57. Alay'ın unutulmaz yiğitleri

Geçtiğimiz 2013 yılı mart ayı içinde Çanakkale Savaşı hatırası 57. Alay Sancağı'nın Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesine getirildiğini haber aldım. 18 Mart günü sabahın erkan saatlerinde 57. Alay Sancağı'nı görmek üzere evimden ayrılarak Çukurova Üniversitesi'ne doğru hareket ettim. İlahiyat Fakültesi'nin merdivenlerini adımlarken heyecanım artmaya başladı. Kısa bir araştırmadan sonra İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ali Osman ateş'in odasında bir vitrin içinde 57. Alay Sancağı'nın bulunduğunu haber aldım. Görevli memur arkadaşların yardımı ile Ali Osman Hoca'nın odasına girdim. Hocanın çalışma masasının yanıbaşında küçzük bir vitrin içinde 57. Alay Sancağını gördüğümde yüreğim titredi. Vitrinin kapağı açıldığında elimi yüreğim titreyerek Çanakkale gazisi 57. Alay Sancağı'nın üzerine doğru götürdüm. O anda fotoğrafım çekilirken bir film şeridi gibi Çanakkale Savaşı'nda yaşananlar canlandı.27. ve 57. Alaylara altın kurdelalı madalyaGelibolu'nun sahil şehrindeki binaların önünde toplanan askerleri karşısına alan Başkumandan Vekili Enver Paşa konuşmasını heyecanla sürdürdü. Ve elindeki kağıtta yazılanları elleri titreyerek okudu: "19. Tümene bağlı olup Çanakkale'de çok önemli yararlık ve cesaret göstermiş olan 57. Piyade Alayına verilen uzun sırma işlemeli bu sancak? Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri harbinde 57. Piyade Alayı, düşman tarafından 25 Nisan 1915 günü Çanakkale Arıburnu'na gerçekleşen ilk çıkarmasında karaya çıkmış, düşman kuvvetlerinin ilerlemesine ve Kocaçimen tepelerinin düşman eline geçmesine aynı günlerde hızlı hareket ve şiddetle karşı koyarak mani olmuştur. Ve aylarca düşman karşısında savaş sınırında kalarak onlara karşı kahramanca muharebeler yapmak suretiyle gösterdiği çok önemli cesaret ve yararlılığın hatırasıdır."Bu konuşmanın yapıldığı gün tarihler 30 Kasım 1915'i gösteriyordu. Enver Paşa'nın Padişahın ve Sadrazamın da imzalarını alarak imzaladığı 57 Alayın kahramanlık belgesinde yazılı olanları okuduğu anda karşısında onu ayakta dinleyen askerler arasında adı geçen Alaya bağlı hiçbir kumandan ve asker yoktu. Enver Paşa, onlar adına gelen askerlere karşı usulen bir konuşma yapıyordu. Altın madalyanın takıldığı Sancak da gerçekte 57. Alayın savaş ortamında kullandığı Sancak değildi. Çünkü Sancak da savaş hatırası olarak önemli bir olay sonrası uzak diyarlara götürülmüştü. Türk ve dünya tarihinde eşine ender rastlanan bir olay yaşanıyordu: Çanakkale savaşına katılan 57. Alaya kahramanlık üstün başarı hizmet altın madalyası verilirken bahsi geçen alayın hiçbir kumandan ve askerinin bulunmaması düşündürücü idi. Fotoğrafları gözyaşları ile yapıştırılan kumandanlarÇekilen fotoğraflardan albüm hazırlamakla görevli askerin titiz çalışması sonucu 57. Alayın şehit olan kumandanlardan altısının vesikalıkları bulundu. Ve kağıdın ön yüzüne elle çizilen resimlerin arasına vesikalıklar yerleştirildi. Sayfanın üzerinde vesikalıkların arasında Çanakkale, Kafkasya, Süveyş cephe savaşları ile ilgili haritalar ile birlikte en alt kısımda da boğazdan veya deniz sahilinden saldıran düşman gemilerine karşı savaşan askerlerin görüntüleri vardı. Albüm sayfasındaki vesikalıklar içinde en üstte ve orta yerde görüleni 57. Alay Kumandanı Yarbay Hüseyin Avni Bey'di, onun altında solda bulunanı Mersinli İsmail Hakkı Bey ve sağda Üsteğmen Hamit Bey?Alt kısımda da solda yedek subay Ethem Bey, ortada üsteğmen Salih Bey, sağda da Mahmut Şükrü Bey vardı. Tablonun orta yerinde de at sırtında düşmana hücum eden bir asker ile ayyıldızlı bayrağın görüntüleri vardı. 57. Alay şehitleri albümünden bir sayfayı hazırlayan vesikalıkları keserek yapıştıran ve savaş sahnelerini çizen görevli asker gözyaşlarını tutamadı, "Hepsi kahramanca savaştı ve şehit düştü. Ruhları şad olsun, hatıraları yaşasın" dedi. Tarihçi Cezmi Yurtsever