Türk'ün fındıkla imtihanı

Türkiye fındığın OPEC'idir. Dünyada fındığın % 70'i Türkiye'de üretilir. Türkiye'nin teorik olarak buna dayanarak fındık fiyatını tek başına tespit edebilmesi gerekir. Ama en az iki nedenle bu olmuyor.  Birinci neden şudur: Fındık zaruri bir tüketim maddesi değildir. Dünyada ticareti yapılan fındığın büyük bir bölümü çikolata yapımında kullanılır. Fiyatı çok yükselirse daha az tüketilir, yerine badem veya ceviz gibi sert kabuklu başka yemişler ikame edilir. Dolayısıyla Türkiye'nin fındık fiyatlarını istediği gibi manipüle etmesi mümkün değildir. Daha doğrusu, bir dereceye kadar mümkündür.Bu da bizi ikinci nedene getiriyor: Türkiye fındık fiyatlarını bir dereceye kadar değil hiç manipüle edemiyor çünkü ana aktörler Fiskobirlik ve Ankara'daki fındık politikacıları ve bürokratları bu basit sorunu çözecek basireti göstermekten uzaktır. Sonuçta, Türkiye fındık fiyatlarıyla oynayacağına fındık fiyatları Türkiye ile oynuyor. Havalar iyi gider, fındık rekoltesi yüksek olursa fiyatlar düşüyor. Üretici sokaklara dökülüyor. Havalar kötü giderse rekolte düşüyor. Fiyatlar yükseliyor. Üretici sokağa dökülmüyor.Bu sorunun tek ekonomik çözümü, fındık arzını en yüksek fiyatın oluştuğu noktada sabitlemeye çalışmaktır.Metin Münir/ Milliyet