Yatırımsızlık fena vurdu

Dünyanın sayılı iki nehri, Fırat ile Dicle'nin içinden akıp gittiği Güneydoğu'da çiftçiler kuraklıktan perişan durumda. Oysa gerekli yatırımlar yapılmış olsaydı, bölge ilanihaye kuraklıktan etkilenmezdi.

 

Fırat ve Dicle... Doğu Anadolu'nun 'zirvesinde kar eksik olmayan' dağlarında doğan bu iki ırmak, dünyanın en önemli akarsuları arasında sayılıyor. Gelin görün kü, bu iki nehrin geçtiği coğrafyada çiftçiler kuraklıktan şikayet ediyor.

GAP'ın değerini yeni mi anladınız?Diyarbakır Ticaret Borsası Başkanı Fahrettin Akyıl, kuraklığın bu yıl bölge tarımını ciddi şekilde etkilediğini vurgulayarak, "Güneydoğu'da kuraklık oluyordu ama bu sene çok kötü vurdu. Hububat yok, ot yok. Buğday, arpa, mercimek bitti. Bölgede ayrıca meraların yeşermemesi sebebiyle hayvancılık da sıkıntıda. Bölgede kuraklık meralarda otlama imkanını ortadan kaldırdığı için çiftçilerimiz hayvanlarını satmaya başladılar. Hayvancılık sektörü de bitti. Bir zarar tespiti yapılmalı. GAP Projesi hayata geçmiş olsaydı kuraklıktan bu kadar etkilenmeyecektik. GAP'a sahip çıkmamız lazım, projenin bir anca önce bitirilmesi gerekiyor" dedi.

Yüzde 100 kuraklıkŞanlıurfa Ticaret Borsası Başkanı Abdülkadir Binici de, geçen yıl kuraklıktan çok fazla etkilenmeyen Güneydoğu'nun bu yıl diğer bölgelere oranla en sıkıntıda olan bölge olduğunu söyledi. Mardin, Şanlıurfa, Diyarbakır ve Adıyaman'da kuru tarımda tam anlamıyla kuraklık yaşandığını kaydeden Binici, "Bu bölgelerde yüzde 100 kuraklık söz konusu. Kuru tarım yapılan bölgelerin tamamı bitti. Yüzde 80-85'i bölgemizde üretilen mercimeğin yüzde 80'i yok olmuş durumda. Aynı şekilde arpada da sıkıntı var. GAP Projesi'nin merkezi Şanlıurfa'da sulanabilen arazilerde buğday iyi. Pamuktan dönüş oldu. Bu alanların yüzde 80'i buğday ekili" diye konuştu.

Ovalar sulanmıyorAtatürk Barajı'ndan 26 kilometrelik iki tünelle suyun yönünün değiştirildiğini ve Harran Ovası'na su verildiğini belirten Binici, şunları söyledi: "Ceylanpınar, Viranşehir ve Mardin Ovaları sulanmıyor. Ceylanpınar'da 500 bin dekar alan kaldırıldı, tamamen yok oldu. Sulu tarım yapılan bölgelerde, yer altı sularından, kuyulardan sulama yapılan bölgelerde sıkıntı fazla değil. Tabii suyu da tasarruflu kullanmamız lazım. Çünkü su kaynaklarımız da tükeniyor. Damlama sulama sistemine geçilmesi gerekiyor. GAP Projesi'nin bitirilmesi gerekiyor. 5 yıldır bu projeye çivi çakılmadı. Hükümetin 5 yıllık eylem planında GAP Projesi'nin bitirileceğinin belirtilmesi ve kaynak arayışı bizim için bir umut. Keşke bu proje 5 yıl önce bitirilmiş olsaydı da bu sıkıntı yaşanmasaydı. Bu bölge hububat üretiminde büyük bir potansiyele sahip. Avrupa'yı, dünyayı besleyebilecek bir bölge. Ülkenin hububat ihtiyacı var. İthal ediyoruz. Dünyada hububat üretiminde sıkıntı var. Üretimi artırmanın yollarını aramamız lazım."

Mercimek yok gibiGaziantep Ticaret Borsası Başkanı Ömer Çelik ise, Türkiye'de üretilen kırmızı mercimeğin tamamına yakın önemli bir bölümünün üretildiği Güneydoğu Anadolu'da sıkıntının hat safhada olduğunu belirterek, "Mercimek ve buğday hiç yok. Tamamına yakın bir bölümü söküldü. Bölgede hayvancılık da öldü" dedi.

Çiftçi perişanTürkiye genelinde yılda 500-600 bin ton kırmızı mercimek üretildiğini, üretimin yüzde 80-90'lık bölümünün Güneydoğu'da gerçekleştirildiğini belirten Çelik, "Bu sene 200 bin ton alınırsa başarı. Çiftçiler borçlanmış, gübresini, mazotunu borca almış. Ödemede güçlük söz konusu. Bunu hükümetin düşünmesi, ciddi tedbirler alması lazım. Sulama yatırımları artırılmalı, ürün yelpazesinin genişlemesi, alternatif ürünlerin üretilmesi gerekiyor. Bölgede ne yapabiliriz, ne üretebiliriz bunun hesabı yapılmalı" şeklinde konuştu.