AB'ye ihracatta karbon sorunu ciddileşiyor

Çevresel etkileri sınırlamak ve iklim değişikliğiyle mücadele hedefiyle hayat geçirilen Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması'nın (SKDM), Türkiye'den Avrupa Birliği'ne (AB) ihracat yapan birçok sektörü etkileyecek. Yeni mekanizma ile AB ülkelerinin ithalat yaptığı şirketlere, üretim yaptıkları ülkede ödenen karbon fiyatı ile AB'deki karbon fiyatı arasındaki farkı ödemek için SKDM sertifikaları satın alma zorunluluğu getirilecek. Yeni mekanizma ile Türkiye'den AB ülkelerine yoğun ihracat gerçekleştiren sektörler, yeni politikanın etkilerini yakından hissedebilecek. Özellikle elektrik, alüminyum, gübre, demir-çelik ve çimento gibi yüksek miktarda karbon emisyonu üretme potansiyeline sahip olan sektörler, yeni düzenlemelerden daha fazla etkilenebilecek. AB, bu sektörlerden ithal edilen ürünlere yönelik yüksek karbon vergileri getirerek ithalatçıları daha düşük karbon salımına sahip üretim yöntemlerine geçmeye teşvik etmeyi amaçlıyor. Uygulamanın bu sektörlere etkisinin ne olduğuyla birlikte sektörel bazda bu kapsamda atılan adımların sektörleri nasıl etkileyeceği konusu da önem taşıyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin (TİM) yayınladığı 2022 İhracat Raporu'nda, Rusya, Çin, Türkiye, İngiltere, Güney Kore, Hindistan, Brezilya, ABD ve Mısır'ın; seçilen ürünlerin en büyük ihracatçılarını temsil ettiği için tedbirden hemen etkilenecek ülkelerin başında geldiği belirtildi.

Karbon vergisi nasıl alınıyor?

Ülkelerin SKDM ile ihracatta ödeyecekleri karbon vergileri çeşitli varsayımlar ile hesaplanıyor. Yapılan hesaplama ile 1 ton fazla karbon emisyonu için 44 dolar ödeneceği varsayıldı. TİM'in raporunda da yer verilen Türkiye için yapılan hesaplamada, çimento ve cam sektörü 2020 karbon emisyonu değerleri ile AB'ye ihracatta yüzde 12.3'lük karbon vergisi ile karşılaşırken, kağıt ürünleri için yüzde 1.1, alüminyum için yüzde 1.2, demir-çelik için yüzde 2.9, rafineri petrol ürünleri için yüzde 1.2, kimyasal ürünler ile gübre için de yüzde 2 karbon vergisi hesaplandı. Sektörler, karbon salınımlarını azalttıkça karşılaşacakları karbon vergisi oranı ve yükü de düşecek. Sürecin küçük ölçekli firmaları olumsuz etkilemesi bekleniyor. EKONOMİ SERVİSİ/AA