Taliban-IŞİD-Müzik
02.09.2021 00:00:00
Aralarında bazı farklılıklar olsa da her iki örgütün bir ortak paydaları da müziği haram saymaları. Nitekim, Afganistan'ın kuzeydoğusundaki Bağlan vilayetinde halk müziği sanatçısı Favad Andarabi, Taliban tarafından öldürüldü.
Anahtar soruyu soralım: İslâm'da müzik haram mı?
Haramdır diyenlere karşı yönelteceğimiz sorularımız olacak;
* Ezan, kamet, kıraat, mevlid-i şerif, ilâhi, durak, naat, mersiye, kaside, salât, tesbih, miraciye, Muhammediye… Bu örnekler belli usûl ve makamlarla icra edilir yani hepsinde musıki vardır. Bunlara ne diyeceksiniz?
* Kur'an-ı Kerim'de müziği yasaklayan bir âyet var mıdır?
* "Kur'an'ı sesi güzel olan okusun" diyen Hz. Muhammed'in (sav) kastı neydi?
Haramdır diyenlerin iddialarına bakalım:
Hanefi fukahası (hukukçuları) "Müzik çalmak ve isteyerek dinlemek caiz değildir" görüşünü benimsemişlerdir. Cihada teşvik için vurulan kös, düğünlerde çalınan zilleri olmayan tef (müzik olarak değil, ilân olarak belirlendiği için) istisna kabul edilmiştir. Başkasına dinletmek ve rızkını o yoldan temin etmek caiz değildir. Fetva-ı Hindiyye'de, "Bir mükellef, davul zurna çalarak, bunun karşılığında mal alsa, bu kazancı helâl olmaz. Teganni ederek (şarkı-türkü söyleyerek) kazandığı parayı borcuna veren kimsenin alacaklısı, bunu kabul edemez" hükmü kayıtlıdır.
İslâm Hukuku (Fıkıh) profesörü Hayrettin Karaman, "Hanefi mezhebine göre müziğin icrası da, dinlenmesi de haramdır. Bir değneğin, bir çubuğun bir yere ahenkli bir şekilde vurulması bile bu hükme dahildir ve haramdır" hükmünü aktarıyor.
Tam 57 yıldır müzikle iç içe olan, İleri Türk Musıkisi Konservatuarı'nda "Müzik Tarihi" ve "Müzik Teorisi -nazariyat" dersleri veren biri olarak genel bir çerçeve çizmek istiyorum;
Müzik, evrensel bir sanat türüdür. İki ana dala ayırabiliriz: Dini müzik ve din dışı müzik. Ülkemizde dini müzik, cami musıkisi, tekke musıkisi (Mevlevi müziği-Bektaşi müziği) türlerinde görünür ve uygulanır.
Din dışı müzik, geleneksel ve halk müziği (folklor) türlerinde görüntü verse de değişik ölçütlere göre, eğlence müziği-ciddi müzik gibi değerlendirmeler yapılabilir.
Müzik haramdır görüşünde olanların Abdülhamit hayranlığı tartışılmaz. O halde bu padişahın müzik konusundaki duruşuna bakalım:
II.Abdülhamit, Türk Müziği ustalarına saygı göstermekle birlikte, Batı müziği icracılarına daha ayrıcalıklı davranmıştır.
Padişahın müzik hocalarından Paul Dussoli'nin yönetiminde kurulan müzik topluluğunun kısa süre sonra dağılmasının ardından 1892'de, o sıralarda Beyoğlu'nda gösteri yapmakta olan İtalyan Salvatore Stravulo topluluğu maaşa bağlanarak saraya alındı. Saraya alınan yabancı topluluklar arasında Zabruna yönetimindeki bir İtalyan grup da bulunuyordu.
Bir gece ünlü vatan şairimiz Namık Kemal, Abdülhamit tarafından apar topar saraya derdest edilir. Şairimiz endişelidir, yine sürülecek miyim, diye. Huzura çıkarıldığında büyük şarkı bestekârımız Hacı Arif Bey'in de orada hazır bulundurulduğunu görür. Padişah çok üzgündür. Çünkü, kız kardeşi vefat etmiştir. Namık Kemal'e emri verir: Kız kardeşim için şiir yazacaksın! Hacı Arif Bey'e de bu şiiri besteleyeceksin!
Padişah buyruğu sonucu klasik musıkimiz çok güzel bir eser kazanır: "Olmaz ilaç sine-i sadpareme/Çare bulunmaz bilirim yareme". Şarkının güftesi Namık Kemal'e, segâh makamındaki bestesi de Hacı Arif Bey'e aittir.
Bir değneğin bile, tempolu olarak yere vurulmasını, müzikten sayarak haram diyenlere hangi gömleği giydirmemiz gerekiyor? Bunun ne gömleği olduğunu biliyorsunuz ama adını biz söylemeyelim.
