MURAT ÇABAS / ANALİZ HABER

2022 yılına büyük bir zam bombardımanıyla başladık. Birbiri ardınca açıklanan ve bütün umutları tüketen zam haberleri, vatandaşları büyük bir karamsarlığın içine sürükledi. Yaşanan bu tablo, Milli Ekonomi Modeli'nin sahibi Prof. Dr. Haydar Baş'ın yıllar önce söylediği, "Büyük bir zifiri karanlığın içine girdik, bundan sonra zam üstüne zam, vergi üstüne vergi, ceza üstüne ceza yağacak" sözlerini akla getirdi.

2022'de elektrik çarpacak!

Resmi Gazete'deki tarife tablolarından yapılan hesaplamaya göre, elektrik tarifelerinde mesken, sanayi ve ticarethane abone grupları için vergi ve fonlar dahil ortalama yüzde 52 ile yüzde 130 arasında değişen oranlarda artışa gidildi. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) konuya ilişkin kurul kararı Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı. EPDK'dan yapılan yazılı açıklamada, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından kabul edilen yasa kapsamında kademeli tarife uygulamasına geçildiği belirtilerek şu ifadeler kullanıldı: "Bilindiği üzere pandemi koşulları sebebi ile hammadde fiyatlarında yaşanan artışlar sonucunda enerji maliyetlerinde de çok büyük artışlar meydana gelmiştir. Dünya spot piyasalarında elektrik üretiminde kullanılan kömür fiyatlarında 5 kat, doğal gaz fiyatlarında ise 10 katlık artışlar olmuştur. Türkiye enerji sektörü de bu süreçte, küresel düzeyde ortaya çıkan olağanüstü maliyet artışlarından etkilenmiştir... Gelinen noktada enerji piyasalarının sürdürülebilirliği, maliyet bazlı fiyatlandırmanın ve öngörülebilirliğin sağlanması için zorunlu hale gelen bir düzenleme yapıldı. Verimlilik odaklı kademeli tarifeye geçiş ile birlikte 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren mesken aboneleri için aylık 150 kWh'e kadar olan tüketim miktarları için nihai fiyat 1.37 TL/ kWh, aylık tüketimlerin 150 kWh'ın üstündeki kısmı için ise 2.06 TL/kWh olarak uygulanacaktır."

Güvence bedeline de zam

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (EPDK) Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlanan kararına göre, Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında 1 Ocak'tan itibaren geçerli güvence bedelleri belirlendi. Buna göre güvence bedelinde sanayi ve ticarethane için kilovat saat başı birim bedeli 129.6 lira, mesken için 45.6 lira, şehit aileleri ve muharip gaziler için 22.8 lira, tarımsal sulama, aydınlatma ve diğer abone grubu için 61.5 lira oldu.

Doğal gaza yüzde 25 zam

Konutlarda kullanılan doğalgaza yüzde 25 oranında zam yapıldı. Elektrik üretim santrallerinin kullandığı doğalgazın satış fiyatı yüzde 15, sanayide kullanılan doğalgazın fiyatı ise yüzde 50 arttı. Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ'nin (BOTAŞ) internet sitesinde ocak ayına ilişkin tarife tablosu yayımlandı. Buna göre, BOTAŞ'ın konut tüketicileri için gaz dağıtım şirketlerine Ocak'ta uygulayacağı satış fiyatı, mevcut tarifeye göre yüzde 25 artışla bin metreküp doğal gaz için 1860 lira oldu. Ocak'ta yıllık tüketimi 300 bin metreküpün üzerinde olan sanayi abonelerinin tarifesinde, bin metreküp gazın fiyatı yüzde 50 artışla 6 bin 300 liraya, elektrik üretim amaçlı tarifede de yüzde 15 artışla 5 bin 520 liraya çıktı. Doğal gazda fiyat tarifeleri aylık olarak hesaplanıyor. BOTAŞ'ın fiyat tarifesiyle ilgili açıklamasında şu ifadeler yer aldı: "2021 yılı başından itibaren Dünya ve Avrupa enerji piyasalarındaki tüketicilerin, piyasalarda yaşanmakta olan olağan dışı ve olağanüstü dalgalanmalara bağlı olarak fahiş enerji fiyatlarına maruz kaldıkları kamuoyu tarafından da yakinen bilinmekte olup, bütün dünyada yaşanan yüksek enerji fiyatları bugüne kadar tüketicilerimize aynı oranda yansıtılmamıştır. 1 Ocak 2022 tarihi itibari ile tüketicilerimizi imkânlar çerçevesinde asgari düzeyde etkileyecek şekilde doğal gaz satış fiyatlarında bir düzenleme yapılması zorunluluğu ortaya çıkmıştır."



Akaryakıtta zam üstüne zam

Benzinin litre fiyatına 1 Ocak gece yarısından itibaren geçerli olmak üzere 61 kuruş, motorinin litre fiyatına 1 lira 29 kuruş ve LPG'nin litre fiyatına 78 kuruş zam geldi. Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası'nın (EPGİS) açıklamasında "Pompa satış fiyatlarına yansıyacak şekilde artış olmuştur" mesajına yer verildi. Ankara'da ortalama 12.37 liradan satılan benzinin litre fiyatı 12.98 lira oldu. Benzinin litresi İstanbul'da 12.31 liradan 12.92 liraya, İzmir'de 12.39 liradan 13 liraya çıktı. Ankara'da ortalama 11.51 liradan satılan motorinin litre fiyatı 12.80 lira oldu. Motorinin litresi İstanbul'da 11.45 liradan 12.74 liraya, İzmir'de 11.53 liradan 12.82 liraya çıktı. LPG'nin litre fiyatı da Ankara'da ortalama 8.02 liradan 8.80 liraya, İstanbul'da ortalama 7.98 liradan 8.76 liraya ve İzmir'de 7.86 liradan 8.64 liraya yükseldi.



Artık hem gidiş hem geliş ücretli

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, İstanbul'da 1 Ocak'tan itibaren geçerli olacak köprü ve Avrasya Tüneli ücretlerini açıkladı. Bakanlıktan yapılan açıklamada, "15 Temmuz Şehitler ve Fatih Sultan Mehmet Köprülerinde uygulanan tek yönlü ücretlendirme, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren köprü geçiş ücretleri iki eşit parçaya bölünerek iki yönlü olarak değiştirilmiştir. Boğaz köprülerinde tek yön otomobil geçiş ücreti 8,25 lira olarak belirlenmiştir" denildi. Geçtiğimiz yılbaşında 15 Temmuz Şehitler ve Fatih Sultan Mehmet Köprüleri geçiş ücreti tarifeleri yüzde 26 zamlanmış ve otomobillerin geçiş ücreti 10.5 liradan 13.25 liraya yükseltilmişti. 2022 yılı itibariyle, geçiş ücreti tek yön yerine çift yönlü olacak ve araç sahipleri toplam 16.50 lira ödeyecek. Bakanlık tarafından yapılan açıklamada ayrıca, "Avrasya Tüneli'nde ise otomobil geçiş ücreti 05:00-24:00 saatleri arasında tek yönde 53 lira, 00:00-05:00 saatleri arasında yüzde 50 indirimli olarak 26.50 lira olarak belirlenmiştir" denildi.

Zamlar bunlarla da sınırlı değil

Elbette ki yeni yıl zamları bunlarla sınırlı değil... Trafik sigortasında tavan pirimi de 1 Şubat'tan itibaren geçerli olacak şekilde yüzde 20 oranında artırıldı, aylık tavan artışları ise yüzde 1.5 olarak belirlendi. Ayrıca 2022 yılı için belirlenen Yeniden Değerleme Oranı'na bağlı olarak vergiler, cezalar ve harçlara zam geldi. 2022'deki vergi, harç ve cezalara uygulanacak zam oranının belirlenmesinde kullanılan ve geçen sene yüzde 9.11 olan yeniden değerleme oranı bu yıl yüzde 36.20 ile rekor kırmıştı. 2022 yılında vergi, ceza ve harçlar yüzde 36.2, Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) yüzde 25, Emlak Vergisi de yüzde 18.10 zamlı olarak ödenecek. Buna göre, motor silindir hacmi 1301-1600 santimetreküp otomobillerin vergisi de 2 bin 287 lira ile 2 bin 746 lira arasında oldu. Kırmızı ışıkta geçmenin, cep telefonuyla konuşmanın ve muayenesiz araç kullanmanın cezası 314 liradan 427 liraya çıktı. Ehliyetsiz araç kullanmanın cezası 2.698 liradan 3.674 liraya yükseldi. Yeni zam oranına göre, Noter kağıdı 25, pasaport 225, değiştirme nedeniyle düzenlenen Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartı 37.5, kayıp nedeniyle düzenlenen Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartı 75, sürücü belgeleri 280, motorlu araç tescil belgesi 250 lira bedelle temin edilebilecek. 180 lira olan pasaport defteri ücreti 225 liraya çıktı. 6 aya kadar olan pasaport harcı ise 227 liradan 309 liraya yükseldi. Ehliyet harçları ise A sınıfı için 271 liradan 369 liraya çıktı.