göre, dünyada en çok işgücü kaybına yol açan 10 hastalık arasında 6 ruhsal hastalık bulunuyor.

Türkiye Ruh Sağlığı Profili Raporu'na göre ise Türkiye'de 2-3 yaş grubu çocuklarda ruhsal bozukluk görülme sıklığı yüzde 10.9 iken, bu oran, 5-18 yaş grubunda yüzde 11.9, erişkinlerde ise yüzde 17.2.

Kadınlarda ruhsal rahatsızlık görülme oranı erkeklerin iki katı olarak belirlenirken, ruhsal hastalıklar şehirlerde, kasaba ve köylere oranla daha fazla görülüyor. Hatalık görülme oranı, Batı bölgelerinde diğer bölgelere göre oranla daha yüksek.

Tedavi için başvuran az

Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü İsmail Toprak, toplumda, ruhsal hastalığı olan bireylerin veya sorunlu çocuğu olan ailelerin çok azının tedavi için başvuruda bulunduğunu, başvuranların büyük çoğunluğuna tanı konulamadığını, tanı konulanların ise küçük bir grubunun etkili tedavi alabildiklerini söyledi.

Türkiye'de ruh sağlığı hizmetlerine başvuru oranının yetişkinlerde4.7 olduğuna işaret eden Toprak, diğer yaş gruplarında bu oranın daha da az olduğunu belirtti. Ruhsal hastalığı olanların yüzde 40'ının psikiyatri uzmanına, yüzde 20'sinin sağlık ocaklarına başvurduğunu kaydeden Toprak, ruhsal hastalığı olanların yüzde 51'inin ilaçlarını diğer uzmanlardan aldıklarını ifade etti.

İş gücü kaybı yüksek oranda

Ruhsal hastalıkların eskiden beri çok iyi bilinmeyen bir yönünün de yol açtıkları iş gücü kaybı olduğunu vurgulayan Toprak, ruhsal hastalığı olan kadınların yüzde 15'nin 5 ila 7 gün, yüzde 5'inin ise bir haftadan fazla işe gidemediklerini bildirdi.

Toprak, yalnızca ağır akıl hastalıklarının değil, depresyon ve bunaltı bozuklukları gibi sık görülen ruhsal bozuklukların da kişinin iş, eğitim ve sosyal yaşantısında ciddi sorunlar yaşanmasına neden olduğunu bildirdi. Ruhsal hastalıkların neden olduğu iş gücü kaybının, bedensel hastalıkların neden olduğundan daha az olmadığını vurgulayan Toprak, ruhsal hastalığı olanların yüzde 21'inin 1 ila 7 gün işe gidemezken, bedensel rahatsızlığı olanların yüzde 16'sının 1 ila 7 gün işe gidemediğini kaydetti.

Hastalıklar topluma yansıyor

Toprak, şiddet, savaş veya afetlerden kaynaklanan psikososyal sorunlar nedeniyle sosyal problemlerin belirgin bir şekilde yükselmesiile ruhsal bozukluklarda artış olacağı ve sözü edilen yükün çok daha büyük boyutlara ulaşacağının tahmin edildiğini dile getirdi.

Tüm bu nedenlerle ruh sağlığının korunmasının Sağlık Bakanlığı'nınhedef ve stratejileri arasında yer aldığını kaydeden Toprak, 2020 yılına kadar halkın psikososyal iyilik durumunu geliştirmek ve ruh sağlığı sorunu olan kişilerin özel bakım almalarını sağlamayı amaçladıklarını kaydetti.

Ruh sağlığı projesi ve hedefleri

Bu hedefler doğrultusunda hazırlanan Ruh Sağlığı Projesi çerçevesinde, amaçlanan hedeflerin bazıları şöyle: "2005 yılına kadar ruh sağlığı hizmetlerinin sağlık ocağı hizmetlerine entegresyonunu sağlamak,

2020 yılına kadar ruhsal sorunları olanların sağlık kuruluşları ve danışma merkezlerine başvurularını iki katına çıkarmak, 2020 yılına kadar ankisiyete, depresyon, madde bağımlılığı, uyku düzensizliği gibi ruhsal bozuklukları yüzde 20 oranında azaltmak, İntihar girişimlerinin artmasına engel olmak." Proje ayrıca, halkın sağlık eğitimini de içerecek şekilde ruh sağlığı hizmetlerinin niteliğinin artırılmasını ve birinci basamak sağlık kuruluşlarında çalışan personelin ruh sağlığı hizmetleri açısından bilgi ve becerilerinin artırılmasını amaçlıyor. Proje ile ulusal bir ruh sağlığı politikası oluşturulacak, halkı bilgilendirme ve sağlığı iyileştirme kampanyaları başlatılacak.