Yargıtay'dan mal sahibi ve kiracıları ilgilendiren emsal karar

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, malını satmak isteyen mal sahiplerini sevindirecek emsal bir karara imza attı. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, "Mahkeme, kiracının menfaatlerini de göz önünde tutmak suretiyle kiralananın gösterilmesi hususunda hakkaniyete uygun şekilde ihtiyatî tedbir kararı verebilir" dedi.

İçtihat Bülteni Uygulaması'ndan edinilen bilgiye göre, Avukat Fatih Karamercan, İzmir'de bulunan bir bürosunu satışa çıkardı. Daha sonra kiracılarına, alıcıların büroyu görmek istediklerini aktardı. Kiracılar, büroyu gösterme konusunda tutarlı davranmadıkları için konuyu arabuluculuk aşamasına taşıdı. Taraflar, arabuluculuk aşamasında da anlaşamadı.

Bunun üzerine, Fatih Karamercan vekili aracılığıyla TBK m. 319/2 hükmü kapsamında kiralananın gösterilmesi istemli olarak İzmir 8. Sulh Hukuk Mahkemesi'nde dava açarak ihtiyatî tedbir yoluyla kiralananın gösterilmesini de talep etti. İzmir 8. Sulh Hukuk Mahkemesi, davanın esasını çözer nitelikte tedbir kararı verilemeyeceği için talebi reddetti. Fatih Karamercan vekili aracılığıyla kararı istinaf etti. Ancak, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 23. Hukuk Dairesi de, davanın esasını çözer nitelikte tedbir kararı verilemeyeceği gerekçesi ile istinaf talebini reddetti.

Ankara, Antalya ve Konya Bölge Adliye Mahkemesi kararlarına göre yargılama sürelerinin uzunluğu, mülkiyet hakkının kapsamı, kiraya verenin gecikme sebebiyle muhtemel alıcıları kaçırması ve ciddi bir zararın doğma ihtimali gibi nedenlerle TBK m. 319/2 hükmü kapsamında açılan davalarda ihtiyatî tedbir yoluyla kiralananın alıcılara gösterilebileceği yönündeyken İstanbul, İzmir ve Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi kararlarına göre ise , davanın esasını çözer nitelikte tedbir kararı verilemeyeceği gerekçesi ile ihtiyatî tedbir talepleri reddedilmekteydi.

Fatih Karamercan, kendi davasına benzer olaylar hakkında verilmiş Ankara, Antalya ve Konya ile İstanbul, İzmir ve Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi kararları arasında uyuşmazlık olduğundan bahisle Yargıtay 3. Hukuk Dairesi'nden görüş alınmak üzere İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kurulu'ndan uyuşmazlığın giderilmesi için talepte bulundu. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kurulu, talebi yerinde görerek talebi Yargıtay 3. Hukuk Dairesi'ne iletti.

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi ise verdiği uyuşmazlığın giderilmesi kararında, "Mahkemece, ülkemizdeki yargılama sürelerinin uzunluğu, mülkiyet hakkının kapsamı, kiraya verenin gecikme sebebiyle muhtemel alıcıları kaçırması ve ciddi bir zararın doğma ihtimali gibi nedenlerle AİHS m.6 da düzenlenen adil yargılanma hakkı kapsamında değerlendirilen hakka ulaşmanın kolaylaştırılması bakımından, şartları oluştuğunda ihtiyati tedbir talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir" diyerek kiraladığı taşınmazı satmak isteyen mal sahiplerinin önündeki zorlulukları kaldıran ve alıcılara gösterilemediği için malın daha düşük bedellerle satılmasının önüne geçen emsal bir karara imza attı.

Karara ilişkin değerlendirmede bulunan İstanbul Barosu üyesi Avukat Fatih Karamercan, "Kira hukukuna ilişkin seminerler verirdim. Başkalarının dosyalarına bakardım. Bu sefer kendi başıma gelen bu dosyada kiracım, kiralananın gösterilmesine izin vermedi. Arabuluculuk aşamasında da anlaşamayınca, İzmir 8. Sulh Hukuk (yargılama aşamasında İzmir 19. Sulh Hukuk Mahkemesi'nden) kiralananın gösterilmesi istemli dava açtık. İzmir 8. Sulh Hukuk Mahkemesi ihtiyatî tedbir yoluyla kiralananın gösterilmesi iznine ilişkin talebimizi, davanın esasını çözer nitelikte tedbir kararı verilemeyeceği için reddetti.

Kararı istinaf ettim. İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 23. Hukuk Dairesi de, istinaf talebimizi reddetti. Bunun üzerine, kendi davama benzer olaylar hakkında verilmiş Ankara, Antalya ve Konya ile İstanbul, İzmir ve Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi kararları arasında uyuşmazlık olduğundan Yargıtay 3. Hukuk Dairesi'nden görüş alınmak üzere İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kurulu'ndan uyuşmazlığın giderilmesi için talepte bulundum. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kurulu, talebimi yerinde görerek talebi Yargıtay 3. Hukuk Dairesi'ne iletti.

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi ise şartların oluşması durumunda, kiralananın gösterilmesine iznine ilişkin istemli davalarda ihtiyatî tedbir yoluyla kiralananın gösterilebileceğine karar verdi. Sonuç olarak, çoğu taşınmazın ve özellikle büyük fabrikaların, kiracıların keyfiyetine bırakılarak gösterilmediği bu yüzden milyon dolarlık kayıpların da olduğu tarafımdan gözlemlenmiştir. Kiracıların uygulamada, mal sahiplerini zora sokacak şekilde kiralananı göstermeme konusunda sürekli bahaneleri oluyordu.

Bu kararla artık bu gibi kayıpların önüne geçilerek kiracılarına keyfiyetine kalmadan taraflar tabii ki, arabuluculuk sürecinde daha önce uzlaşamamışlarsa, mahkeme yoluyla hızlı bir şekilde ihtiyatî tedbir yoluyla kiralananın gösterilmesine izin verilecektir ve bu şekilde de hem alıcılar hem satıcılar zarar görmeyecek, hem de mal başkasına satılabilecektir." dedi.