ANALİZ - Macaristan'da 'otoriter yönetim' kazandı
Foto altı: Orban'ın sloganı: Béke és Biztonság - Barış ve Güvenlilk
M. YASİN ERKOL / DETAY HABER
Macaristan'da yapılan genel seçimi halihazırda iktidardaki Macar Yurttaş Birliği (Fidesz) ve Hıristiyan Demokratik Halk Partisi (KDNP) koalisyonu açık farkla kazandı. Böylece ülkeyi 12 yıldır kesintisiz yöneten Başbakan Viktor Orban, halktan 4 yıl daha vize almış oldu.
İktidardaki Fidesz-KDNP ittifakı 199 sandalyeli parlamentoda 135 milletvekili kazanarak, şimdiye kadar sahip olduğu üçte ikilik parlamento çoğunluğunu da korumayı başardı. Macaristan'da, yüzde 10'u yurt dışından olmak üzere yaklaşık 8 milyon seçmen bulunuyor. Seçimler, son dönemin en kritik seçimleri olarak görülüyordu.
Üç seçim kazanan ve 12 yıldır kesintisiz iktidarda olan Viktor Orban için 2022 yılı seçimlerini 'kritik seçim' haline getiren en önemli gelişme geçtiğimiz yıllarda Orban muhalefetinin en sağdan en sol partilere kadar bir seçim ittifakı kurarak bir araya gelmesi olmuştu. Muhalefetin seçimlere ortak adaylarla katılması hamlesi, iktidar değişikliği isteyen kamuoyunun ölçülebilir desteğiyle karşılaşmıştı. Ancak muhalefetin ittifak girişimiyle kamuoyu önünde sağladığı bu avantaj Rusya-Ukrayna savaşının başlamasının ardından gelen Orban'ın hamleleriyle ve büyük seçim kampanyasıyla dengelendi.
Muhalefet şok yaşıyor
Altı muhalefet partisinin oluşturduğu muhalefet ittifakı ise seçmenden beklenen desteği göremedi. Muhalefet blokunun aldığı oy oranı, ittifakta yer alan partilerin ayrı ayrı katıldıkları 2018 genel seçimlerinde aldıkları oy toplamının da altında kaldı. Muhalefet ittifakı parlamentoda sadece 56 sandalye kazanabildi.
Anketler ciddi şekilde yanıldı
Kamuoyu araştırma şirketlerinin seçim araştırmaları, seçim öncesi gerçekleştirilen son yoklamalarda iktidar partisinin 2-3 puan farkla önde olduğuna işaret ediyordu ancak Viktor Orban'ın seçimleri bu kadar büyük bir farkla kazanabileceği beklenmiyordu.
Orban'dan AB'ye nanik!
Başbakan Orban, seçim sonrası yaptığı konuşmada, ülkede düzenlenen genel seçimleri büyük farkla kazandıklarını belirterek "Çok büyük başarı kazandık. Ay'dan bile görülebilecek bir zafer elde ettik, (AB'nin merkezi) Brüksel'den görüldüğü kesin" dedi. Taraftarlarının alkışlarıyla sık sık kesilen konuşmasında partisinin en zor koşullarda, tarihindeki en büyük zaferi kazandığını vurgulayan Orban, "Bu zafer yürekli Macar ulusunun zaferidir" şeklinde konuştu.
Muhalefet adayı kürsüde yalnız kaldı
Muhalefet ittifakının ortak başbakan adayı olan Peter Marki-Zay ise seçim yenilgisini kabul ettiği konuşmasında kürsüye sadece aile üyeleriyle birlikte çıktı. Marki-Zay, muhalefetin yenilgisini ülkede demokrasinin eksikliği ile, iktidar ve muhalefetin sahip oldukları maddi imkânlar arasındaki farklarla ve Orban'ın yalana dayalı olduğunu iddia ettiği kampanyasıyla açıkladı. Taraftarlarına mücadeleyi bırakmama sözü verdi. Peter Marki-Zay'ın seçim sonrasındaki konuşmasında kürsüde yer almamaları ise dikkat çekti.
Muhalefet neden kaybetti?
Seçim sonuçlarının ele alındığı ilk değerlendirmeler, Orban karşıtı partileri en sağdan en sola kadar çok farklı görüşlere ve programlara sahip olmalarına rağmen bir araya getiren ittifakın, bu partilerin tabanlarında gerektiği gibi hazmedilmediğine işaret ediyor. Muhalefet blokunda yer alan aşırı sağ Jobbik partisinden, sol partilerle yapılan iş birliğine karşı olduğu için ayrılan radikal bir grup tarafından kurulan ve seçimlere katılan Memleket Partisi'nin, yüzde beşlik barajı aşarak sürpriz bir şekilde parlamentoya girmiş olması da bunun kanıtı olarak gösteriliyor.
Macaristan'da kutuplaşma derin
Macaristan Başbakanı Orban kendi taraftarları arasında Macaristan'a şahsiyet kazandıran, ulusal kültürü ve gururu geliştiren bir siyaset dehası olarak görülüyor. Ülkenin yaklaşık diğer yarısı açısından ise Orban ilkelere, programlara önem vermeyen, iktidar için en tehlikeli manevralara ve kampanyalara bile girişmekten çekinmeyen, yolsuzluklara göz yuman popülist baskıcı bir lider. Şurası bir gerçek ki, Viktor Orban iktidarda geçirdiği on iki yıl içinde sadece Macaristan kamuoyunu bölmekle kalmadı, Avrupa Birliği siyaset sahnesinde de önerdiği program ve önlemlerle tartışma yarattı. Orban karşısında kayıtsız kalınamadı, Avrupa kamuoyu da Orban karşıtları ve taraftarları olarak ikiye bölündü. Batı medyasında Orban; Rusya Devlet Başkanı Putin, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile birlikte otoriter liderler arasında gösteriliyor.
Referandum geçersiz oldu
Öte yandan muhalefet tarafından 'homofobik yasa', hükümet tarafından ise "çocukları koruma yasası" olarak nitelendirilen ve birçok Avrupa Birliği (AB) ülkesinin sert tepki gösterdiği, 18 yaşından küçükleri eş cinselliğe ve cinsiyet değişikliğine teşvik etmeyi yasaklayan yasal düzenlemeye ilişkin referandum yüzde 50 barajını aşamayarak geçersiz oldu.
BTP Lideri'nden anlamlı paylaşım
BTP Genel Başkanı Hüseyin Baş, Macaristan'daki seçimleri sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla değerlendirdi. BTP Lideri, "Macaristan'da seçimleri; 2 partinin ortak adayı mevcut başkan, otoriter lider Orban kazandı. Rakibi 6 partinin ortak adayı Marki-Zay anketlerde önde olmasına rağmen kaybetti. Belki de 6 parti yanlış aday çıkardı ve belki de 6 parti dar bir çevreye hitap etmiş oldu. Sorular sorular" değerlendirmesinde bulundu.