AB Zirvesi'nde gündem Türkiye

Avrupa Birliği (AB) devlet ve hükümet başkanları bugün iki günlük zirve toplantısı için Brüksel'de bir araya geldi. Brüksel saatiyle 15.00'da başlayan ve yarın sona erecek olan zirvenin resmi gündeminde koronavirüsle mücadele, Brexit sonrası İngiltere ile ilişkiler, iklim değişikliği hedefleri ve Afrika ile ilişkiler bulunsa da asıl konuşulan gündem Türkiye'nin Oruç Reis sismik araştırma gemisini önceki gün yeniden gönderdiği Doğu Akdeniz'de Ankara ve Atina arasında yaşanan gerilim oldu. AB Konsey Başkanlığı'nın resmi programında, ana gündem maddelerinin dışında, "gelişmelere bağlı olarak diğer dış politik konuların da gündeme gelebileceği" de zaten not edilmişti. Türkiye'nin sismik araştırma gemisi Oruç Reis'i Doğu Akdeniz'e yeniden gönderme kararının ardından Yunanistan, Türkiye'ye yönelik yaptırım dışında seçenek kalmadığı mesajı vermiş ve konuyu AB liderler zirvesi gündemine taşıyacağını açıklamıştı. AB Dönem Başkanı sıfatıyla Almanya, Türkiye ile AB üyeleri Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi arasında Doğu Akdeniz'deki doğal gaz kaynakları ve deniz yetki alanları konusunda tırmanan gerilimi yatıştırmak için haftalarca arabuluculuk çalışmaları yürütmüştü. 1-2 Ekim'deki AB liderler zirvesinde Türkiye konusunda yaptırımı savunan Yunanistan, Kıbrıs ve Fransa üçlüsünün karşısında diyalog politikasını savunan ülkeler arasında Almanya başı çekmişti. Ekim ayı başındaki AB liderler zirvesinde Almanya'nın da çabalarıyla Türkiye ile ilişkilerin gözden geçirilmesi ve yaptırımlar konusunda karar alınması Aralık ayındaki zirveye ertelenmişti. O dönem Türkiye, Oruç Reis gemisini 'rutin bakım çalışması' gerekçesiyle Antalya Limanına geri çekmiş, ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan Oruç Reis'in 'diplomasiye fırsat tanınması' için çekildiğini açıklamıştı.

Yunanistan yaptırım için bastırıyor

Ankara'nın yeni bir Navtex ilan ederek Oruç Reis'i bu hafta yeniden Doğu Akdeniz'deki görev yerine göndermesi, Yunanistan ve Rum Yönetiminin bugün başlayan AB Zirvesi'nde Türkiye'ye yaptırımlar konusunda gerçekleştirdiği kulis faaliyetine somut bir dayanak oldu. AB cephesinde Aralık ayına kadar Türkiye'ye yaptırım konusunda Fransa, Yunanistan ve Rum Yönetimi dışındaki ülkeler soğuk bakıyor. Ancak Türkiye'ye karşı bir an önce yaptırım kararı aldırabilmek için Atina tarafı, AB zirvesinde liderleri markaja almış durumda. Yunanistan Başbakanı Kiryakos Mitsotakis ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi lideri Nikos Anastasiadis, konuyu zirve gündemine taşımak için her türlü girişimde bulunacaklarını açıklamıştı. Mitsotakis ve Anastasiadis'in, bu zirveden yaptırım kararı çıkaramasalar bile Aralık ayındaki zirvede istediklerini alabilmeyi şimdiden garantilemeyi hedeflediği anlaşılıyor. Zirvenin bugünkü bölümünde AB üyesi ülke liderleri istisnasız bir şekilde Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'yle dayanışma halinde olduklarını açıklamaktan geri durmadı.

'Top Ankara'nın sahasında'

Zirvenin dünkü bölümünde Alman ve Polonyalı mevkidaşlarıyla bir basın toplantısı düzenleyen Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, Türkiye'yi hedef alan sözler sarf etti. 'Türkiye'nin sürekli olarak kabul edilemez provokatif eylemler yürüttüğü bizim için açık' ifadelerini kullanan Drian, topun Ankara'nın sahasında olduğunu, ancak Türkiye'nin diyaloğa dönmemesi halinde Avrupa Birliği'nin güç dengesini değiştirmeye hazır olduğunu söyledi. Almanya Dışişleri Bakanı Maas da Türkiye'nin Oruç Reis gemisini Akdeniz'e geri gönderme kararının 'kabul edilemez' olduğunu söyledi.

Önce diyalog sonra yaptırım

Aslında AB cephesinde kimse 'Türkiye'ye yaptırım uygulamayalım' demiyor. Sadece zamanlama konusunda uzlaşma sağlanamıyor. Almanya'nın başını çektiği grup Türkiye konusunda önce diyalog süreci işletilmesi gerektiğini, bu adımlarla Türkiye'den istenenler elde edilemezse yaptırımları devreye sokmayı savunurken, Yunanistan, Fransa ve Rum Yönetiminin öncülük ettiği grup ise Türkiye'ye hemen yaptırım uygulanması gerektiğini seslendiriyor. Bu durum aslında AB'de Türkiye'nin haklı tezine hiçbir ülkenin destek vermediği gerçeğini ortaya koyuyor. Zira Türkiye'ye yaptırıma karşı bir politika izleyen Almanya'nın Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Türkiye'nin Oruç Reis'i sismik araştırmalara devam etmek üzere yeniden Doğu Akdeniz'e göndermesini, 'Bu son derece dehşet verici provokasyon' olarak nitelendirmiş ve aynı gün Ankara'ya planlanan ziyaretini de iptal etmişti.