ANALİZ - BOP'ta yeni safha

MURAT ÇABAS / ANALİZ HABER

İslam ülkelerini parçalama projesi Büyük Ortadoğu Projesi'nin (BOP) hedef ülkelerinden olan Afganistan'da, ABD'nin "Taliban lehine" çekilme kararıyla BOP'ta yeni bir safhaya geçilmiş oldu. Afganistan bundan sonraki süreçte, Irak'ta, Libya'da, Suriye'de ve diğer İslam ülkelerinde Batılı ülkelerin taşeronluğunu yapan terör örgütlerinin tüm bölgeyi kaosa sürükleyecek bir merkezi haline geldi.

Taliban hızla ilerliyor

ABD'nin 20 yıllık işgalden sonra Taliban'la anlaşma imzalayarak Afganistan'ı terk etme hamlesi sonrası, Taliban güçleri harekete geçti ve Afganistan'da hızla ilerlemeye başladı, sınır kapıları da dahil olmak üzere birçok bölgeyi ele geçirdi. Afgan hükümetinin hakim olduğu bölgelerde de yaptığı saldırılar ve suikastlarla etkinliğini artırdı. Afgan Savunma Bakanı Bismillah Khan Mohammadi'nin başkent Kabil'deki konutunu hedef alarak 8 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu.

İlk kez bir başkenti ele geçirdi

Ülkenin güneybatısındaki Nimroz bölgesinin yönetim merkezi olan Zaranc'ı ele geçiren Taliban ilk kez bir başkentin kontrolünü elde etmiş oldu. İki Afgan yerel yetkili, Zaranc'ın Taliban'ın eline geçtiğini doğruladı. Güvenlik gerekçesiyle ismini vermek istemeyen Nimroz polis sözcüsü, saldırıların arttığını ve Zaranc'ın düşen ilk şehir olduğunu söyledi. Yetkili, Afganistan hükümetinin destek sağlamadığını da dile getirdi. Zaranc Afganistan için oldukça stratejik bir yer, çünkü önemli bir ticaret merkezi. Taliban sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla zaferini ilan etti. Taliban komutanı yaptığı açıklamada, "Bu sadece bir başlangıç ve diğer eyaletlerin de nasıl elimize düşeceğini göreceksiniz" diyerek gözdağı verdi. Zaranc'ın düşmesine saatler kala Afganistan Medya ve Enformasyon Merkezi (GMIC) Başkanı Dawa Khan Menapal'ın, başkent Kabil'de Taliban tarafından düzenlenen suikast sonucu öldürülmesi dikkat çekiciydi. Menapal, Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani'nin basın sözcüsü olarak da görev yapmıştı. Afgan hükümetinin Zaranc için destek göndermemesinin bu suikastla bağlantısı olduğu ifade ediliyor.

Çok sayıda Afgan kaçıyor

Taliban'ın ilerleyişi ve çatışmaların yoğunlaşması Afgan sivilleri Taliban'dan kaçmak için göçe zorluyor. Taliban son dönemlerde çok sayıda bölgeyi ele geçirirken, Herat ve Kandahar gibi önemli bölgelerde çatışmalar devam ediyor. Bu gidişle Taliban, Zaranc gibi bu bölgelerin de başkentlerini ele geçirecek gibi görünüyor. Afgan göçmenlerin en büyük hedefi İran üzerinden Türkiye'ye geçip oradan da Avrupa'ya ulaşmak. Sayıları tam belli olmayan on binlerce Afgan'ın Türkiye'ye ulaştığı biliniyor. Türkiye'de birçok ilde yapılan operasyonlarda yakalanan kaçak göçmenlerin çoğunluğunun Afgan olması da bunu doğruluyor. Tabii bu buzdağının görünen kısmı, kaçak göçmenlerin yakalanamayanların sayısı henüz bilinmiyor.

İran, Afganistan ile sınır kapısını kapattı

İran devlet televizyonu, Afganistan'ın İran sınırında bulunan Nimroz eyaletinin Zaranc şehri ve çevresinde Taliban ile hükümet güçleri arasındaki çatışmaların artması nedeniyle Sistan-Belucistan eyaletinde yer alan Milak sınır kapısının kapatıldığını duyurdu. İran'ın Sistan-Belucistan Eyaleti Vali Yardımcısı Muhammed Hadi Mereşi yaptığı açıklamada, Zaranc şehrinin Taliban tarafından ele geçirildiğini belirtti, Milak sınır kapısının artan çatışmalar nedeniyle kapatıldığını ifade eden Mereşi, sınır bölgelerinde Afgan mülteci yoğunluğunun oluştuğunu bildirdi.

BM: Çatışmalar yıkıcı aşamaya ulaştı

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri'nin Afganistan Özel Temsilcisi Deborah Lyons, Afganistan'daki çatışmaların daha ölümcül ve yıkıcı bir aşamaya ulaştığını belirterek, son 1 ayda yaşanan çatışmalarda binden fazla kişinin hayatını kaybettiğini söyledi. Lyons, "Önümüzde bizi ya gerçek bir barış müzakeresi ya da korkunç bir insani durum, daha fazla insan hakları ihlalleri ve trajik bir kriz bekliyor" dedi. Taliban'ın, ABD ile yaptığı anlaşmadan cesaret bularak attığı adımlara bakılırsa, Taliban ülkenin tamamını ele geçirmeden böyle bir barış müzakeresi gözükmüyor, bu aşamadan sonra yapılacak bir müzakerenin de hiçbir anlamı olmayacak. Taliban'ın ülke yönetimini ele geçirmesi ise, bölgenin terör için cazibe merkezi olacağını gösteriyor. Afganistan'daki çatışmaların ülke sınırlarının ötesinde de sonuçları olacağını vurgulayan Lyons, söz konusu krizin Suriye ve Saraybosna'daki savaşları anımsattığını ifade etti. Lyons, "Kentsel alanlara saldırmak, kasıtlı olarak zarar vermek ve büyük sivil kayıplara neden olmaktır. Bununla birlikte, büyük kentsel alanları tehdit etmek, muhtemel katliamı kabul eden Taliban'ın stratejik kararı gibi görünüyor" ifadelerini kullandı.

Türkiye hâlâ Kabil Havalimanı'na talip

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, "Son 6 yıldır da tüm Afganistan için önemli olan Uluslararası Hamid Karzai Havaalanı'nın işletilmesini sağladık, sağlamaya devam ediyoruz. Eğer şartlar oluşursa biz yine Afgan kardeşlerimizin güvenliği, huzur ve ihtiyaçlarının karşılanması, Afgan kardeşlerimize destek olması için bu havaalanını işletmeye talibiz. Bu konudaki temaslarımız da sürüyor" dedi. Hâlbuki Kabil Havalimanı'nın güvenliği ile Afgan halkının güvenliği konusunda bir bağlantı bulunmuyor. ABD ve diğer Batılı ülkeler Afganistan'daki kendi çıkarlarının korunması, misyonlarının devamı için havalimanının korunmasını istiyorlar. Hiçbir NATO ülkesi buna talip olmazken, Türk askerini büyük bir tehlikeye atan bu göreve Türk yetkililer hâlâ talip olmaya devam ediyor.



BTP Lideri Baş: 'BOP'un yeni safhası'

Bağımsız Türkiye Partisi (BTP) Genel Başkanı Hüseyin Baş'ın konuyla ilgili açıklamaları oldukça dikkat çekici. "Libya'dan Gazze'ye, Suriye'den Afganistan'a kadar Müslümanlar zulüm ve baskı altında" diyen BTP Lideri Baş şunları söyledi: "Büyük Ortadoğu Projesi'nin (BOP) sahipleri türlü oyunlarla Ortadoğu'yu Müslümanlara mezar kendilerine vatan yapmanın hesabı içinde. Planlarından hiç geri adım atmadılar. İşte son haftalarda Afganistan'da yaşananlar… Her gün binlerce Afgan genç doğu sınırımızdan kaçak giriş yaparken bir yandan da Türk askerinin herkesin çıktığı bu ülkede görevlendirilmek istenmesini BOP'un yeni bir safhasının hayata geçirilmesi olarak değerlendiriyoruz. Ülkemizi yönetenlerin ulusal güvenliğimiz açısından büyük sıkıntılar doğuracak yeni Afgan göçüne karşı sessiz kalmaları ve hatta göz yummaları da manidardır."

'Arapların içişlerine karışmayın'

BTP Genel Başkanı Hüseyin Baş, Atatürk'ün dış politika anlayışından da örnekler verdi ve şunları söyledi: "Bugün Mısır, Libya ve Suriye gibi ülkelerle bir birlik oluşturabilirsek durum çok daha farklı olacaktır. Dönemin Dışişleri Bakanı gelip Atatürk'e diyor ki 'Paşam nasıl bir dış politika izleyelim, ana unsurları neler olsun?' Atatürk eline kağıt kalem alıyor ve çok önemli 4-5 madde sıralıyor. Benim hiç unutamadığım maddelerden biri de şudur: Arapların iç işlerine karışmayın. Bu çok önemlidir. Aslında hiçbir ülkenin iç işlerine karışılmamalı. Nasıl ki Türkiye'nin iç işlerine karışılsa hem vatandaş hem de hükümeti rahatsız ediyorsa bu diğer ülkeler içinde böyledir. Ama biz bunu yaparak tabiri caizse ufak Amerika olmaya çalıştıkça bu sorunlar hiçbir zaman bitmeyecek, daha da büyüyecektir. O yüzden biz sıfır sorunla milli menfaatleri ve çıkarları gözeterek bir dış politika izlemek durumundayız. İnşallah bu duruma geleceğimizi umut ediyorum."