Suudi Arabistan'ın barut fıçısı: Asir bölgesi
19.05.2002 00:00:00
Suudi Arabistan'ın büyük kısmı taş ve kum çölünden oluşmasına rağmen, tepelik olan Asir'de toprak ve iklim, tarım yapmaya elverişli. Bölgede teraslama yöntemi ile kazanılan tarlalar ve topraktan yapılmış kale görünümlü evler dikkat çekiyor.
Bu avantajına rağmen bölge ülkedeki diğer kentlerin ekonomik ve sosyal açıdan oldukça gerisinde. Asır 2 milyon dolayındaki nüfusu refaha kavuşturacak petrol ya da herhangi bir Hac mekanına sahip değil. En önemlisi de Suudi Arabistan Krallığı'nın bu bölgede gerçek anlamda bir meşruiyeti bulunmuyor.
Sayısız kabileden oluşan bölge halkının çoğu geleneksel yapılarını sürdürüyorlar. Suudilerin Vahabilik üzerine kurulmuş dinsel devlet doktrinleri ise bu tür yapılanmalara karşı çıkıyor.
Şehirleşmenin etkisi
1970 yılında devlet tarafından bölgeye teknolojinin getirilmesi ve şehirleşmenin artması bölgedeki pekçok gencin kabilelerinden ayrılmasına neden oldu. Aynı dönemde tüm ülkede eğitimde birlik sağlandı, din derslerinde Vahabilik öğretisi ağırlık kazanmaya başladı. Hangi yöne gideceğini bilemeyen gençler, net toplumsal kuralları bulunan radikal Vahabilerin peşine takıldılar.
Neo Vahabiler diye de adlandırılan radikal grup Suudi Krallığı'na muhalefet ediyor. 1979'de Mekke'deki isyan girişiminin ardında da pek çok Asirlinin bulunduğu ortaya çıktı. Hatta kökenleri bölgeye dayanan Usame bin Ladin de komünistlere ve Afganistan'daki Sovyet birliklerine karşı savaşta pekçok Asirliyi yanına çekmişti. Körfez Savaşı sırasında Amerikan birliklerinin Suudi Arabistan'da konuşlandırılması üzerine radikal Vahabilerin sayısı arttı.
Asirlilerin gerekçeleri
Asirlilerin Suudi devletini tanımamalarına iki gerekçe gösteriliyor. Birincisi ülkenin başında bulunanların gerçek İslam'dan saptıklarına inanmaları, ikincisi kabilelerine bağlı Asirlilerin uygulanan merkezi baskı nedeni ile ayrımcılığa uğramaları, kültürel kimliklerini tehdit altında hissetmeleri. Siyaset bilimciler, bölgenin Suudi Arabistan için büyük bir tehlike arz ettiğini belirtiyor ve eğer bir gün Suudi Arabistan bölünürse ilk ayrılacak bölgenin Asir olacağına işaret ediyorlar. Tehlikenin farkına varan Suudi hükümeti son dönemde bölgede kalkınma atağı başlattı. Tarımın desteklenmesi, Kızıl Deniz kıyılarında karides çiftlikleri kurulması planlanıyor. Bölgenin entegre edilmesi ve militan dincilerin yuvası olmaktan çıkabilmesi için ne kadar süre gerektiğini ise kimse tahmin edemiyor.
Bu avantajına rağmen bölge ülkedeki diğer kentlerin ekonomik ve sosyal açıdan oldukça gerisinde. Asır 2 milyon dolayındaki nüfusu refaha kavuşturacak petrol ya da herhangi bir Hac mekanına sahip değil. En önemlisi de Suudi Arabistan Krallığı'nın bu bölgede gerçek anlamda bir meşruiyeti bulunmuyor.
Sayısız kabileden oluşan bölge halkının çoğu geleneksel yapılarını sürdürüyorlar. Suudilerin Vahabilik üzerine kurulmuş dinsel devlet doktrinleri ise bu tür yapılanmalara karşı çıkıyor.
Şehirleşmenin etkisi
1970 yılında devlet tarafından bölgeye teknolojinin getirilmesi ve şehirleşmenin artması bölgedeki pekçok gencin kabilelerinden ayrılmasına neden oldu. Aynı dönemde tüm ülkede eğitimde birlik sağlandı, din derslerinde Vahabilik öğretisi ağırlık kazanmaya başladı. Hangi yöne gideceğini bilemeyen gençler, net toplumsal kuralları bulunan radikal Vahabilerin peşine takıldılar.
Neo Vahabiler diye de adlandırılan radikal grup Suudi Krallığı'na muhalefet ediyor. 1979'de Mekke'deki isyan girişiminin ardında da pek çok Asirlinin bulunduğu ortaya çıktı. Hatta kökenleri bölgeye dayanan Usame bin Ladin de komünistlere ve Afganistan'daki Sovyet birliklerine karşı savaşta pekçok Asirliyi yanına çekmişti. Körfez Savaşı sırasında Amerikan birliklerinin Suudi Arabistan'da konuşlandırılması üzerine radikal Vahabilerin sayısı arttı.
Asirlilerin gerekçeleri
Asirlilerin Suudi devletini tanımamalarına iki gerekçe gösteriliyor. Birincisi ülkenin başında bulunanların gerçek İslam'dan saptıklarına inanmaları, ikincisi kabilelerine bağlı Asirlilerin uygulanan merkezi baskı nedeni ile ayrımcılığa uğramaları, kültürel kimliklerini tehdit altında hissetmeleri. Siyaset bilimciler, bölgenin Suudi Arabistan için büyük bir tehlike arz ettiğini belirtiyor ve eğer bir gün Suudi Arabistan bölünürse ilk ayrılacak bölgenin Asir olacağına işaret ediyorlar. Tehlikenin farkına varan Suudi hükümeti son dönemde bölgede kalkınma atağı başlattı. Tarımın desteklenmesi, Kızıl Deniz kıyılarında karides çiftlikleri kurulması planlanıyor. Bölgenin entegre edilmesi ve militan dincilerin yuvası olmaktan çıkabilmesi için ne kadar süre gerektiğini ise kimse tahmin edemiyor.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
