Türkiye için en riskli konu İstanbul depremi

MURAT ÇORBACI / İSTANBUL

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından bölgeye yönelik en önemli görevin ve en işlevsel hizmetin depremzede vatandaşlarımız için dayanıklı barınaklar inşa etmek olduğuna dikkat çekerek, "İSO olarak kolları sıvadık ve tüm üyelerimizin katkılarıyla 1000 konteynerden oluşacak "İSO Yaşam Kenti"nin kurulması çalışmalarımız sonuçlanma aşamasına geldi. Depremin çok ağır bir şekilde yıkım yarattığı Hatay ilimizin Antakya şehir merkezinde bir arazi İSO'ya tahsis edildi. Mart ayı içerisinde bu projemizde hayatın başlamış olmasını hedefliyoruz. Burada inşallah sadece konteyner kent kurmayacağız" dedi.

Deprem bölgesi çok önemli üretim üssü

Deprem bölgesinin başta Gaziantep, Kahramanmaraş, Hatay, Malatya, Adıyaman olmak üzere Türkiye'nin çok önemli bir üretim üssü olduğunun altını çizen Bahçıvan, deprem yaralarının sarılmasının yanında hem tarım ve tarıma dayalı sanayi hem de farklı sektörlerdeki imalat sanayiinde üretim çarklarının yeniden dönmesi için çalışmalar yapılmasının önemini vurguladı. Bahçıvan, "Doğalgaz, elektrik ve su altyapısı onarılıyor, üretimi duran fabrikalar da en kısa sürede üretimlerine başlayacaklar. Ancak afet bölgesi ilan edilen illerden başka şehirlere yoğun bir göç gerçekleşiyor. Deprem bölgesinde yaşam alanlarının yeniden hızlıca kurulması birçok açıdan olduğu gibi üretim hayatı açısından da çok önemli. Kalıcı konutlar inşa edilinceye kadar; geçici konutlarla o şehirlerin tekrar ekonomik ve sosyolojik yönden yaşamlarını döndürmeleri adına çok ciddi bir uğraş vermek zorundayız ki şehir ekonomileri tekrar canlansın, üretim gücü ve birikimleri  yok olmasın. Bu nedenle yakın zamandaki birinci önceliğimiz şehir ekonomisinin, şehir hayatının ve şehir ruhunun tekrar canlanması olmalıdır" dedi.

İstihdam içindeki pay yüzde 16 düzeyinde

Bahçıvan, bölgenin ülke ekonomisindeki yerine yönelik olarak da şu verileri paylaştı: "Kahramanmaraş ve Hatay merkezli depremlerden etkilenen 11 ilimizin Türkiye ekonomisindeki ağırlığına bakacak olursak, bu illerimizin toplam nüfusumuzdaki payı yüzde 16.4 düzeyinde. Benzer bir oran istihdam için de geçerli. Bu illerimizin GSYH içindeki payı 2021 yılı itibarıyla yüzde 10'a yakın. Bölgenin Türkiye ekonomisindeki ağırlığında tarım ve hayvancılık öne çıkmakta. Son verilere göre 11 ilimizin tarımsal üretim değeri içindeki payı da yüzde 16'lar civarında. Bölgenin sanayimiz içinde de hafife alınamayacak bir ağırlığı bulunmakta. Bölgemizin imalat sanayi katma değeri içindeki payı 2021 yılı rakamlarıyla yüzde 11.5... Ve geçen yıl imalat sanayi ihracatımızın yüzde 8'inden fazlası bu bölgemizden yapılmış. Yıkımdan zarar gören 11 ilimizdeki toplam girişim sayısı, ülkemizin yüzde 12'sini oluşturuyor. Her yıl düzenli olarak gerçekleştirdiğimiz Türkiye'nin 500 Büyük ve İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmalarımızın 2021 sonuçlarında deprem bölgemizden 153 değerli firmamız da yer aldı. Hiç şüphesiz depremlerin; tedarik zincirlerinde yarattığı aksamalar, neden olduğu altyapı, fiziki sermaye ve işgücü kayıpları, üretim ve tüketim harcamalarına olumsuz etkisi ve daha birçok faktör göz önüne alındığında önemli bir ekonomik etkisinin olduğu son derece açık."

İstanbul depremi milli gelirin yarısına etki edecek

Yaşanan deprem afetinin herkes için çok ağır bir ders ve çok ağır bir bedel olduğunun altını çizen Bahçıvan, beklenen İstanbul depreminin etkilerine de değinerek, şunları söyledi: "Depremselliği yüksek bir coğrafyada yaşıyoruz. Depremleri önlemek imkansız ama bilinçli ve etkili yöntemler ile hasarları azaltabiliriz. Depremi afete dönüştüren insan faktörüdür. Bugün, yoğun nüfusu ve fay hatlarına yakın konumu sebebiyle deprem bakımından dünyadaki riskli kentler arasında yer alan İstanbul için 7.5 büyüklüğünde bir deprem öngörülüyor. Marmara Depremi olarak da ifade edebileceğimiz bu afet, tehdit altındaki çevre iller ile birlikte Türkiye'nin milli gelirinin yarısına etki edecek. Beklenen riski kabul edilebilir bir seviyeye indirmezsek, bedelini yine maalesef ülke olarak hepimiz ödeyeceğiz. Zemin ile yapı bütünselliğini sağladığımız, doğru tasarım ile doğru uygulamalar gerçekleştirdiğimiz ve sağlıklı bir yapı denetim sistemi kurduğumuzda depremin etkilerini en aza indirmiş olacağız. Aynı depremselliğe sahip iki yapının yer hareketine farklı tepki vermesi, biri yıkılırken diğerinin ayakta kalması, sorunun ve çözümün nerede olduğunun da açık bir göstergesi.


Sanayi tesislerinin çoğu eski

Bugün ne Türkiye'nin, ne de İstanbul'un 'Büyük İstanbul Depremi'ne hazır olduğunu söylemenin çok zor olduğuna işaret eden Bahçıvan, şunları söyledi: "İSO olarak daha önce de muhtelif defalar ifade ettiğimiz gibi, İstanbul'daki tüm sanayi firmalarının samimi ve sağlıklı bir 'check-up'ı yapılmalı ve uygun olmayan binaların da çok hızlı bir şekilde dönüşümleri sağlanmalı. İstanbul Valiliğimiz ile geçtiğimiz dönem yürüttüğümüz yoğun çalışmalara göre, İstanbul'da Bağcılar, Güngören, Esenler, Ümraniye ve Zeytinburnu ilçelerinde sanayi tesislerinin yaklaşık yüzde 80'inin inşa yılı 2000 yılı öncesine ait. Türkiye ekonomisinin lideri konumundaki İstanbul, ekonomik ağırlığı yanında diğer illerdeki tedarik zincirlerinden finansa kadar tüm süreçlerin merkezinde. Hal böyleyken İstanbul'da gerçekleşecek depremin yaratacağı yıkıcı etkinin büyüklüğü ülkemizin geleceği için de kritik bir önem taşıyor. İstanbul depremi için kaybedecek zamanımız yok. Bu coğrafyanın en büyük potansiyel problemi, en büyük potansiyel riski deprem. Hiçbir başka konu Türkiye'yi maddi anlamda, motivasyon anlamında, huzur anlamında ve de tabii cana getirdiği bedel anlamında bu kadar etkilemiyor. Bu soruna kaliteli ve nitelikli çözüm arayışlarıyla yaklaşmak zorundayız. Artık bu iş Deprem Bakanlığı ile mi olur, "Deprem Bilim Kurulu" ile mi olur, onu mutlaka gündeme getirmemiz şart."