logo
31 TEMMUZ 2025

Yediyüz yıllık birikim: Bilmeceler

30.07.2001 00:00:00
Türk milletinin sözlü edebiyatının en önemli türlerinden biri olan bilmece sayısının, çeşitlemeleri ile birlikte 14 bini aştığı bildirildi.

Kanundan döner kebaba, sinemadan iskambil kağıdına kadar yüzlerce konuda üretilmiş bilmeceler, Türk milletinin kıvrak zekasını ortaya koyuyor. Kültür Bakanlığı Yayımlar Dairesi Başkanlığı'nca yayımlanan İlhan Başgöz ve Andreas Tietze'nin hazırladığı "Türk Halkının Bilmeceleri" adlı kitapta, bitkiler, madenler, yer adları, birçok hayvan türü ve hayvan vücudunun parçaları, insan anatomisi, hastalıklar, ev ve toplum hayatı, ev eşyası, giyecekler, beslenme, kadınların süs eşyaları, tatlılar, sosyal hayat, din hayatı ve ticarete kadar uzanan yüzlerce konuda bilmecelere yer veriliyor.

14. YÜZYILDAN BERİ

Yazılı belgeleri 14. yüzyıla kadar uzanan Türk halk kültürünün vazgeçilmez unsurlarından olan bilmecelerin gündelik hayatımıza ilişkin olanlarından bazıları şöyle...

- Kanun: "İki satır yazı, yurdun en güzel kızı".

- Dayak: "Değnek ucunda bir yemiş, bir daha yemem demiş".

- Döner kebap: "Sıra sıra çamlar, yağları damlar".

- Çingene: "Sırtında gezer haşası, onun olmaz paşası".

- Ampul: "Babam kandil, dedem çıra, işin yoksa beni ara".

- Ayı: "Dağdan gelir takla makla, aman abla beni sakla".

- Azrail: "Kendisi var yaşı yok, anası kardeşi yok. Elleri ağlatır, kendinin gözyaşı yok".

- Bağlama: "Çam ağacını oyarlar, içine tinton koyarlar, ağlama tintonum ağlama şimdi kulağını burarlar".

- Baykuş: "Dağdan gelir tatarina, ben onu tutarina, ayakları çok katarina, gözleri hambarina".

- Benzin: "Dağ başında pınarım, kazanlarda buharım, vapur tren işletir, bir çok işler yaparım".

- Bıçak: "Altı tahta, üstü tahta, içinde bir kanlı kahpe".

- Çatal: "Bıldırcın budunu kaşır, bulduğunu bana taşır".

ERZURUM BİLMECESİ

Erzurum: "Gargadır guşu, dokuz ay gışı, tezeknen bişer aşı, guşburnudur yemişi".

- Çay: "Rengi kızıl şurup değil, kışın fena ahbap değil".

- Daktilo: "El işler, ağız söyler"

- Havva ana: "Oğlan der ogan nedir? Sarımsak soğan nedir? Dişiden erkek doğar, erkekten doğan nedir".

- İsa peygamber: "Anası var , babası yok"

- İskambil kağıdı: "Kesilir, dağılır, yenilmez bakılır".

- Makineli tüfek: "Bir kapsül çaharam, dünyayı yaharam".

- Simit: "Can kurtaran halkası, susamdandır markası, kimseye karşı yoktur gösterişi, cakası".

- Sinema: "Dört tarafı karanlık, dolaştım Hint'de, Çin'de, ben dünyayı öğrendim, bir zindanın içinde".

- Top: "Dışı var içi yok, dayak yer suçu yok".
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
Bu kez acı haber Edirne'den
Meydana gelen araç kazasında 1 asker şehit oldu
3 ila 6 derece düşecek
Yarından itibaren sıcaklıklar azalıyor
Kamu işçilerinin zam görüşmelerinde anlaşma sağlanamadı
TÜRK-İŞ: 'Sesimizi duymadılar'
'Kanun düzenlemeleri TBMM'nin takdirinde'
Adalet Bakanı'ndan açılım açıklaması
Açlık sınırı 26 bin 413 TL
Yoksulluk sınırı 86 bin TL
O sürücü belgeleri için son gün!
Yenisini çıkarmayan yandı!
YouTube'a yaş yasağı mı?
16 yaş altı hesap açamayacak
BTP lideri gençlerle buluşacak
Geleneksel Gençlik Kampı Afyon'da
Japonya'dan ABD'ye kırmızı alarm
8.8'lik depremin etkisi dünyayı sardı
Hayat Tabloları, 2022-2024 istatistikleri açıklandı
Türkiye'de yaşam süresi uzadı
İş gücü istatistikleri açıklandı
Gerçek işsizlik yüzde 33'e ulaştı
Rusya’da ‘asrın depremi’
8.8 ile sallanan Rusya ve birçok ülkede tsunami
Aktivistlerinden 7'si ağır koşullarda hapishanede
'Hanzala gemisi'nde son durum
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkan yardımcılıklarına atama
Resmi Gazete'de yayımlandı
Çekmeköy'de fabrika yangını söndürüldü
İstanbul Valisi Gül açıklama yaptı
Bu kez acı haber Edirne'den
Meydana gelen araç kazasında 1 asker şehit oldu
3 ila 6 derece düşecek
Yarından itibaren sıcaklıklar azalıyor
Kamu işçilerinin zam görüşmelerinde anlaşma sağlanamadı
TÜRK-İŞ: 'Sesimizi duymadılar'
'Kanun düzenlemeleri TBMM'nin takdirinde'
Adalet Bakanı'ndan açılım açıklaması
Açlık sınırı 26 bin 413 TL
Yoksulluk sınırı 86 bin TL
O sürücü belgeleri için son gün!
Yenisini çıkarmayan yandı!
YouTube'a yaş yasağı mı?
16 yaş altı hesap açamayacak
BTP lideri gençlerle buluşacak
Geleneksel Gençlik Kampı Afyon'da
Japonya'dan ABD'ye kırmızı alarm
8.8'lik depremin etkisi dünyayı sardı
Hayat Tabloları, 2022-2024 istatistikleri açıklandı
Türkiye'de yaşam süresi uzadı
İş gücü istatistikleri açıklandı
Gerçek işsizlik yüzde 33'e ulaştı
Rusya’da ‘asrın depremi’
8.8 ile sallanan Rusya ve birçok ülkede tsunami
Aktivistlerinden 7'si ağır koşullarda hapishanede
'Hanzala gemisi'nde son durum
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkan yardımcılıklarına atama
Resmi Gazete'de yayımlandı
Çekmeköy'de fabrika yangını söndürüldü
İstanbul Valisi Gül açıklama yaptı
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.