Zamlar sıraya girdi

İstanbul, Ankara, İzmir, Samsun, Van, Muğla, Diyarbakır, Edirne, Eskişehir'in aralarında yer aldığı pek çok  ilde fırıncılar ekmek ve unlu mamüllere peş peşe zam kararı aldı. Çoğu ilde ekmeğin fiyatı 2 liradan 2.50 liraya yükselmiş durumda. Zammın artık kaçınılmaz bir noktaya geldiğini ifade eden fırıncılar, "Artık üretemeyeceğimiz noktaya gelmiştik" diyerek sıkıntılarını dile getiriyorlar. Ekmeğin zamlandığı şehirlerimizden İzmir'de fırıncıların açıklamalarına göre bundan önce ekmeğe en son zam 1 Temmuz'da yapılmış. Kasım'a kadar zam yapmadan dayanmaya çalışmışlar ancak Temmuz'da 155 TL olan bir çuval un Kasım'da 350 TL olmuş. Maliyet artışlarından dert yanan fırıncılar artışların yalnızca unla sınırlı olmadığını maya, mazot, doğalgaz başta olmak üzere diğer girdilerde defiyatların arttığını ifade ettiler. Eğer son yapılan zam yapılmasayda fırınların neredeyse yarısı ekmek çıkaramayacağını ifade eden fırın esnafı, iyi haber vermiyor. Fırıncılar, zamların devam edeceğini söylüyor. Bu arada buğday fiyatları yükselmeye devam ediyor. Buğdayın ton fiyatı önceki gün 6000 TL'yi gördü.

Zamdan sonra girdiler zamlanmış

Ekmeğe zam yapılmasının üzerinden daha bir hafta geçmişken un, maya ve akaryakıtın yine zamlandığını ifade eden fırıncı esnaflar, "Biz yüzde 21 zam yaptık. Bizim girdilerimize yüzde 40 zam geldi" diyerek bu zammın yetersizliğini dile getirdi. Esnaflara göre milyetlerdeki artış böyle devam ederse ekmeğe yeni zamlar gelmesi kaçınılmaz. Eskiden bir telefonla un ve maya getirtebildiklerini ifade eden fırıncılar, şimdi un bulmakta zorluk çektiklerini, bu ürünleri stok yapanların şimdi yüksek kârlarla bunları satmaya çlıştıklarını dile getiriyor. Frıncılara göre buğday üreten çiftçi de, ekmek yapan fırıncı da ekmeği satan alan tüketici de zarar ediyor, bu süreçte kazananlar yalnızca aracılar oluyor.

Buğday üretimi azaldı zamlar arttı

Uzmanlara göre ekmek zamlarının kökeninde Türkiye'deki buğday üretiminin azalması var. Son 30 yılda Türkiye'nin yıllık ortalama 20 milyon ton civarında buğday üretimi olduğu halde bu yıl 17.5 milyon ton üretildi. Dünyada buğday fiyatının son 10 yılın en üst seviyesine ulaştığına dikkat çeken uzmanlar yeni zamların artık kaçınılmaz bir şey olduğu görüşünde. Verilere göre en son 2008 yılındaki gıda krizinde buğdayın tonu 500 dolara kadar çıkmıştı. Şu anda 400 dolar civarında ama önümüzdeki günlerde bunun daha da artması bekleniyor. Bu krize bir de Türkiye'deki dövizde sürekli yukarıya doğru olan artış eklendiğinde buğdayın da unun da, ekmeğin de fiyatında artışların devam etmemesi pek mümkün görünmüyor.